KKTC Cumhurbaşkanı adayı Mustafa Akıncı: Kıbrıs'ta ana-yavru ilişkisi bitmeli

Hüseyin Alkan / BBC Türkçe

Kuzey Kıbrıs'ta Pazar günü yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda halen bu görevi sürdüren Derviş Eroğlu'nun rakibi olan Mustafa Akıncı, seçilmesi halinde Türkiye ile ilişkileri yeni bir çerçeveye oturtmak istediğini söyledi.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Akıncı, "Artık yıllarca istismar edilen ana-yavru edebiyatını bir kenara bırakıp kardeşler ilişkisini kurmak gerekir" dedi. Akıncı, karşılıklı saygıya dayalı bir ilişkinin iki tarafında da çıkarına olduğunu söyledi.

(Yarın: İkinci turun diğer adayı Derviş Eroğlu'nun açıklamaları da yarın BBC Türkçe'de olacak)

Sol eğilimli siyasetçi Akıncı bağımsız olarak girdiği seçimde, ilk turda yüzde 26,9 oy alarak, yine bağımsız olarak seçime katılan ve yüzde 28,15 oy alan Eroğlu'nun ardından ikinci oldu.

Seçimde adayı başarılı olamayan iktidardaki Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ikinci turda Akıncı'yı destekleme kararı aldı. (CTP'nin adayı Sibel Siber yüzde 21,25 oy almıştı.)

Seçimin en büyük sürprizi kabul edilen ve neredeyse iktidar partisinin adayı Sibel Siber kadar oy alan bağımsız aday Kudret Özersay ise seçmenlerini hiçbir adaya yönlendirmeyeceğini açıkladı.

'Komutan çizmeyi aştı'

Çözüm yanlısı siyasetiyle bilinen Mustafa Akıncı, onlarca yıldır, Türkiye'yle ilişkilerin yeniden tanımlanması konusunda ısrarlı bir çizgiye sahip.

Akıncı 2000 yılında başbakan yardımcısıyken koalisyon ortakları, polis ve itfaiyenin sivil idareye bağlanması konusunda anlaşmıştı.

Kıbrıs'ta bu kurumlar halen Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na yani fiilen Türk ordusuna bağlı.

Dönemin Türkiye tarafından atanan Güvenlik Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Ali Nihat Özeyranlı bu girişime karşı çıktı. Akıncı, Özeyranlı'ya sert tepki göstererek, "Komutan, çizmeyi aştı... Kıbrıs Türk Halkı, kendi kendini yönetmeye muktedirdir. En başta Türkiye, bu talebimizi desteklemelidir" dedi.

Akıncı'nın BBC Türkçe'nin sorularına yanıtları şöyle:

BBC TÜRKÇE: Seçilirseniz, Türkiye'yle ilişkileriniz nasıl olacak?

MUSTAFA AKINCI: "Vatandaşlarımıza dört boyutlu bir siyaset açıklaması yapıyoruz. Birincisi, çözüme odaklı siyasettir. Bir diğeri toplumsal konulara duyarlılıktır. Üçüncüsü, Türkiye ile ilişkilerde karşılıklı saygıya dayalı yeni bir ilişkidir. Dördüncüsü de bağımsız ve tarafsız bir cumhurbaşkanıdır. Türkiye ile ilişkilerde temel kural şudur. Ne çatışmacı ama ne de teslimiyetçi. Uzlaşmacı bir yaklaşım sergileyeceğimizi söylüyoruz."

"Ben bu vizyonumu halkla paylaşıyorum. Yeni de değildir. Ama şimdi ben bu vizyonla seçiliyorum. Halk beni ikinci turda cumhurbaşkanı seçiyorsa, bu sadece Mustafa Akıncı'nın değil, halkın da bir talebi haline gelecek. Bu konularda paralel düşünen bir hükümet ortağı da var. Bu işler itişme kakışmayla değil, oturup konuşarak en iyisini yapma meselesidir. Sanırım kendi ayakları üzerinde duran, kendi kendine yeten bir Kıbrıs Türk varlığı Türkiye'nin de işine gelir. Türkiye'nin de ilişkilerini rahatlatır diye düşünüyorum."

"Evet Kıbrıslı Türklerin, Türkiye'yle olan ilişkileri, tarihsel kültürel bağları, inkar edilecek konular değildir, bunlara elbette biz de saygılıyız. Ama artık yıllarca çok istismar edilen ana yavru edebiyatını bir yana bırakıp kardeşler ilişkisini kurmak gerekir. Ben Lefkoşa Belediye Başkanı'yken Ankara'yla kardeş şehir ilişkisini kuran kişiyim. İlişkilerin bu şekilde yürümesi hem Türkiye'nin hem bizim çıkarımıza."

TIKLAYIN: DOĞAL GAZ ÇÖZÜMÜ HIZLANDIRIR MI?

BBC TÜRKÇE: Kıbrıs'ta şöyle bir inanış var. Kim gelirse gelsin, bir şey değişmez, çünkü ipler Ankara'nın elinde, Yunanistan'ın elinde. Siz Cumhurbaşkanı seçilirseniz, ne değişecek, insanlar gerçekten çözüm için umutlanmalı mı?

MUSTAFA AKINCI: İnsanlar umutlandığı için seçecek. Bu statükonun daha da sürdürülebilir olması kimsenin yararına değil. Soğuk savaş dönemi bitti. 10 yıl önce bir Avrupa Birliği dinamiği vardı. Olmadı. Şimdi bir doğal gaz dinamiği var. Tehditlerden arınmış bir Doğu Akdeniz ve bir Kıbrıs adasını, 9 bin kilometrekarelik küçük bir adayı, iki ayrı idare, iki siyaseten eşit varlık ama tek bir coğrafya olarak planlamanın akılcılığı ortadadır. Bu adanın toprağını, Türkiye'den gelmesini umduğumuz suyla birlikte, su kaynaklarını ve deniz altındaki zenginlikleri paylaşabilme akılcılığını gösterebilmemiz lazım. Geçmiş kuşaklar bu adanın acılarını paylaştı, gelecek kuşaklar nimetlerini paylaşsın.

BBC TÜRKÇE: Siz KKTC Cumhurbaşkanı seçilirseniz ne değişecek?

MUSTAFA AKINCI: Öncelikle, anlattığım vizyon gelecek. Daha önce böyle bir vizyon olmadı. Mental bir değişiklik geliyor, gerçek anlamda Kıbrıs'ta barış ve çözümü arzulayan, ama muhatabından da aynı şey bekleyen bir anlayış geliyor. Anastasiades'le (Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades) hemen hemen aynı kuşağa aidiz. Biz de beceremezsek bizden sonraki kuşaklar ne yapar bilemem.

BBC TÜRKÇE: Daha önce Kıbrıs'ta sizin gibi çözümü savunan Mehmet Ali Talat cumhurbaşkanı olmuştu. Üstelik Rum tarafında iktidarda çözüm yanlısı başka bir solcu parti; AKEL vardı. Ama çözüm olmadı.

MUSTAFA AKINCI: Bizler de çok umutluyduk. Belki konjonktür uygun değildi. Belki Hristofyas (Eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı Dimitris Hristofyas) yeterince cesur davranamadı. Belki Sayın Talat (Eski Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat) atması gereken adımlarda biraz tutuk davrandı, bütün bunlar olabilir ama şunu da unutmayın; Talat'ın olduğu dönemde, 2004 referandumu sonrasında Kıbrıs Türkleri haricinde hemen herkes istediğini almış ve işi yavaşlatma ve bekleme dönemine sokmuştu.

Tasos Papadopulos (Eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı) güneyin AB'ye tek yanlı üyeliğini sağlamış, artık kendi istediği bir çözüm modelini dayatmak için zamana oynamaya başlamıştı. Ekim 2005'te Türkiye AB üyelik müzakerelerine başlamıştı. Türkiye alacağını almıştı. Yunanistan alacağını almıştı. AB alacağını almış, doğuya doğru genişlemişti. Zaten çözüm onların öncelikli hedefi değildi. Kıbrıs sorunu buzdolabına girmişti. Talat, bu dönemde cumhurbaşkanlığı yaptı.