Lavrov: Silah yoktu, yasal radar parçaları vardı

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Çarşamba günü Türkiye tarafından Ankara'ya indirilen Suriye yolcu uçağında silah bulunmadığını ve uçağın "yasal radar parçaları taşıdığını" açıkladı.

Lavrov, gazetecilere verdiği bilgide, "Tabii ki uçakta silah yoktu. Olamazdı. Uçakta, yasal bir Rus şirketin yasal bir müşteriye, yasal bir şekilde göndermekte olduğu kargo bulunuyordu." dedi.

Rusya Dışişleri Bakanı, uçakta taşınan "radarlarda kullanılan elektronik gereçler"in yasal bir kargo olduğunu vurguladı; bununla birlikte bu gereçlerin "çifte işlev görebileceğini" söyledi. Bu ifadeyle, söz konusu gereçlerin sivil ya da askeri amaçla kullanılabileceği kastediliyor.

Lavrov, kargoyu Suriye'ye gönderen Rus şirketinin, Türkiye tarafından alıkonan malzemenin iade edilmesini isteyeceğini de bildirdi.

BBC'ye açıklamalar

Daha önceki saatlerde BBC'nin Moskova bürosuna açıklama yapan Rus askeri uzmanlar Türk jetleri tarafından inişe zorlanan Suriye yolcu uçağında hava savunmasında kullanılan radar sistemlerine ait bazı yedek parçalar olabileceğini söylediler.

BBC Rusça bölümünden Pavel Aksenov, "Bir uzman bana bunların radar sistemlerine ait parçalar, örneğin plaka devreleri, yürüyen dalga tüpleri, oyuklu magnetronlar olabileceğini söyledi" diyor.

BBC muhabirinin görüştüğü uzmanlardan biri de önde gelen bağımsız bir savunma uzmanı olan Viktor Murakovski.

Murakovski, isim isim saydığı bu malzemelerin hem sivil hem askeri amaçlı kullanılabildiğini ve bu nedenle sivil uçaklarla gönderilmesinin dünyanın her yerinde rutin bir uygulama olduğunu söyledi.

BBC muhabirinin bilgi aldığı uzmanlar arasında Rusya'nın Sesi radyosunun askeri konulardaki uzmanı Ilya Kramnik ve Strateji ve Teknoloji Analizleri Merkezi adlı Rus düşünce kuruluşundan Andrei Frolov da var.

Olayın Rus basınındaki yansımaları

Rus Kommersant gazetesi de, bugün Rus savunma sanayine yakın ismini vermediği kaynaklara dayanarak kaleme aldığı haberde, el konan sandıklarda hava savunma sistemlerinde kullanılan radar parçaları olabileceği iddialarına yer vermişti.

Buna karşılık Rusya savunma sanayisinin silah ve mühimmat üretimi ve ihracatı ile ilgili kuruluşlarından bugün bir kez daha Suriye uçağında bulunmuş olabilecek herhangi bir malzeme ile ilgileri bulunmadığı yönünde açıklamalar geldi.

Rusya'nın önde gelen iki savunma sanayi kuruluşunun sözcüleri bugün RIA Novosti haber ajansına, Suriye yolcu uçağından el konulan malzemelerin, Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi ya da silah ve mühimmat üreten devlet şirketi Rosoboroneksport'a ait olmadığını söylediler.

Rosoboroneksport sözcüsü Vyacheslav Davidenko, "Kargonun muhteviyatı ya da kime ait olduğu konusunda hiç bir bilgimiz yok. Askeri-teknik işbirliği kanalları içerisinde Rosoboroneksport tarafından gönderilen bütün malzeme, mutlaka uluslararası hukuk ve Rus yasalarına uygun şekilde sevkedilir" diye konuştu.

Yine RIA Novosti ajansına konuşan Rusya Federal Askeri-Teknik İşbirliği Servisi sözcüsü de, "Söz konusu kargo, ajansımıza kayıtlı değildir; bu nedenle yoruma gerek bulunmamaktadır" dedi.

