Lupus Hastalığı : Nedenleri, belirtileri, tedavisi

Kas yapısı kemik yapısına göre daha esnek ve kırılgandır. Bağışıklığın kontrolünde olan bu sistemler, vücudun direncinin düşmesinden etkilenir. Gerilir ve bazı hastalıklara müsait bir hale gelirler. Bu hastalıklardan biri de lupustur. Lupus, bağışıklığın düşmesi ile ortaya çıkan ve tüm vücutta farklı etkiler yaratan tehlikeli bir hastalıktır.

Lupus Hastalığı Nedir?

Kelebek hastalığı adı ile anılan lupus (SLE) bağışıklık sistemi zayıflıkları sonucunda ortaya çıkan hastalıklardan biridir. Bağışıklık sistemi; vücudu hastalıklara karşı koruyan mekanizmadır. Sağlıklı beslenme, yeterli mineral ve vitamin alımı ile güçlenir. Vücutta lenf bezleri ile organize çalışır. Hastalık oluşturabilecek bir mikrobun vücuda girmesi halinde lenf bezlerini uyararak, savaşçı hücreler üretir. Bu hücreler (antikor) hastalık etkeni olan mikroplar ile savaşır ve vücudu korumaya çalışır.

Lupus hastalığında mikroplar bağışıklık sistemini ele geçirir. Buna bağlı olarak bağışıklık sistemi vücudu korumak yerine hücrelere zarar vermeye başlar. Bu hastalıkta beyin, kan hücreleri, karaciğer, akciğer gibi birçok organ ve çevresindeki hücrelere bağışıklık sisteminin zarar vermesi söz konusudur. Bu yönü ile çoklu etken inflamatuar hastalık da denir. Lupus hastalarının vücutlarının çok farklı yerlerinde şikayetler oluşur. Bu yüzden hastalığın teşhisi zordur. Hastalık genel olarak yüz ve cilt üzerinde kelebek görünümlü kırmızı döküntüler ile kendini gösterir.

Lupus hastalığı sıklıkla doğurgan dönemindeki kadınları hedef alır. Kadınlarda 20 ile 40 yaş arasında hastalığın görülme oranı fazladır. Yapılan araştırmalar hastalığın %80 oranında kadınlarda meydana geldiğini ortaya koyuyor.

Lupus hastalığı, bağışıklığın vücuttaki sistemlere zarar vermesi ile başlar. En çok etkilediği alanlar kalp ve böbreklerdir. Bu organlarda iltihaplanmaya sebebiyet verir ve tedavi edilmediği takdirde hastalığın sonuçları ölüme kadar varabilir.

Lupus hastalığının vücudun çok farklı bölgelerini etkilemesi sebebiyle hastalık ilk anda teşhis edilemeyebilir. Hastalığın zararlarından en çok etkilenen böbrekler zamanla iltihaplanmanın etkisiyle iflas edebilir. Lupus hastaları ömür boyu diyalize bağlı olarak yaşamını sürdürmek zorunda kalabilir, böbrek nakline mecbur kalacak kadar böbrekleri iflas edebilir. Teşhisi zor ve oldukça tehlikeli olan bu hastalık büyük bir tehdit unsurudur.

Lupus Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

1. Genetik

Lupus hastalığının asıl sebebi yıllardır araştırılıyor. Bazı verilerden hareketle hastalığın nedenlerinden birinin gen aktarımı olduğu söylenebilir. Lupus hastalarının yakınlarının %21 oranında lupusa yakalanma riski taşıdığı gözlenmiştir. Akrabalarında lupus hastalığı geçmişi bulunan kişilerin doktor kontrolünden geçmelerinde fayda var.

2. Enfeksiyon

Bağışıklık sisteminin koruyucu hücreleri, vücudu mikrop kaynaklı oluşabilecek enfeksiyonlara karşı korur. Enfeksiyonların beyin ve kalp gibi hayati organlarda meydana gelmesi bağışıklık sisteminin kontrolünü kaybetmesine neden olur. Bu durum lupus gibi ciddi hastalıklara sebep olabilir.

3. Hormonlar

Hormonal sistem vücuttaki işleyişi sağlar. Hormonların düzensiz çalışması, eksik veya yanlış hormon salgılanması lupus hastalığı meydana getirebilir. Çünkü bağışıklığı organize eden hormonlarda oluşan bir hasar hastalığa zemin hazırlar.

