Mars'taki esrarengiz dağın sırrı çözüldü

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA'nın Mars'ta keşif gezisi yapan "Curiosity" (Merak) adlı aracının ilerlemesine mani olan dağın nasıl oluştuğuna dair bir açıklama yapıldı.

Bilim insanları Gale kraterindeki dağı, milyonlarca yıl önce oluşan göllerden kalan tortuların oluşturduğuna inanıyor. Daha sonra rüzgarın etraftaki düzlüğün üzerini süpürerek ortaya çıkardığı, 5 bin metre yüksekliğindeki dağın da görünür hale geldiği belirtiliyor.

Aslında Gale ve diğer kraterlerin merkezinde genellikle tepecikler bulunuyor. Bu tepeciklerin gezegenlere çarpan göktaşı veya kuyrukluyıldız sonrası oluştuğu tahmin ediliyor.

Fakat "Mount Sharp" (Keskin Dağ) adı verilen dağın, bu tür tepeciklere nispeten oldukça büyük olması, başka bir şekilde oluştuğu ihtimalini güçlendirmişti.

İklim öngörüleri de değişiyor

Mount Sharp'ın göllerden kalan tortularla oluşması, Mars'ın iklimine ilişkin tahminleri değiştirecek. Bu durumda Kızıl gezegenin oluşumundan itibaren iki milyar yıl boyunca, öngörülenden daha sıcak ve nemli olması gerekiyor.

Bilim insanları, antik Mars'ın muhtemelen etkili hidrolojik döngülere sahip olduğunu, bahsedilen nem oranının sağlanması için sık sık yağmur ya da kar yağdığını söylüyor.

Bilim insanları bu iklim döneminde gezegenin üzerinde bir okyanus bile meydana gelmiş olabileceğini öne sürüyor.

Ekipten Doktor Ashwin Vasavada, "Eğer milyonlarca yıl kalan bir göl varsa, atmosferdeki nemlilik oranının korunması ve Gale kraterinin buharlaşmaması için bir yerlerde okyanus bulunması gerekiyor" diyor.

Eski iddialar canlanabilir

Bilim insanları on yıllardır, Mars'ın kuzey çukurlarında antik zamanlarda büyük bir deniz olabileceğini öne sürüyordu. Son açıklamalar ise bu iddialara olan ilgiyi yeniden canlandırabilir.

2012 yılında Mars'a inen Curiosity, indiği tepeyi aşarak güneye doğru ilerlemiş ve kraterin içindeki düzlüğe çıkmıştı. Bu süreçte toplanan görüntülerde, çizgi halinde tortular görülmüş ve antik nehirlerden kaldığı düşünülen yataklar olduğu belirtilmişti.

Curiosity güneye doğru ilerledikçe, nehirlerin hareketlerinin kraterin merkezindeki delta ve göllere doğru hareket ettiği anlaşıldı. İngiliz Imperial College London'dan Profesör Sanjeev Gupta, "Benzer dokuları sistematik şekilde görüyoruz, bu çok ilgi çekici bir durum" dedi.

Bulgular, suyun Gale kraterinin merkezine akarak orada toplandığı iddialarını güçlendiriyor. Milyonlarca yıl boyunca suyun içinde toplanan tortuların Mount Sharp'ı oluşturduğu düşünülüyor.

Cevapsız sorular

Curiosity ekibinden Profesör John Grotzinger, böyle bir tepenin nasıl oluştuğunu ancak sahadaki bir robot ile anlayabileceklerini vurguladı ve Curiosity'nin önemine dikkat çekti.

Prof. Grotzinger, "Bu durumu yörüngeden çözmemiz imkansızdı. Tüm o kat edilen yol Mount Sharp'ı anlamamız için bize içerik sağladı" dedi. Ancak hala bazı sorular havada asılı duruyor.

Sürekli akan ve toplanan suyun nereden geldiğine, ayrıca gezegenin neden öngörülenden daha sıcak olduğuna dair bir açıklama getirilemiyor. Ekip, Curiosity önümüzdeki aylarda tepeyi tırmanıp ilerleyince, bu sorulara yanıt bulacağına inanıyor.