Nükleer santral için bankalar kredi yarışına girdi
ANKARA (ANKA) -Mersin Akkuyu'da kurulacak nükleer santral için yerli ve yabancı bankaların Enerji Bakanlığı ile temasa geçtiği öğrenildi. ABD, İngiltere ve İsrail'den finans kuruluşları Bakanlık'tan ihale ile ilgili bilgi alırken, Halkbank ve Vakıfbank'a kredi taleplerinin geldiği bildirildi. İhale için 4 yabancı şirket şartname alırken, Çalık, Zorlu, Sabancı ve Enka'nın da temaslarda bulunduğu belirtildi.
ANKA'nın edindiği bilgiye göre, nükleer santral ihalesine katılacak şirketlere kredi sağlamayı değerlendiren yerli ve yabancı finans kuruluşları Enerji Bakanlığı nezdinde girişimlere başladı. ABD, İngiltere ve İsrail'den bazı finans ve kredi kuruluşları, Bakanlık'a gelerek bilgi aldılar. Yerli bankalar da kredi için temasa geçerken, bunlar arasında bulunan Halk Bankası ve Vakıfbank'a, bazı enerji şirketlerinin kredi taleplerini ilettiği bildirildi.
İhale için Kanadalı AECL, Japon Hochu, Fransız Vinci Corp ve Belçikalı Suez-Tractabel şartname alırken, yerlilerin de Bakanlık ile temasa geçtiği öğrenildi. Enka, Çalık Enerji, Sabancı, Zorlu Enerji yetkilileri nükleer santral ihalesi ile ilgili bilgi almak üzere ziyarette bulundu.
-ŞİRKETLER HAZİNE GARANTİSİ İSTEDİLER-
Finansman kuruluşları ile ihaleye katılmak isteyen şirketlerin, alım garantisinin kapsamı ile Hazine garantisi konusunu gündeme getirdiği öğrenildi. Şirketler, santrale Hazine garantisi verilmesinin mümkün olup olmadığını sordular. Bakanlık yetkilileri ise, yasa ile sağlanan teşviklere ve 2031 yılına kadar sürecek alım garantisine işaret ederek, ayrıca Hazine garantisi verilmeyeceğini ifade ettiler.
İnşaya başlanmasından işletmeye alınmaya kadar geçecek sürede, mücbir sebepler dışında öngörülmeyen nedenlerle işin sekteye uğraması olasılığına karşı risk faktörünün ayrıca belirlenmemesi de ihalede şirketler açısından çekince yaratacak bir unsur olarak gösterildi.
4 bin MW kurulu gücünde olacak nükleer santral, 8 milyar dolara malolacak. Kurulu gücünde bu miktarın yüzde 25 altı veya üzerinde olması seçeneği bulunuyor. Bu durumda finansman ihtiyacı 10 milyar dolara kadar çıkacak. Kaynak ihtiyacının büyüklüğü nedeniyle kredinin birden fazla finansörden sağlanması gerekecek.
-YERLİ, YABANCIYLA GİREBİLECEK-
Nükleer güç santralı kurup işletecek ve TETAŞ'a elektrik enerjisi satacak şirketin belirlenmesi için düzenlenen yarışma çerçevesinde getirilen teknoloji ve deneyim kriterlerini karşılayamayacak olan yerli şirketler, ihaleye yabancılarla birlikte katılabilecek.
Son teklif verme tarihi 24 Eylül 2008 olan yarışma, şartnamedeki katılma koşullarını taşıyan yerli ve yabancı tüm isteklilere, iş ortaklıklarına ve konsorsiyumlara açık olacak.
Yarışmada öncelikle TAEK'in Nükleer Ölçütleri'ne uyum şartı aranacak. Bu ölçütleri karşılamayanların fiyat teklifleri açılmadan iade edilecek.
-BEDELSİZ ARAZİ-
Üzerine santral kurulacak taşınmazların Hazine'nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması halinde, bu taşınmazlar üzerinde yarışmayı kazanan şirket lehine Maliye Bakanlığı tarafından, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunması halinde ise Bakanlar Kurulu kararı ile bedelsiz olarak süresi belirlenmiş kullanma izni ve irtifak hakkı verilecek.
Çevresel etki değerlendirmesi raporunun hazırlanması için şirket tarafından talep edilen kurum veya kuruluşlardaki mevcut verilerin temini ile nükleer santral sahası dışında gerekli fiziksel koruma ve emniyet önlemlerinin alınması, ilgili kurum veya kuruluşlar tarafından üstlenilecek.
-2021'E KADAR İŞLETMEYE GİRECEK-
Yarışmaya teklif verenlerin bünyesinde nükleer santral işletmeciliği deneyimi olan şirket veya şirketlerin bulunması; veya teklif sahibinin bu özellikte işletmeci şirket veya şirketlerle anlaşmasının veya anlaşma yapılacağına dair niyet mektuplarının bulunması şartı aranacak. Veya teklif sahibinin santral teknolojisini sağlayacak olan şirket ile yapacağı eğitim veya süpervizörlük anlaşmasının veya anlaşma yapılacağına dair niyet mektuplarının bulunması şart olacak.
Yarışma, 31 Aralık 2020 tarihine kadar ticari işletmeye girmek üzere nominal (4000 artı/eksi yüzde 25) MW toplam kurulu güce karşılık gelecek nükleer santral ünitelerinin yapımını, teklif edeceği gerçekleştirme programı çerçevesinde yerine getirecek şirketin seçimi için yapılacak.
-2031'E KADAR ALIM GARANTİSİ-
Satın alma kapsamı sadece 31 Aralık 2020 tarihinden önce ticari işletmeye girecek olan santral üniteleri ile sınırlı tutulacak. Satın almaya verilecek süre 15 yılı aşmamak kaydıyla her bir santral ünitesi için ticari işletmeye giriş tarihlerinden itibaren hesap edilecek. Ancak satın almaya ilişkin sözleşme 31 Aralık 2030 tarihinden sonra üretilecek elektrik enerjisini kapsamayacak.
Yarışmada teklif edilecek miktarın tamamı TETAŞ tarafından satın alınacak.
-BAKANLAR KURULU ONAYLAYACAK-
Belirlenen en uygun teklifi ve gerekçesini içeren değerlendirme raporu Bakanlar Kuruluna sunulacak. Teklifin Bakanlar Kurulunca uygun görülmesi halinde, ilgili mevzuat çerçevesinde EPDK tarafından şirkete lisans verilmesini takiben uygun bulunan şirket ile TETAŞ arasında sözleşme imzalanacak.
Tekliflerin kabul edilmemesi halinde teklif sahipleri hiçbir hak talep edemeyecek.
-YAKIT VE SÖKÜM İÇİN SORUMLULUK ŞİRKETTE-
Santral için yakıt ve yakıt ile ilgili diğer girdilerin temini, sürekliliği ve maliyet değişimi konularında her türlü sorumluluk şirkete ait olacak. Yer tahsisi ile ilgili sözleşme süresinin sonunda santralın devreden çıkarılması ve sökümü şirketin sorumluluğunda olacak.
-ULUSLARARASI TAHKİME TABİ-
4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununda tanımlanan yabancılık unsurunun varlığı halinde, sözleşmeden doğan ihtilafların hallinde uluslararası tahkim uygulanabilecek. Anlaşmazlığın esasına ilişkin maddi hukuk kuralları Türk hukukuna tabi olacak. (ANKA)