4. UV ışınları

Güneşten direkt olarak deriye temas eden ışınların bazen zararlı etkileri olabilir. Ozon tabakasının delindiği veya inceldiği kısımlardan yansıyan UV ışınlarının cilt ile teması, cildin yapısını bozarak lupus hastalığına neden olabilir.

5. Kimyasal maddeler

Kimyasal maddeler insan vücudu için zararlı etkiye sahiptir. Vücuda temas eden veya solunan zararlı kimyasallar birçok sistemin işleyişinde sorunlar yaratır. Lupus hastalığı da bağışık sisteminin işleyişinde meydana gelen aksaklıklardan kaynaklandığı için özellikle tehlikeli kimyasallara temas lupus hastalığına neden olabilir.

Lupus Hastalığı Bulaşıcı Mıdır?

Bağışıklık sisteminin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan lupus hastalığı son yıllarda daha bilinir hale geldi. Hastalığın vücuttaki birçok bölgeyi etkilemesi sebebiyle hastalığın bulaşıcı olma ihtimali insanları korkutuyor. Aslında lupus hastalığı bulaşıcı özelliği olan bir hastalık değildir. Çünkü bu hastalık bağışıklığın vücuda karşı bir tehdit oluşturması ile ortaya çıkar. Kendini yoğun eklem ağrıları ile belli eder. Hastanın kişisel eşyasını kullanmak ya da temasta bulunmak hastalığın bulaşmasına neden olmaz. Ancak yine de lupus, vücudun farklı yerlerinde iltihaplar meydana getiren bir hastalık olduğu için hastayla çok yakın temas iltihaplanmadan zarar görülmesine neden olabilir. Hastaların cildinde ortaya çıkan lekeler iltihaplı olduğu takdirde temas eden kişiye zarar verebilir. Fakat lupusu bulaştırması olası değildir.

Lupus Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

1. Eklem ağrıları

Hastalığın ilk görülen etkilerinden biridir. Şiddetli eklem ağrıları vücudun herhangi bir bölgesinde meydana gelebilir. Kol, bacak ve boyun bölgesindeki eklem ağrıları hastayı iş yapamaz hale getirebilir. Ağrıların günlerce sürmesi hastalığı çekilmez hale getirir. Hastaların en çok şikayet ettiği belirtidir. Üstelik eklem bölgelerinde zaman zaman şişlikler ve kızarıklıklar da meydana gelebilir. Bazı hastalar bacaklarındaki şişlikler yüzünden yürüyemez hale gelebilir.

2. Ateş

Lupus hastalığında bağışıklık sistemi çoğu zaman farklı organları hedef alarak zarar vermeye başlar. Böbrek ve ciğerlerdeki hücrelere karşı savaş açan hastalık bu bölgelerde iltihaplanmaya neden olur. İltihaplanmanın akabinde yüksek ateş görülür. Ateş, hastalığın şiddetine bağlı olarak ciddi boyutlara ulaşabilir.

3. Deride döküntüler

Burundan başlayıp yanaklara doğru yayılan kırmızı cilt döküntüleri meydana gelir. Buna "malar raş" adı verilir. Bu döküntüler hem yoğun ışığa hem de UV ışınlarına karşı hassastır. Bu sebeple ışığa veya güneşe maruz kalınması durumunda artış gösterir. Yüz bölgesinde etkili olan döküntüler, kelebek gibi bir görüntüye sahip olduğu için hastalığa kelebek hastalığa da denir. Döküntüler, hastalığın en önemli belirtilerinden biri sayılabilir. Diskoid döküntü veya yaygın eritemli cilt döküntüleri şeklinde olabilir.

4. Halsizlik

Lupus hastalığı sonucu bağışıklık sisteminin işlevlerini yitirmesiyle birlikte vücutta ağır bir savaş söz konusu olur. Bu durumda da halsizlik ve sürekli uyuma isteğini beraberinde getirir.

5. İştahsızlık

Lupus hastalığında hastaların zor bir süreç geçirmesi hastalığın etkilerinin de ağır olmasına neden olur. Hastalarda özellikle aşırı kilo kaybı ve iştahsızlık görülür.