Radar yedek parçaları

Rusya'nın önde gelen liberal gazetesi Kommersant'ın birinci sayfasında bugün Yelena Çernenko ve İvan Safranov imzalarıyla verilen haber, "Türkiye tarafından yakalandı" başlığını taşıyor.

Kommersant'ın Rusya'nın askeri-teknik işbirliği sistemine yakın olduğunu söylediği ama ismini gizli tuttuğu kaynaklar, habere göre, uçakta kesinlikle silah olamayacağını söylüyor ama ne olabileceğine dair ipuçları veriyorlar.

"Kommersant kaynaklarına göre Airbus A310 uçağında, 12 sandık halinde Suriye'de kullanılmakta olan hava savunma radar istasyonları için gerekli teknik malzeme bulunuyordu. Kommersant kaynakları bunun, uçak yolcuları ya da uçak açısından bir tehlike oluşturmadığı için özel bir kontrol ya da izin alınmasını gerektirmeyen türden bir kargo olduğunu söylüyorlar" diyen gazete, kaynaklarından birinin şu sözlerini de aktarıyor:

"Bunlar silah değil. Eğer bir kişi uçağa açık olmayan bir radyo cihazı ile binseydi, bu uçak ya da içindekiler için bir tehdit olur muydu?"

Haberde, bir başka Kommersant kaynağının da "Hiçbir şekilde uluslararası hukuku ihlal etmedik" dediğini aktarıyor.

Kommersant, bununla birlikte Rusya yetkililerinin bu olayın peşini bırakmaya niyetli olmadığını da yazıyor.

Kommersant'ın bir kaynağı "Türk Hava Kuvvetlerine ait iki F-16 uçağı Suriye yolcu uçağını yere indirmek üzere havalandı. Muhtemelen uçakta ne olduğunu biliyorlardı. Emin olmasalardı böyle bir riski göze almazlardı" diyor.

Gazete, ulaştığı bilgilere göre, Rusya iç istihbarat örgütünün yakında Suriye'ye gönderilen kargo konusundaki haberin nasıl sızdığını araştırmak üzere ilgili resmi kuruluşlarda bir inceleme başlatacağını da öne sürüyor.

BBC Rusça bölümünün Moskova'daki muhabiri Pavel Aksenov, bu süreçle ilgili personel sayısının kabarıklığı gözönüne alındığında bunun zor bir soruşturma olacağına dikkat çekiyor.

Bugün RIA Novosti ajansının sorularını yanıtlayan Rusya İç istihbarat Servisi FSB'nin sözcüsü ise Kommersant'ta yayımlanan, "bir soruşturma başlatacağı" iddialarıyla ilgili olarak yorum yapmayı reddetti.

Öfkeli tepkiler

BBC Dinleme Servisi'nin bildirdiğine göre, Rusya gazeteleri bugün Türkiye'nin indirdiği Suriye uçağına dair öfkeli yorum yazılarına yer veriyorlar.

Popüler bulvar gazetesi Komsomolskaya Pravda, Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan'ı "uygunsuz davranmakla", Türkiye'yi de "Rusya'nın aksine Suriye'de iç savaş kışkırtmaya çalışmakla" suçluyor. Gazete, yorum sütununda, "Yaşadığımız, ufak çapta ayağımıza basma girişimidir" diyor.

Merkez politikaların gazetesi Nezavisimaya Gazeta, daha da ileri giderek, Suriye'yi kendisine karşı saldırganlıkla suçlayan Türkiye'nin davranış biçiminin "saldırganlık" tanımına daha yakın olduğunu yazmış.

Liberal eğilimli Kommersant'a yorum yapan Rus savunma uzmanı Aleksandır Kramçikin, olayı, "Türkiye'nin Suriye karşıtı bir jesti" diye nitelerken, popüler günlük gazetelerden Moskovski Komsomolets, uçağın indirilişini, "özellikle Türkiye, Suriye'ye karşı askeri harekat hazırlıklarına girişirken girişilmiş bir provokasyon eylemi" diye yorumluyor.