İşte CHP'nin alternatif "sosyal güvenlik" önerileri
ANKARA (ANKA) – İşçi ve kamu örgütlerinin tepkisine yol açan ve ülke çapında kitlesel eylemlerle protesto edilen, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasa Tasarısı'nın Meclis Genel Kurulu'ndaki görüşmelerine devam edilirken, SSK Eski Genel Müdürü CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu partisinin, sosyal güvenliğe bakışını özetleyen bir çalışma hazırladı.
"CHP'nin sosyal güvenlik düzeni" adını taşıyan çalışma, partinin yayın organı Halk Gazetesi'nde de yayınlandı. Çalışmada, "işçiler için prim ödeme gün sayısının 7 bin gün olarak kalması, mevcut sistemdeki emekli aylığı bağlama oranının korunması, fiili hizmet zammından yararlanan gazetecilik gibi bazı mesleklerin uygulama kapsamından çıkarılmaması" gerektiği vurgulanırken, pek çok konu için de öneriler sunuluyor.
Kılıçdaroğlu'nun çalışmasında yer alan öneriler özetle şöyle:
-"Emekli aylıklarının hesaplanmasında TÜFE artışı yanında, milli gelirdeki artış da dikkate alınmalı. Tasarıda emekli aylıklarının hesaplanmasında Ocak ve Temmuz olmak üzere yılda 2 defa TÜFE oranına göre artış yapılması öngörülüyor.
-Sigortalının evli olmayan, çalışmayan veya her hangi bir geliri olmayan kız çocukları, hangi yaşta olurlarsa olsunlar sağlık yardımından yararlanmalı. Görüşülen yasa tasarısında 18 yaşın altındaki herkes ücretsiz olarak sağlık hizmetinden faydalanabilecek.
-Sosyal güvenlik sisteminin kapsamı daraltılmamalı, aksine olabildiğince genişletilmeli.
-Doğum yapan kadınlar için emzirme ödeneği, doğumdan sonraki altı ay süresince ödenmeli. Tasarı ile emzirme yardımının miktar ve süresini Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından onaylanacak.
-Geçici iş göremezlik ödeneği, hiçbir şart koşulmadan ödenmeli ve yatarak tedaviler dahil, günlük kazancın üçte ikisinden az olmamalı. Yeni düzenlemeyle geçici iş göremezlik ödeneği ayakta tedavilerde günlük kazancın 2 bölü 3, yatarak tedavilerde de kazancın yarısı kadar geçici iş göremezlik ödeneği verilecek.
-Ölüm ve malullük aylığı bağlanabilmesi için en az 5 yıllık sigortalılık süresini doldurmuş olmak ve en az 900 gün prim ödemek yeterli sayılmalı. Sosyal tarafların itirazı üzerine 10 yıl sigortalılık süresi ve bin 800 gün prim ödeme şartı 5 yıla geri çekildi.
-İş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle gelir bağlanmasında alt sınır kaldırılmamalı. Tasarıda, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu tam iş göremez duruma düşen sigortalıdan bakıma muhtaç olanlar için prime esas kazancın alt sınırının en az yüzde 85'i oranında gelir bağlanmasını öngörülürken, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahibi bir kişi ise sigortalı için hesaplanan gelirin yüzde 80'i, hak sahibi iki kişi ise yüzde 90'ı alt sınır olarak belirlendi.
-İşçiler için prim ödeme gün sayısı 7 bin gün olarak kalmalı. Tasarıda ise sosyal taraflarla yapılan görüşme sonrasında prim ödeme gün sayısı 9 binden 7 bin 200'e düşürüldü.
-Özürlü sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanmasının şartları ağırlaştırılmamalı,
-Mevcut sistemdeki emekli aylığı bağlama oranı korunmalı. Tasarıda, sistemde bulunanların aylık bağlama oranlarının ilk 10 yıl yüzde 3, sonraki yıllarda ise 2 olması kararlaştırılırken, sisteme yeni girecekler için yüzde 2 olarak belirlendi.
-Emekli olup çalışanlardan kesilen sosyal güvenlik destek primi oranı arttırılmamalı.
-Aylık bağlanacak çocuğu bulunmayan sigortalının dul eşine önceden olduğu gibi başka hiçbir şart aranmadan yüzde 75 oranında ölüm aylığı bağlanmalı. Yeni sistem ile aylık bağlama oranı yüzde 50'ye düşürülüyor.
-Kurumdan gelir ve aylık almakta veya sigortalı olarak çalışmakta iken ya da işten ayrıldıktan sonra bir yıl içinde ölen sigortalıların hak sahiplerine hiçbir koşul aranmadan cenaze masrafları ödenmeli, cenaze ödeneğinin tutarı eskiden olduğu gibi, asgari ücretin üç katı olmalı. Sosyal taraflarla yapılan görüşmelerde cenaze yardımının miktar ve süresini Sosyal Güvenlik Kurum Yönetim Kurulu'nun belirlemesi ve Bakan tarafından onaylanması kararlaştırıldı.
-Evlenme ödeneği, eskiden olduğu gibi 24 ay olarak devam ettirilmeli,
-Fiili hizmet zammından (erken emeklilik hakkından) yararlanan gazetecilik gibi bazı meslekler uygulama kapsamından çıkarılmamalı. Meclis'te görüşülen tasarı ile gazetecilik, zabıta ve posta gibi meslek gruplarının fiili hizmet zammı kaldırılıyor.
-Prim borcu olan esnaf ve sanatkarlar ile aileleri sağlık yardımından yararlanmalı.
-Sigortalılar ve geçindirmekle yükümlü olduğu eş ve çocukları, işsizlik sigortasından yararlandığı sürece, bunlar sağlık yardımından yararlanmalıdır. Bunların sağlık ve yaşlılık sigortası primleri işsizlik sigortası fonundan karşılanmalı. Yapılan görüşmede, iş akdi sona eren sigortalıların, geriye doğru bir yıl içinde 90 gün zorunlu sigortalıklarının olması durumunda, sigortalılık niteliğinin yitirildiği tarihten itibaren (iş akdinin sona erdiği tarihi izleyen 10 gün sonra) 90 gün süreyle, bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlanmaları benimsendi.
-SSK emeklilerinin intibak uygulaması hayata geçirilmeli, fazla prim ödeyenlerin hakları korunmalı,
-Emekli aylıklarına haciz uygulanmamalı."