6. Saç dökülmesi

Hastalık sürecinde saç diplerinin zayıflaması ve saçların dökülmesi meydana gelebilir. Özellikle saç derisinde kabuklanma ve döküntü oluşumu gözlenebilir. Bu durum her hastada olmamakla birlikte bazı hastalarda yoğun olarak görülür.

7. Ağız içinde yaralar

Bağışıklık sisteminin bozulduğu lupus hastalığında inflamasyon meydana gelir. İnflamasyon vücudun tüm bölgelerinde etkili olur. İltihaplanma dolayısıyla ağız içinde meydana gelen yaralar da bu sebeptendir.

8. Kansızlık

Lupus hastalarına yapılan testlerde ve analizlerde kansızlık gözlenir. Bağışıklığın vücudu dolaşım sistemini kullanarak tehdit etmesi sonucu kan analizlerinde anormallikler ortaya çıkar. Kan testlerinde eritrosit, lökosit, lenfosit ve trombosit dengesinin farklılaştığı görülür. Bunun yanında anti-nükleer antikor pozitifliği ve anti- fosfolipid varlığına rastlanır.

9. Artrit

Hastalığın neden olduğu durumlardan biri de artrittir. Sabahları özellikle küçük eklemlerin uçlarında ağrılar ve şişmeler meydana gelir. Jacood artropatisi durumu da hastalığın sonucudur.

10. Raynoud fenomeni

Raynoud, hastalığın neden olduğu diğer problemlerdendir. Bu durum bir çeşit damarsal bozulmadır. Vücutta özellikle el ve ayak parmaklarının uçlarında gelişen kızarıklık zamanla morarmalara dönüşür.

11. Nörolojik sorunlar

Hastalığın etki ettiği organlardan biri de beyindir. Lupus hastalığı sonucu beyin bölgesinde ve beyin zarında iltihaplanmalar meydana gelebilir. Buna bağlı olarak kısmi ve tamamen felç durumu oluşabilir. Aynı zamanda psikoz gibi beyin problemlerinin görülmesi de olasıdır. Hastalığın ilerlediği kişiler beyin koması ve ölümlerle karşılaşabilir.

12. İnflamasyon

Hastalık bağışıklığın vücut doku ve hücrelerini düşman olarak görüp zarar vermesine neden olur. Özellikle kalp ve böbreklerde inflamasyon yaratır. Bu durumun sonucu olarak sıvı artışı gerçekleşir ve zamanla sistemlerin işleyişinde bozulmalar görülür.

13. Böbrek sorunları

Lupus hastalığının en çok etki ettiği organ olan böbreklerde ağır tahribatlar meydana gelir. Hastalığın ilk zamanlarından itibaren böbreklerin çalışmasına destek vermek amacı ile hastalar diyalize girer. Tedavi edilmediğinde böbrek zarı iltihabı veya böbrek yetmezliğine bağlı olarak ölümler gerçekleşebilir.

14. İsteksizlik

Hastalarda hiçbir şey yapmama isteği olur. Çünkü hastalık hem çok kompleks hem de ağır olduğu için yorgunluk oluşur. Eklem ağrıları dolayısıyla hastalar çoğu zaman uyur haldedir.

15. Kaşıntı

Yüzde ve burunda oluşan döküntüler zamanla kaşıntıya neden olur. Ayrıca saç diplerinde oluşan döküntüler de aşırı kaşıntı meydana getirir. Kaşınmalar bazen yaralara neden olur.

Lupus Hastalığı Teşhisi Nasıl Yapılır?

Hastalığın tedavisi için ilk olarak teşhisin konulması gerekir. Bu sayede hastalığın ne kadar ilerlediği ve hangi sistemi, organı hedef aldığı anlaşılır. İlk olarak kan sayım testleri yapılır. Bağışıklık sisteminin dolaşım sistemini kullanması sebebi ile kanda antikorlar aranır. Daha sonra hastalığın teşhisi için birçok farklı test yapılır. Bunun nedeni hastalığın çok farklı yerleri etkilemesi dolayısıladır. Test ve analizler sırası ile; idrarda protein testi, idrarda aktif hücresel silender aranması, ANA analizi, Anti – dsDNA, Retikülosit, Laktat dehidrogenoz, Direkt ve indirekt coombs testi, Antifosfolip antikorları aranması, Kompleman seviyesi incelenmesi, böbrek biyopsisi, kalp ve beyin görüntülenmesidir.

