Putin imaj tazeliyor: Soçi Olimpiyatları

Steve Rosenberg

BBC, Moskova

Sovyet lider Leonid Brejnev'in Temmuz 1980'de Moskova'nın merkezindeki Lenin Stadyumu'nda açılışını yaptığı Yaz Olimpiyatları, Olimpiyat meşalesini ilk kez Demir Perde'den içeri sokmuştu.

Tıka basa dolu stadyumda Brejnev'in açılış konuşmasını dinleyenlerin birçoğu, aynı liderin daha birkaç yıl öncesine kadar Olimpiyat fikrine şiddetle karşı çıktığından bihaberdi.

1975'te Sovyet Komünist Partisi Genel Sekreteri Brejnev, Politbüro'da bir parti üyesine yazdığı mektupta Moskova'nın Olimpiyatlar'a ev sahipliği yapması durumunda bu projenin büyük maliyeti ve yol açabileceği olası skandallar hakkında uyarmıştı.

Fakat yıl 2014 ve Rus lider Vladimir Putin, Olimpiyat Oyunları'na çok farklı bir gözle bakıyor.

50 milyar dolarPutin, Soçi 2014 oyunlarına en başından müdahil oldu. Kış Olimpiyatları'nı Rusya'ya getirmek için Uluslararası Olimpiyat Komitesi'ne lobicilik faaliyetlerinde başı çekti, projenin inşaatını yerinde izledi ve tamamlanmış spor tesislerini bizzat kendisi yakın zaman önce test etti.

Soçi, Putin'in gözbebeği. Olimpiyat projesini Rusya'nın bir süper güç ve kendisinin de büyük bir lider olduğunu dünyaya gösterecek bir fırsat olarak değerlendiriyor.

Tesislerin ve buna eşlik eden altyapının inşaatı yaklaşık 50 milyar dolar gibi muazzam bir meblağ tuttu. Soçi'ye Olimpiyat tarihinin -yaz-kış- en pahalıya patlayan oyunları olarak bakılıyor.

Ama hazırlanma aşamasında Batı medyasına yansıyan skandal haberleri neredeyse Soçi'nin kayak pistleri kadar bir liste oluşturdu.

Yolsuzluk iddiaları, maaşlarının ödenmediğinden şikayet eden işçiler, çevreye verilen zarar, güvenlik kaygıları ve Rusya'nın eşcinsel haklarını kısıtladığı suçlaması Olimpiyatlar öncesinde Soçi'yi sık sık tartışma konusu yaptı.

Moskova Carnegie Enstitüsü'nden Liliya Şevtsova, ''Bu Olimpiyatlar daha şimdiden bir skandallar yumağı.'' diyor. ''Soçi, aşırı uçta bir kendini beğenmişliğin, kendini dev aynasında görmenin, mantıksızlığın, beceriksizliğin ve yolsuzluğun sembolü haline geldi . Sıradan insanlara düzgün bir hayat olanağı veremeyen Rusya için bir müsriflik. Soçi bana Mussolini ya da Çavuşevsku gibi liderleri hatırlatıyor. Onlar da bir akıl tutulmasının simgesi olan ihtişamlı projelere imza atmıştı.''

Rus yetkililer, Olimpiyat fonlarının çarçur edildiği ya da cebe indirildiği suçlamalarını reddediyor.

Rusya Olimpiyat Komitesi'nin başkanı Alexander Jukov, mali müfettişlerin ve vergi dairesinin incelemelerinde Soçi ile bağlantılı tek bir vakaya rastlanmadığının altını çiziyor.

'Yolsuzluk yok, yatırım var'Alexander Jukov, altyapı projelerinin Olimpiyat faturasına eklemlenmesinin yanlış bir izlenim doğurduğu kanısında.

''Eskiden Soçi'de tek bir yol vardı.'' diye söze başlıyor Jukov. ''Şimdiyse yaklaşık 20 yeni yol yapıldı. Yeni bir kanalizasyon sistemi, bir elektrik santrali ve yeni doğal gaz hatları kuruldu. Ama bunları Olimpiyat harcaması olarak görmek yanlış olur. Soçi gibi bir kent turist çekmek istiyorsa bu altyapının zaten yapılması gerekiyordu. Burası Rusya'nın ana tatil beldesi.''

SSCB'nin ev sahipliği yaptığı 1980 Yaz Olimpiyatları'na 60'ı aşkın ülke Afganistan'ın işgalini protesto amacıyla katılmamıştı.

Bu sefer Vladimir Putin'in başını ağrıtacak herhangi bir boykot kampanyası yok. Fakat ABD Başkanı Obama dahi Batılı ülkelerden birçok lider Soçi'ye gitmemeye karar verdi.

Rus devlet televizyonu sunucusu Vladimir Solovyov, ''Bütün hükümet ve devlet başkanları Olimpiyatlar'ın açılışına gelse tuhaf olurdu zaten.' diyor. ''Siyaset ve siyasetçilerle alakalı bir şey değil ki bu. Bir spor şöleni. Barack Obama milli buz patencisi olsa ve Soçi'ye gelmeme kararı alsa anlarım.''

Cuma günü Rusya'da televizyonda Vladimir Putin'in Soçi Olimpiyatları'na şahsi katkısını anlatan bir belgesel yayınlanacak.

Çar Petro'dan günümüzeBelgeselin önceden basına gösterilen parçalarında Putin, Olimpiyat Oyunları için seçilen yeri bizzat kendisinin bulduğunu söylerken görülüyor.

Akıllara bundan 300 yıl önce Çar Büyük Petro'nun yeni başkenti St Petersburg'un kurulacağı yeri bizzat kendisinin seçişi geliyor.

Çar Petro için başkentin Moskova'dan St Petersburg'a taşınması Rusya'yı Avrupa'ya daha yaklaştırmaktı. Yeni başkent, Rusya'nın Batı'ya açılan penceresi olacaktı.

Vladimir Putin ise Soçi Oyunları'nın ''köprüler kurmasını'' umduğunu söylüyor. Fakat Olimpiyat Oyunları'nın Putin'in Rusya'sını Batı'ya daha yaklaştıracağına şüpheyle bakan çok.