BİZE ULAŞIN
Karl Landsteiner 148 yıl önce bugün dünyaya geldi. Avusturya kökenli ABD'li bir bilim insanı olan Karl Landsteiner, doğum gününde Google tarafından unutulmadı. Dünya tarihinde önemli yeri olan insanlar için doodle hazırlayan dünyaca ünlü arama motoru Google, Nobel ödüllü Karl Landsteiner için hazırladığı doodle'da onun bilim dünyasına en büyük katkısı olan öğelere yer verdi. Çalışmaları ile bilim dünyasına büyük katkı sağlayan Karl Landsteiner'in çalışmaları bugün hala adından söz edilmesini sağlıyor. Google'ın hazırladığı doodle sonrasında kullanıcılar Karl Landsteiner kimdir sorusuna yanıt aramaya başladı. Haberimizde Karl Landsteiner kimdir sorusunun yanıtını bulabilirsiniz.
Karl Landsteiner, 14 Haziran 1868 tarihinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun başkenti Viyana'ya bağlı Baden bei Wien'de dünyaya geldi. Yahudi kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Karl Landsteiner, 6 yaşındayken dönemin tanınmış gazetecilerinden biri olan babası Leopold Landsteiner'i kaybetti ve annesi Fanny Hess tarafından yetiştirildi. Her zaman parlak bir öğrenci olarak dikkat çeken Landsteiner, Viyana Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı. Bilim insanı çalışmalarına henüz öğrenci olduğu dönemde başladı ve biyokimyasal araştırmalar yaparak kan bileşenlerine diyetlerin etkisi konusunda bir makale yazdı. 1891 yılında üniversite eğitimini tamamladı ve mezuniyetinden sonra 5 yıl Münih'te çeşitli laboratuvarlarda çalışmalar yaptı. 1896 yılında Viyana'ya dönen Landsteiner, Hijyen Enstitüsü'nde doktor Max Von Gruber'in asistanı oldu.
1898 yılından itibaren Viyana Patoloji Enstitüsü'nde Patolojik Anatomi bölümünde araştırmacı olarak çalışan Karl Landsteiner, morbid fizyolojisi ve anatomisi üzerinbe çalışmalarına başladı. Menenhitin bakteriyel nedenlerini ppulan profesöt A. Weichselbaum ve pnömokokları keşfeden Fraenckel gibi iki önemli bilim insanı ile çalıştı.
O dönem kan naklinde büyük sorunlar yaşanıyordu ve çoğu nakil ölümle sonuçlandığından pek çok ülkede kan naklinin yapılması yasaklanmıştı. Bu konuya eğilen Karl Landsteiner, alyuvarlar ile kan serumu arasındaki antijen-antikor tepkimeleri konusunda araştırmalarını sürdürdü. Uzun çalışmalar sonucunda, 1901'de alyuvarlarda hücre zarının dış katmanına bağlayan antijenlerin türüne göre insanlarda en az üç kan grubu olduğunu buldu ve bunları A, B ve 0 olarak adlandırdı. Bir yıl sonra ise A ve B antijenlerinin ikisini birden taşıyan ve AB antikorları içermeyen AB grubu kan olduğunu da buldu. Bu buluş kan naklini sıradan bir uygulamaya dönüştürdü ve bağışıklık kimyasının doğuşuna zemin hazırladı.
1908'de yine Viyana'da Wilhelm Kraliyet Hastanesi'nde görev yapmaya başladı. Yine dönemin önemli sorunlarından biri olan çocuk felci konusunda çalışmalar yapmaya başlayan Karl Landsteiner, bu hastalıktan hayatını kaybeden bir çocuğun beyin omurilik sıvısını maymunlara enjekte ederek hastalık yapıcı etkenin bir virüs olduğunu ortaya çıkardı. Böylece polipmyelitin immünolojisinin bugünki bilgilerinin temeli atılmış oldu. 1911 yılında Viyana Üniversitesi Patolojik Anatomi Profesörü olan Karl Landsteiner, morbid anatomi ve immünoloji konusunda araştırmalarına devam etti. Konu hakkında makaleler yayınlayan Landsteiner, haptenleri keşfederek Wasserman reaksiyonuna yeni bilgiler ekledi ve frengi immünolojisi hakkında yeni bilgiler ortaya koymayı başardı.
1916 yılında Helen Wlasto ile hayatını birleştiren Karl Landsteiner, 1919 yılında Avusturya'dan ayrıldı ve Hollanda'nın La Haye kentinde bir hastanede çalışmalarına devam etti. Burada yaptığı çalışmalarda çeşitli hayvan türlerinin hemoglobinlerinin serolojik özgüllüğü, anafilaksiyi uyaran protein ve konjugatları ve yeni bulduğu haptemlerle ilgili 12 makale yayınladı.
Karl Landsteiner, 1922 yılında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) vatandaşlığına geçti ve New York'a yerleşti. Burada Rockefeller Tıp Araştırma Enstitüsü'nde patoloji dersleri vermeye başlayan Landsteiner bir yandan da çalışmalarını sürdürdü. 1927 yılında M ve N gruplarını bulan bilim insanı, 1936 yılında ise bağışıklık kimyasının kurulmasına büyük katkı sağlayan Serolojik Tepkimelerin Özgünlüğü (The Specificity of Serological Reactions) eserini hazırladı. 1940 yılında Rhesus (Rh) faktörünü saptadı. Bu faktöre faktörü ilk kez tespit ettiği maymun türünün adını verdi.
Karl Landsteiner bu çalışmaları ile adli tıbbın gelişmesine de büyük katkı sağladı. Landsteiner'in belirlediği faktörler babalık, cinayet gibi davaların çözülmesinde güvenilir bir kanıt olarak kullanıldı. Öte yandan kan gruplarının belirli genler aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarıldığının kanıtlanması, katılım ve antropoloji araştırmaları için de etkili bir yöntem sağlamış oldu. Hayatını kaybettiği güne kadar Rockefeller Tıp Araştırmaları Enstitüsü'nde çalışmalarını sürdüren Karl Landsteiner, 75 yaşında, 26 Haziran 1943 tarihinde New York'ta hayatını kaybetti.
İmmünolog ve patolog olan Karl Landsteiner, immunitenin basamaklarını araştıran ilk bilim insanlarından biridir. Landsteiner ayrıca serolojinin kurucusu olarak bilinmektedir. Yaptığı buluşlarla bilim dünyasına büyük katkı sağlayan Avusturya asıllı ABD'li bilim insanı 1930 yılında Nobel Tıp Ödülü kazandı.
