Kabızlık: Neden olur, nasıl geçer?

Bu soruna beslenme düzeni ya da kullanılan ilaçlar gibi pek çok etmen neden olabilir. Genelde kabızlığın ortaya çıkmasında düzensiz beslenme ve sıvı tüketmeme baş sorumlular olarak görülür. Ancak kabızlık bu sebepler dışında bir hastalık nedeni ise kesinlikle tedavi edilmesi gerekir.

Kabızlık Nedir?

Kabızlık, yaş ve cinsiyet fark etmeden herkeste oluşabilir. Bağırsak hareketlerinin normalden daha az olması sebebiyle birkaç hafta ya da daha uzun bir süre devam eden dışkı problemidir. Evde birçok çözüm yolu bulanabilir ancak üç haftadan daha uzun süren bir probleminiz varsa doktora danışmanız gerekir. Tedavisi için öncelikle altında yatan nedenin bulunması gerekir. Belirtileri ve hastalığın etkileri kişiden kişiye değişkenlik gösterir.

Kabızlık Neden Olur?

Bu rahatsızlığın neden kaynaklanarak geliştiğini bulmak zordur. Pek çok etmen buna sebep olmuş olabilir. Bunlardan bazıları;

1. İlaçlar

Kullanılan ilaçların yan etkileri bu soruna neden olabilir. Buna neden olabilecek ilaç türleri;

• Alüminyum antasitler (hazımsızlık için kullanılan ilaçlar),
• Antidepresanlar,
• Antiepileptikler (epilepsi tedavisinde kullanılan ilaç),
• Antipsikotikler (şizofreni ve diğer psikolojik rahatsızlıklar için kullanılan ilaçlar),
• Kalsiyum takviyesi,
• Kodein ve morfin gibi narkotik ağrı kesiciler,
• Diüretikler (su tablet),
• Demir takviyeleri.

2. Gebelik

Gebelik döneminde olan her beş kadından birinde bu soruna rastlanır. Bunun nedeni gebelik süresince kadın vücudunda pek çok hormonun değişmesidir. Bu dönemde progesteron adı verilen hormonun vücut tarafından çok fazla üretilmesi tuvalete çıkamama problemine sebep olabilir. Bu artış bağırsak kaslarını daha zor bir duruma sokar ve sert atık yapımını etkiler. Hamilelikte kabızlık sorununuzu tedavi etmek istiyorsanız doktora danışmadan ilaç kullanmayınız.

3. Beslenme ve yaşam düzeni

Beslenme düzeni direkt olarak bağırsak hareketlerini etkileyen bir durumdur. Yediğimiz, içtiğimiz besinler ve yaşam şekli maalesef kabızlığın nedenleri arasındadır.

• Meyve, sebze, lif içeren ürünleri yeteri kadar tüketmemek,
• Beslenme alışkanlıklarını değiştirmek,
• Tuvalette kendini rahat hissetmemek,
• Hareketsiz bir yaşam,
• Vücudun yeteri kadar su almaması,
• Yüksek sıcaklık (ateşlenme),
• Aşırı kilolu bir vücuda sahip olmak,
• Depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar bu sorunun ortaya çıkmasına neden olur.

4. Diğer etmenler

Dışkılama sorununun altında yatan başka sebepler olabilir. Bu sebepler başka bir hastalığın belirtisi olarak karşımıza çıkabilir.

• Bağırsak sendromu,
• Diyabet,
• Hiperkalsemi (vücuta olması gerekenden fazla kalsiyum bulunması sorunu),
• Tiroid bezi rahatsızlıkları,
• Musküle distrofi (kas yıkımına sebep olan bir rahatsızlık çeşidi),
• Multipl skleroz (sinir sistemi üzerinde etkili olan bir durum),
• Parkinson hastalığı (vücut hareketlerinin koordinasyonu ile ilgili bir beyin sorunu),
• Omurilik yaralanması,
• Anal fissür (anüs içindeki sorun),
• İnflamatuar bağırsak hastalığı (bağırsak iltihaplanmasına neden olur),
• Kolon veya rektum kanseri.

Bebeklerde ve çocuklarda ise bu sorunun altında yatan başka sebepler olabilir;

• Hirschsprung hastalığı: Mekonyum dışkısı bağırsak içini dolduran bir sıvıdır. Bunun çıkarılamaması karında şişkinlik ve ağrılara sebep olur.
• Anorektal malformasyon: 5000 doğumda bir görülen bir sorundur. Doğuştan makatın olmaması anlamına gelir.
• Kistik fibroz: Genetik bir hastalık olan kistik fibroz vücudun kalın ve yapışkan mukus üretmesine neden olur.