Lupus Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Lupus hastalığı bağışıklık sisteminin vücuttaki bazı organları veya dokuları tanımayarak onları yok etmeye yönelik antikorlar üretmesi ile başlar. Bazen sadece hücreleri hedef alan lupus hastalığı bazen de organ ve sistemleri hedef alır. Hastalık böbrek ve kalbi hedef alıp zarar vermesi ile ölümcül bir hal alabilir. Bunun yanında dolaşım sistemini kötü etkileyerek düşük veya pıhtılaşma sorunlarına neden olur. Lupus hastalığı oldukça tehlikeli ve kronik bir hastalıktır. Aynı zamanda kesin bir tedavisi de yoktur. Çünkü her insanda etki ettiği organ ve sistem farklılık gösterir. Bu yüzden tedaviler kişiye özel yapılır.

1. İlaç tedavisi

Hastalığın tedavisinde çoğunlukla ilaçlar kullanılır. Fakat hangi ilacın kullanılacağı hastanın durumuna göre doktor tarafından belirlenir. Hastaya ateşi, yoğun eklem ağrılarını ve eklem iltihabını dindirmek amacı ile anti- inflamutuar ilaçlar verilir. Bu ilaçlardan bazıları; lofenak, naproksen, ibuprofen, indometazindir. Hastalık sonucu oluşan döküntülerin giderilmesi ve ağızdaki yaraların tedavisinde anti-malariyal ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar ise; hidroksiklorakindir. İlaç kullanımında halsizlik görülmez. Lupusun ciddi etkileri organlar üzerindedir.

Hastalığın böbrek, kalp, akciğer ve sinir sistemi üzerindeki etkilerini azaltmak amacı ile kortikosteroid ilaçları kullanılması gerekir. Bunun yanında immümsüpresif ilaçlar (azathioprin, siklofosfamid, sikloporin ve mikofenolat mofetil) kullanılarak bağışıklık güçlendirilmeye çalışılır. Hastalığın aşırı ciddi olduğu ve etkisinin öldürücü olduğu durumlarda ise FDA onaylı kuvvetli ilaçlar kullanılması gerekir. Bunlar; belimumob ve rituximob adlı ilaçlardır.

2. Koruyucu tedavi

Lupus hastaları ilaç tedavisinin yanında destek tedavileri de görür. Bu hastalara D vitamini desteği sağlanır. Aynı zamanda deride oluşan malar raşı önlemek için çeşitli kremler kullanılır. Bu cilt döküntülerinin ışık hassasiyetini önlemek amacı ile UV ışınlarından da uzak durması gerekir. Hastaların sağlıklı bir beslenme şekli benimsemesi ve uykusuzluk, yorgunluk gibi durumlardan uzak durması gereklidir.

Lupus Hastalığı Ölümcül Müdür?

Sistemik lupus eritematoz (SLE) olarak bilinen bu hastalık, bağışıklık sisteminin kendi doku ve organlarına karşı açtığı savaştır. Bu hastalık kronik inflamutar türdedir. Bu yüzden çoğu zaman tedavilere olumlu sonuç vermez. Vücudun akciğer, kalp, beyin ve böbreklerini özellikle hedef alır. Dünya üzerinde Asyalılar ve Hispaniklerde hastalığın görülme sıklığı fazladır. Fakat lupus hastalığından ölümlerin kaydı pek yoktur. Bunun nedeni ise hastalığın direkt olarak öldürücü bir etkisinin olmamasıdır. Hastalık etkeni dolayısı ile bozulan bağışıklık hedef aldığı organlara karşı açtığı savaş sonucu ortaya çıkan hastalıklar ölümcül olabilir.

Görevini yerine getirmeyen organlar zayıflama başlar. Bu organlardaki savaş, yavaş yavaş iltihaplanmaya neden olur. Kalp, böbrek ve akciğerlerde oluşan iltihaplanmalar tedavi edilmediği takdirde ilerler ve ölümlere sebebiyet verir. Bu yüzden hastalığın teşhisi konulan kişiler ömür boyu koruyucu tedaviye mahkum kalır. Çünkü koruyucu tedavi olmayan kişilerde zamanla hastalık dolayısı ile zarar gören organlar hastanın ölümüne sebep olur. Hastalık dolayısı ile ölümlerin çoğu böbrek ve kalp hastalıkları sonucu olur.