Kooperatiflere denetim ve izleme için kanunda değişiklik
Ankara (AA)- Yüzbinlerce kişiyi ilgilendiren, kooperatiflerin kara para aklama ve rüşvet uygulamalarında kullanılmasını önleyecek bir izleme mekanizması oluşturuluyor.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde kurulması öngörülen "e-kooperatif veri tabanı" ile kooperatifler, faaliyetleri ve üyeleri, elektronik ortamda anlık olarak izlenebilecek. Böylece kimin, hangi kooperatifte, kaç hissesi olduğu ortaya çıkacak.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, kooperatiflerde daha etkin denetim sağlamak amacıyla, kooperatifler kanununda değişiklik yapmaya hazırlanıyor. Kooperatifler yine 7 ortak ile kurulacak. Ancak, tarım kooperatifleri için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, diğer kooperatifler için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, 7 kişiden az olmamak üzere en az ortak sayısı ile ortaklık nitelik ve şartlarını belirlemeye yetkili olacak.
Kooperatiflerin kuruluşu için kooperatif ve kurucu ortaklara ilişkin bilgiler, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen esas ve usule uygun bir şekilde e-kooperatif veri tabanına girilmediği takdirde kuruluş işlemleri geçersiz sayılacak.
"e-kooperatif veri tabanı", kooperatiflerde kara para aklanması ve yolsuzluğun önlenmesi, mal varlığının gizlenmesi uygulamalarının önüne geçilmesi yanında, kooperatiflere yönelik güvenirlilik ve şeffaflığın artırılması, kurumsal yönetim ilkelerinin hakim kılınmasını da hedefliyor. E-veri tabanına uyum için, iki yıl süre verilecek. Bu sürede uyum sağlayamayan kooperatifler tasfiye edilmiş sayılacak.
Taslakta, bu maddedeki yükümlülüklere aykırı davranan yönetim kurulu üyelerinin her biri hakkında ayrı ayrı olmak üzere 500 YTL idari para cezası uygulanması, fiilin bir yıl içinde tekrarı halinde her tekrar için idari para cezası miktarının iki katı olarak uygulanması öngörülüyor. Taslakla özellikle yapı kooperatiflerinde sorun olan üyelikten çıkarılma kolaylaştırılırken, ortaklar ile kooperatifler, kooperatifler ile üst kuruluşları arasında ortaklık işlemlerinden doğan uyuşmazlıkların yargı yoluna başvurulmadan daha kısa sürede çözümü için, gerekli görülen bakanlık il müdürlükleri bünyesinde "kooperatif sorunları hakem heyeti" kurulması öngörülüyor.
Taslakla ortaklıktan çıkan veya çıkarılan üyenin haklarını koruyucu düzenlemeler de yapılıyor. Devir dışı bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, çıkma veya çıkarılmanın kesinleştiği tarihi izleyen hesap yılının ilk 3 ayı içinde ödenecek. Kooperatif yönetim kurulu üyeliklerinde Türk vatandaşı olma şartı
kaldırılırken, Türk Ceza Kanunu'nun belirlenen suçlara ilişkin hükümlerine veya bu kanuna göre mahkum olanlara yönetim kurulu üyeliği yasağı getiriliyor. Taslakla kooperatiflerde iç denetim mekanizmasının güçlendirilmesi için "bağımsız kooperatif denetçisi" sistemi getiriliyor. Ayrıca, bakanlık bünyesinde kooperatif uzmanları istihdamı öngörülüyor.
Taslakta, kanuna aykırı iş ve işlemler için öngörülen cezalar da yeniden düzenleniyor. Türkiye'de halen, 4 bin 982'si faal, 5 bin 795'i faal olmayan 10 bin 777
kooperatif yer alıyor.