5. Tuvalet sorunu

Bu sorun özellikle bebek ve çocuklarda görülür. Çocuğun üzerinde oluşturulan tuvalet baskısı nedeni ile kabızlık ortaya çıkar. Bu nedenle çocuğunuza baskı yapmak yerine doğru anı beklemeniz gerekir. Kimi çocuklarda tuvalet yapmak bir korku haline gelir. Buna sebep olan, dışkı yaparken duyulan acı olabilir. Bu süreçte çocuğunuza sakin ve sevecen bir şekilde yaklaşmalısınız.

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

• Bir hafta içinde üç defadan az sayıda dışkı çıkarmak,
• Yapılan dışkının sert ve yumru şeklinde olması,
• Tuvalet yaparken karna masaj yapmak gerekmesi,
• Bölgede ağrı ve kramplar olması,
• Karın bölgesinde şişkinlik görülmesi,
• İştah kaybı yaşanması,
• Hasta gibi hissedilmesi kabızlığın en sık karşılaşılan belirtileri arasındadır.

Kabızlık Nedenleri İçin Doğru Tanı Nasıl Konulur?

Uzun süren kabızlıklar tehlikeli olabilir bu nedenle altta yatan nedenin doğru anlaşılabilmesi ve sınıflandırılabilmesi adına, hastalara bazı testler uygulanır:

• Sigmoidoskopi: Rektum ve kolon alt kısmı incelenir.
• Kolonoskopi: Kamera ile tüm kolon bölgesi incelenir.
• Anorektal manometri: Bağırsaklardaki kasların koordinasyonunu ölçer.
• Kolon: Bağırsak kas fonksiyonlarını ve gıdaların hareketlerini inceler.
• Dışkı sırasında röntgen gibi testler istenebilir.

Kabızlık Nasıl Geçer?

Doktorlar, "kabızlık hemen nasıl geçer" gibi sorularla sık sık karşılaşır. Ancak bu problem anında tedavi edilecek bir sorun değildir. Bağırsak hareketlerinin yavaş yavaş eski haline dönmesi ile bu sorun ortadan kalkar.

1. Tedavi ve ilaçlar

Eğer kısa dönemli bir sorununuz varsa yaşam tarzı ve beslenme düzeninizi değiştirerek bu rahatsızlıktan kurtulabilirsiniz. Ancak kronik kabızlık durumu varsa doktor size bağırsak içini sulandıran ilaçlar önerir. Eğer bu tedaviler sizi bir çözüme ulaştırmadı ise cerrahi müdahale ile kolon kısmı alınır.

Bebeklerde Kabızlık Nasıl Geçer?

• Karın bölgesine masaj yapın.
• Taze meyve suyu içirin.
• Kaka yapmadan önce makata nemlendirici sürün.
• Süt vermeyin.
• Lif yönünden zengin olan gıdalar ile besleyin.

Kabızlık İçin Ne Yemeli?

1. Meyve suyu çeşitleri

Özellikle üzüm ve erik suyu bağırsağın canlanmasında büyük rol oynar. Ayrıca bu meyvelerin kurutulmuş halleri de hastalığa iyi gelir. Kuru uzum, kuru erik, kuru kayısı gibi besinlerin içeriğinde yüksek lif bulunduğu için bu dönemde tüketilmesi önerilir. Meyve sularının taze sıkılmış olmasına özen göstermek gerekir.

2. Fasulye ve baklagiller

Kabızlık nasıl giderilir sorusu için en iyi cevaplardan biri lif bakımından zengin besinler tüketmektir. Hastalığı kısa sürede çözüme ulaştırır. Bağırsakları yumuşatma etkisi vardır ve tuvalete çıkmayı kolaylaştırır. Ancak fazla tüketiminden kaçınmak gerekir. Çünkü bu tarz yiyecekler gaz ve şişkinlik yapabilir.

3. Lif içeren gıdalar

Koyu yeşil yapraklı sebzeler ile hazırlanmış salata ve türevleri bağırsaklara iyi gelir. Düzenli olarak tüketildiğinde vücut yeterli miktarda lif alır. Brokoli bu dönemde çok etkili olur ama gaz yapabilir. Havuç, lahana ve enginar gibi sebzeler tüketilebilir.

Kabızlığı hemen ne söker diyorsanız lif açısından zengin diğer besinler şunlardır:

• Armut,
• Elma,
• Böğürtlen,
• Ahududu,
• İncir,
• Şeftali,
• Ananas,
• Fıstık,
• Badem,
• Brüksel lahanası,
• Pazı,
• Kuşkonmaz,
• Ispanak,
• Yeşil fasulye,
• Esmer pirinç,
• Arpa,
• Darı,
• Keten tohumu,
• Buğday,
• Yulaf kepeği,
• Kepekli tahıllar.