Kooperatifler yasası değişiyor

Ankara (AA)- Kooperatifler Yasasında değişiklikler öngören Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, buna ilişkin yasa taslağını, kooperatifler başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne açtı.

1969 yılında yürürlüğe giren 1163 Sayılı Kooperatifler Yasası, 1988 yılında kapsamlı bir değişime uğramıştı. Aradan geçen zaman içinde bazı hükümlerinde değişiklik yapılan yasanın, AB'ye uyum, uluslararası kooperatifçilik ilkeleri, gelişen ekonomik ve teknolojik gerçekler nedeniyle, yeni bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyduğu belirtildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığının hazırladığı yasa taslağına göre, bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşmeyle kurulacak.

Bu yasa kapsamındaki tarımsal amaçlı kooperatiflerde kuruluş, her durumda ilgili Bakanlığın iznine tabi olacak. Yönetim kurulu, ortaklığa başvuru tarihinden itibaren talep hakkında 15 gün içinde karar verecek. Yasa kapsamındaki tarımsal amaçlı kooperatiflerin çalışma konularında ticaret ve komisyonculuk yapan gerçek ve tüzel kişiler, bu kooperatiflere ortak olamayacaklar. Ortaklık devredilebilecek. Yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişinin ortaklık niteliklerini taşıması halinde, bu kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamayacak. Ortaklık şartlarını taşıyan devralanı, ortaklığa kabul etmeyen yönetim kurulu üyelerinin her birine 1000 YTL idari para cezası uygulanacak.

Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kendilerinin yahut mirasçılarının kooperatif varlığı üzerinde hakları olup olmadığı ve bu hakların nelerden ibaret bulunduğu ana sözleşmede gösterilecek. Devir dışı bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, çıkma veya çıkarılmanın kesinleştiği tarihi izleyen hesap
yılının ilk 3 ayı içinde ödenecek. Ancak, ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın sermaye ve diğer alacakları yeni ortağın alındığı tarihten itibaren 30 gün içinde ödenecek. Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farkı hesaplarının birer suretinin verilmesi zorunlu olacak.

Kooperatifin işlem ve hesapları üzerinde veya belirli konularda, özel denetçilerce inceleme yapılabilmesi için, genel kurulca karar verilmesi veya dörtten az olmamak üzere toplantıya katılan ortakların en az onda biri tarafından bu yönde yazılı teklifte bulunulması gerekecek. Kooperatifler yasa tasarısı taslağına göre, kooperatif ortağının parasal yükümlülüklerinin ifasını 30 gün geciktirmesi halinde, yönetim kurulunca, elden yazılı olarak imza karşılığı veya noter aracılığıyla bildirimde bulunulacak. Bu usullerden biriyle tebliğ edilemediği takdirde, kooperatifçe ülke düzeyinde yayın yapan herhangi bir gazetede ilanen tebligat yapılacak ve ortaktan, bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmesi istenecek. Ayrıca karara, varsa kooperatifin internet sitesinde itiraz süresince yer verilecek. Bu süre içinde parasal yükümlülüklerini tümüyle yerine getirmeyen ortak, ortaklıktan çıkartılacak.

Kooperatif genel kurullarında her ortağın bir oy hakkı olacak. Genel kurul toplantılarında oylama usulü, ana sözleşmede bir hüküm yoksa, genel kurul kararıyla belirlenecek. İlgili bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara ana sözleşmede yer verilmesi halinde, ortakların genel kurula elektronik ortamda görüntü ve ses aktarılması yoluyla katılması ve oy kullanması mümkün olacak. Bir ortak, noter onaylı temsil belgesiyle, bir kişiye genel kurul toplantılarında kendisini temsil ettirebilecek. Kooperatiflerde, gayrimenkul alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesiyle yapılması zorunlu hale getirildi. Ancak, kamu kuruluşlarınca kooperatiflere yapılan gayrimenkul tahsis işlemleri ve yine kamu kuruluşlarıyla yapılan gayrimenkul karşılığı konut ve işyeri inşaatı sözleşmelerinde, tapuya şerh şartı aranmayacak.

Kooperatifin borca batık durumda bulunduğu şüphesini uyandıran işaretler varsa, yönetim kurulu, aktiflerin hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de olası satış fiyatları üzerinden bir ara bilançosu çıkartacak. Ara bilanço kooperatif mevcudunun, borçlarını artık karşılayamayacağını belirtiyorsa yönetim kurulu, derhal genel kurulu
toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz edecek. Yeni taslağa göre, denetçiler, genel kurul namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını inceleyecek. Kooperatifler yasasının ilgili maddelerine aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve memurları, 3 aydan 2 yıla kadar hapis ve 50 günden 500 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaklar.