Türkiye'de 219'u özel 428 müze bulunuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı müzelerde 3 milyon 278 bin 114, özel müzelerde ise 417 bin eser sergileniyor. Bunların yüzde 60'ı sikke, yüzde 27'si arkeolojik, yüzde 7'si etnografik, yüzde 6'sı ise diğer eserlerden oluşuyor.
Geçen yıl müzelerdeki 31 bin 310 eserin, 2014'ten bu yana da 126 bin 84 eserin restorasyon ve konservasyonu yapıldı. Türkiye genelinde yerli ve yabancı akademisyenler ile müzelerin katılımıyla gerçekleştirilen 665 kazı ve yüzey araştırmasında, 5 bin 200 eser müzelere kazandırıldı. Ayrıca yurt dışına kaçırılmış 3 bin 480 eserin iadesi sağlandı.
Geçen yıl Kovid-19 tedbirleri kapsamında uzun süre kapalı kalan müzelerin ziyaretçi sayısı 9 milyonun altına düştü. 2021'de müzelerin yeniden açılmasıyla ziyaretçi sayısı, yüzde 82'lik artışla 16 milyon 250 bin oldu. Müzeler 2021'de kazandıkları ödüllerle de Türkiye'nin tanıtımında önemli rol üstlendi.
Troya Müzesi, Avrupa Müze Forumu (EMF) tarafından 1977'den beri her yıl verilen Avrupa'nın en prestijli müzecilik ödülü "Avrupa Yılın Müzesi" yarışmasında 2020 Yılı Özel Ödülü'ne layık görüldü. Avrupa Müze Akademisi Özel Ödülü'nü de kazanan Troya Müzesi, her iki ödülü de alan ilk Türk müzesi oldu. Troya Müzesi, Avrupa Müze Akademisi iş birliğinde 8'incisi düzenlenen "Museums in Short" yarışması için hazırlanan videoyla "2021 Special Mention" ödülüne de layık görülerek, geçen yıl uluslararası 3 ödül kazandı.
Özel müzelerden Odunpazarı Modern Müze, 2021 Avrupa Yılın Müzesi Özel Ödülü, Kenan Yavuz Etnografya Müzesi ise 2021 Silletto Ödülü aldı. Ayrıca Tunceli Müzesi, Van Müzesi, Göbeklitepe Örenyeri ve Ankara Özel Ziraat Bankası Müzesi, 2022 yılı Avrupa Yılın Müzesi Ödülü için finale kalarak, Estonya'da 4-7 Mayıs'ta gerçekleştirilecek resmi ödül törenine davet edildi.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, Türk müzeciliğinde 2021 yılını değerlendirdi. Eş güdümlü çalıştıkları özel müzelere, özellikle salgın nedeniyle karşılaşılan sorunların aşılması için destek verdiklerini dile getiren Yazgı, salgın sırasında sanal müzeye dönüştürülen 46 müzede 25 milyon ziyaretçiye ulaştıklarını bildirdi.
Yazgı, 2021'deki ziyaretçi sayılarına değinerek, “2019 en önemli ve en güzel yılımızdı. 35 milyon ziyaretçiye ulaşılmıştı. Bu bizi çok sevindirmişti. Pandemi olmasaydı biz 50 milyonlara ulaşma hedefi koymuştuk. Maalesef pandemi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de planları altüst etti. 8 milyon 900 bine kadar indik. Bu sene 16 milyonu geçtik. Hedefimiz, tekrar ilk önce 2019 hedeflerimize ulaşmak, sonra da bunu daha da artırmak." dedi.
Türkiye'nin geçen yıl önemli müzecilik ödülleri aldığını, bu sene de yeni ödüllerle Türk müzeciliğini taçlandırmayı düşündüklerini belirten Yazgı, "2022 için Tunceli'nin ilk müzesi Tunceli Müzemiz, Göbeklitepe ve Van müzelerimiz aday. Bunlar kendi alanlarında, gerçekten dünya çapında ses getiren müzeler. Onlardan da güzel sonuçlar gelmesini bekliyoruz." diye konuştu.
Yazgı, gerek kazı ve yüzey çalışmaları sonuncunda gerekse Türkiye'ye iadesi sağlanan eserlerle artan kültürel varlıkların yeni müze ihtiyacına neden olduğunu söyledi.
Müze sayısındaki artışa dikkati çeken Yazgı, "Son 10 yılda toplam müzelerin yüzde 52'si kadar artış gerçekleştirdik, özel müzelerle birlikte. Bu çok önemli bir rakam. Müzeciliğin Türk kültür hayatında ne kadar önemli olduğunun da bir imzası." değerlendirmesinde bulundu.
Özel müzelerde de son 2 yılda Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığını anlatan Yazgı, önceki yıl 26, geçen sene ise 29 yeni özel müzenin kapılarını ziyaretçilerine açtığını kaydetti.
(AA)
