Kıbrıs müzakere süreci

KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide'yi Cumhurbaşkanlığı'nda kabul etti. Eide, yaklaşık 1 saat süren görüşmeden sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Eide, Eroğlu'na, Ankara ve Atina'ya gerçekleştirdiği çok başarılı ziyaretler hakkında bilgi verdiğini söyledi. Eide, çözüme katkı koymaya ve ivme kazandırma konusunda üzerlerine düşeni yapmaya hazır olan her iki ülkenin de çözüme hızlı şekilde ulaşılmasını umut ettiğini ve şahsı ile BM'nin bu yöndeki girişimlerine destek verdiğini belirtti.

Eide, "Biliyorsunuz Eroğlu, müzakerelere başlamaya hazır ancak Anastasiadis değil. Her iki tarafın da masaya dönebileceği ve müzakerelerin hızlanacağı koşulları nasıl yaratabiliriz konuşmamız lazım” dedi.

Nikos Anastasiadis'in Barbaros Hayrettin Paşa gemisinin bölgeye gelip, çalışmalarda bulunmaya başlamasını gerekçe göstererek müzakere masasını terk ettiğini anımsatan Eide, Kıbrıslı Rumların "bu faaliyetleri, münhasır ekonomik bölgelerinin ihlali" olarak görürken, Kıbrıs Türk tarafının da "ada etrafından doğalgaz ve petrol gibi doğal kaynakların ortak kaynak olduğu ve eşit şekilde faydalanılması görüşünde" olduğunu belirtti.

Espen Barth Eide, hidrokarbonun ortak kaynak olduğu yönündeki mevcut görüşü ileri götürmeyi amaçladığını kaydederek, oldukça somut fikirlerle geldiğini ancak Rum liderle bunları konuşmadan basınla paylaşmayacağını söyledi.

Eide, bir soru üzerine, kendisiyle oldukça iyi bir ilişkisi bulunan Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu'nun fikirlerine oldukça yapıcı yaklaştığını ifade ederek, adada bulunduğu süre içinde Eroğlu ile temaslarının süreceğini kaydetti.

BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı Eide, hidrokarbon konusunda nasıl çalışma yapılırsa yapılsın kısa zamanda bir gelir elde edilemeyeceğinin bilinmesi gerektiğini söyledi.

Espen Barth Eide, şöyle devam etti:

"Önce oldukça fazla masraf olacak. Bir sürü de hayal kırıklığı olacak. Sonra yeni denemeler olacak. Araştırma şirketlerine ödemeler yapılacak ve bir 10-15 sene sonra ilk para gelecek. Bu sürede çok fazla konu düşünmeniz gerekecek. Doğalgaz nasıl işlenecek, özel mi olacak, devlet mi olacak, çevre konularını nasıl gözeteceksiniz. Ülkede turizm çok önemli. Sahillerinizde petrol istemeyeceksiniz. Güvenlik standartlarını nasıl sağlayacaksınız. Kıbrıslı Türk ya da Rum olduğunun fark etmeyeceği oldukça fazla ortak konu ve sorun olacak. Çevrenin 'Kıbrıslı Türk ya da Rum kimliği' diye bir şey yoktur. Bu nedenle her iki taraf da bu büyük konuları birlikte düşünüp, birlikte çalışması gerekir."

Doğalgaz ve petrolün fazla para kazandırdığını ancak platformlarda çok fazla iş imkanı yaratmadığına işaret eden Eide, karada iş imkanı yaratma konusunda birlikte çalışmak ve çözümler üretmek gerektiğini söyledi. Eide, "Tüm bunlar ortak konulardır. Ben de onları ‘benim geleceğim'den ‘bizim ortak geleceğimize' yönlendirmeye çalışıyorum. Gelecekte hayal edemeyecekleri kadar çok anlaşmaları olacak. Burada sorun şu an bir anlaşma olmamasıdır” dedi.

Espen Barth Eide, Kıbrıs konusunda "gerçekçi iyimserlik içinde” olduğunu belirterek, "10 yıllık kariyerimin yarısında savunma, diğer yarısında da dış ilişkilerde çalıştım. Gerçekçi yanım savunma geçmişimden, iyimser yanımı ise dış ilişkiler geçmişimden gelmekte. İkisiyle birlikte oraya varacağımıza inanıyorum. Çözümsüzlük için kötü bir zaman. Diğer yandan, olası çözümle ilgili oldukça güzel ekonomik fikirler var. Eğer ekonominiz, turizm ya da banka üzerine inşa edilirse bölünmüş olup olmadığı önemli değildir ekonomik açıdan ancak hidrokarbon kaynaklarına dayalı bir ekonomide, siyasi sorunu çözmek çok önemli olacak” diye konuştu.

Statüko karşıtı görüşlerin her geçen gün güçlendiğini kaydeden Eide, iyimserliğinin de bundan kaynaklandığını söyledi. Eide, diğer çatışma olan ve çözüm aranan ülkelerin aksine Kıbrıs'ta, yıllardır savaş olmadığını ve problemleri masada çözmeleri gerektiği konusunda hemfikir olan iki taraf bulunmasının iyi değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un kendisini desteklediğini kaydeden Eide, Ban'ın gerekmesi halinde sürece dahil olmaya hazır olduğunu söyledi. (AA)