Kanser ve çevre ilişkisi
Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre 2010 yılında kanserden 15 milyon ölüm, 20 milyon yeni vaka beklenmektedir. Türkiye'de ise yılda yaklaşık 140.000 yeni kanser vakası oluşmaktadır. Bu konu önemli bir halk sağlığı problemi oluşturmaktadır. Kanser nedenleri arasında yüzde 35 ile beslenme ve çevre, yüzde 30 ile sigara, yüzde 10-15 ile enfeksiyon olup, "Tüm ölümlerin yüzde 30'u sigara ile ilişkilidir. Sigara içenlerde yaşam beklentisi içmeyenlere oranla 18 yıl kısadır" açıklaması yapıldı.
Kanserin ortaya çıkmasından sorumlu en önemli nedenlerden birisi giderek artan çevre kirliliğidir. Çevre kirliliği sadece hava kirliliğinden ibaret değildir. İçme ve kullanma sularının, toprakların, dolayısıyla yiyeceklerin kirliliği de bu kapsam içerisine girmektedir. İnsanoğlu toprağı kazıp pek çok madeni yeryüzüne çıkarmakta, ne var ki aslında yeryüzünde bulunmaması gereken bu madenlerin atıklarını zararsızlaştırmada aynı duyarlılığı göstermemektedir. Kansere yakalanma olasılığı bu etkenlerle karşılaşma yoğunluğu ve süresi ölçüsünde artmaktadır. Bu nedenle yaş ne kadar ileriyse o kadar sık ve düzenli doktor kontrolünden geçerek hastalığın henüz başlangıcında yakalanması mümkündür. Yeterince erken tanı konulduğunda kanser tamamen tedavi edilebilecek bir hastalıktır. Ozon tabakasının incelmesi ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerini artırmıştır. Bu nedenle fazla ve korumasız güneşlenmekten kaçınmak gereklidir. Ultraviyolenin cilt kanserine neden olan etkisi kesindir.
Günümüzdeki nüfus artışı ve ekonomik gelişmeler, toprakların yanlış kullanımı, kentleşme, kirliliğin olumsuz etkileriyle birlikte çevre koşulları gittikçe artan bir kaygıya yol açmaktadır. Çevresel problemler içinde kirlilik, insan sağlığı ve refahı ekosistemdeki denge için en önemli tehdidi oluşturur. Kanser oluşumu sıklığı ile çevresel şartlar arasındaki ilişkiye verilebilecek doğrudan ve dolaylı pek çok örnek vardır.
ÖNCELİKLİ OLARAK KONTROL ALTINA ALINMASI AMAÇLANIYOR
Sağlık Bakanlığı olarak öncelikle kanserin önlenmesi ve kontrol altına alınması amaçlanmakta olup çevre ile oluşan kanserlerde ise etkenden uzaklaşma, yani korunma ile erken tanı ve taramaya büyük önem verilmektedir.
Kanserin önlenmesinde tütün kontrolü, mesleki ve çevresel etkenlerin azaltılması, ultraviole temasının en aza indirgenmesi, aşılama, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılması ve obezitenin önlenmesinin çok büyük önem taşımaktadır.
Bu konularda sadece Sağlık Bakanlığı değil, Çevre ve Orman Bakanlığı, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve basın kuruluşlarınada büyük görevler düşmektedir. Bu görevin bir parçası olarak Sağlık Bakanlığı ve Sağlıkta Umut Vakfı ortaklaşa olarak 20.12.2008 tarihinde İstanbul Sultanahmet Four Seasons Otelde Dünya Sağlık Örgütü IARC Bölümü başkanı Dr. Peter Boyle'un ve yurtiçinden birçok bilim adamınında katılacağı Çevre ve Kanser konulu bir sempozyum düzenlenmiştir.
Prof. Dr. Murat Tuncer
T.C. Sağlık Bakanlığı
Kanserle Savaş Dairesi Başkanı
