BİZE ULAŞIN
GÖKHAN KAVAK/ADAM ABU BASHAL - İngiliz koloni yönetimi döneminde Kuzey Nijerya'nın başkenti olarak kabul edilen Kaduna, bugün üniversite, arşiv, müze ve araştırma merkezleriyle Nijerya'nın hafızası olarak varlığını koruyor.
Coğrafi ve ticari konumuyla Nijerya'nın farklı bölgelerinden göç alan Kaduna, tarihsel süreçte Zazzau Emirliği gibi birçok krallık ve emirliğe ev sahipliği yaptı.
Ahmedu Bello Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Shuaibu Shehu Aliyu, Kaduna ve Kuzey Nijerya tarihi ile ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Bölgeye gelen İngilizler, sıcak ikliminden ve stratejik konumundan dolayı 1917 yılında Kaduna bölgesine yerleştiler ve burayı 'Arewa' yani Kuzey Nijerya'nın başkenti kabul ettiler." dedi.
Bölgedeki Kaduna Nehri'nde geçmişte çok fazla timsah olduğunu anlatan Dr. Aliyu, bu nedenle bölgeye Hausa dilinde "timsahlar" anlamına gelen "Kaduna" isminin verildiğini söyledi.
- Bağımsızlığa kadar Kuzey Nijerya'nın başkenti oldu
Nijerya, İngiliz koloni yönetimi tarafından çıkartılan anayasayla kuzey, doğu ve batı olarak üç bölgeye ayrıldı ve Kaduna da 1960 yılındaki bağımsızlığa kadar Kuzey Nijerya'nın başkenti oldu.
Kaduna'da farklı dinlere mensup insanların bir arada yaşadığını dile getiren Dr. Aliyu, "Hristiyanlık bölgede 19. yüzyıldan itibaren yayılmaya başlarken İslamiyet 11. yüzyılda Arap tüccarlar vasıtasıyla bölgeye ulaşmıştı. Bu nedenle Kaduna, Batı Afrika'da İslam dini ve Müslümanların tarihi merkezlerinden biri olma özelliğini taşımaktadır." diye konuştu.
Kaduna'nın önemiyle ilgili Dr. Aliyu, "Kuzey Nijerya tarihi açısından çok önemli bir yer olan Kaduna, Nijerya'da İslami eğitimin merkezi olarak da kabul edilmekte." ifadesini kullandı.
- Kuzey Nijerya'nın hafızası Arewa House'da saklı
Ahmedu Bello Üniversitesine bağlı olarak Kaduna'da faaliyet gösteren Arewa House ise Batı Afrika ve Nijerya tarihinin hafızası olarak kabul ediliyor.
Ahmedu Bello dahil Kuzey Nijeryalı liderlerin hepsi Kaduna’da yaşadı ve Kuzey Nijerya uzun yıllar buradan yönetildi.
Dr. Aliyu, "Arewa House, 'kuzey evi' anlamına geliyor ve Kuzey Nijerya'nın hafızası burada biliniyor. Burası, 15 Ocak 1966'da suikasta uğramadan önce Ahmedu Bello tarafından Kuzey Nijerya'nın idare merkezi olarak da kullanılıyordu." dedi.
Kaduna'da bulunan Arewa House'da bugün arşiv, kütüphane, araştırma merkezi ve Ahmedu Bello'nun evinin sergilendiği müze bulunuyor.
Nijerya'nın en önemli tarihi merkezlerinden biri olan Arewa House'da Kuzey Nijerya ile ilgili bilgi ve belgelerin yanı sıra ülkedeki kabilelere ait eşyalar da sergileniyor.
- "Kaduna Nijerya'nın minyatürüdür"
Nijerya'nın en kalabalık eyaletleri arasında olan Kaduna'da 7-8 milyon insan yaşıyor.
Dr. Aliyu, "Kaduna, ticari ve siyasi konumu nedeniyle Nijerya'nın birçok bölgesinden göç aldı. Farklı etnik ve dini topluluklar burada yaşıyor. Bu açıdan bakıldığında Kaduna Nijerya'nın minyatürüdür." diye konuştu.
Kaduna'da son dönemlerde zaman zaman yaşanan çatışmalar hakkında da Dr. Aliyu, "Bölgedeki etnik ve dini zenginlik ekonomik sıkıntılar nedeniyle yerini gerginlik ve çatışmalara bırakıyor. Bölgede 1970'lerden itibaren başlayan gerginlikler siyasi çıkarlar nedeniyle kışkırtılıyor." dedi.
