TÜBİTAK "Akrilamid" çalışmalarını başlattı
KOCAELİ (İHA) - Kocaeli'nin Gebze İlçesi'nde bulunan Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM), gıdalarda ısıl işlem sonucu oluşan toksik maddeler ve "akrilamid" olarak isimlendirilen kanserojen maddenin zararını asgariye indirmek için Avrupa Birliği (AB) desteğinde çalışmaların başladığını bildirdi.
TÜBİTAK MAM'dan yapılan yazılı açıklamada, gıdalarda ısıl işlem sonucu "Akrilamid" oluştuğunu 2002 yılında İsveçli bilim adamlarının belirlemesinin ardından, AB'nin, 6. Çerçeve Programı kapsamında bununla ilgili çalışmalar başlattığı belirtildi.
Açıklamanın devamında, yaklaşık 3 yıllık bir AB projesi olan HEATOX Projesi'nde (Isıl işlem kaynaklı gıda toksikantlarının tanımlanması, karekterizasyonu ve risk minimizasyonu), TÜBİTAK MAM'ın yanısıra, 14 ülkedeki üniversiteler, AR-GE merkezleri ve özel sektör kuruluşları olmak üzere toplam 23 organizasyon yer aldığı ifade edildi.
Projenin TÜBİTAK MAM'da Gıda Bilimi ve Teknolojisi Araştırma Enstitüsü tarafından da yürütüleceğinin belirtildiği açıklamada, MAM'ın görevi ise, ısıl işlem uygulanarak üretilen gıdaların "akrilamid" içeriklerinin belirlenmesi ile ilgili tarama çalışması yapmak olarak belirtildi.
Açıklamada, Enstitünün yapacağı tarama çalışmalarında, özellikle şu ana kadar pek çok Avrupa ülkesinde incelenmemiş olan ürün grupları üzerinde yoğunlaşacağı vurgulanırken, ilk etapta incelenecek ürünler arasında ise fırıncılık ürünleri, patates cipsleri, kuruyemişler, bebek mamaları, bisküviler, ekstrude ürünler, helva, kahve, kızartma türü ve ızgara yemekleri sayıldı. Araştırmalar sonunda elde edilen veriler ise, henüz belirsizlik taşıyan "akrilamid" sağlık riski değerlendirmesi çalışmalarında kullanılacak. MAM proje çalışmalarının devamında gıdalarda "akrilamid" içeriğinin düşürülmesi ile ilgili çalışmalar da yapacak.
İsveç Lund Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kerstin Skog'un koordinatörlüğünü yaptığı HEATOX Projesi'ni, MAM'da Gıda Bilimi ve Teknoloji Enstitüsü'nden Dr. Hülya Kaptan Ölmez yürütecek.
AKRİLAMİD NEDİR "Akrilamid", endüstriyel atık suları ve içme sularının işlenmesinde kullanılan poliakrilamidin üretildiği kimyasal bir maddedir. "Akrilamid'in" toksik özellikleri, yıllardır potansiyel bir kanserojen madde olarak biliniyor. Ancak ısıl işlem sonucu gıdalarda da oluşabildiği ise ancak 2002 yılında anlaşılabildi. "Akrilamid", özellikle kızartılmış, kavrulmuş, ızgara veya fırında pişirilmiş gıdalarda 120 0C'nin üzerinde sıcaklıklarda oluşuyor. Buna karşın haşlanarak pişirilen gıdalarda "akrilamid'e" rastlanmıyor. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda ise, "akrilamid'in" neden olabileceği kanser riski gözardı edilememesine rağmen, gıdalardaki seviyesine göre kanser riskini artırır gibi bir tespit de henüz yapılamıyor. Çünkü bununla ilgili limit değerler henüz belirlenmemiş durumda. TÜBİTAK MAM'ın da içinde yer aldığı ve kısa adı HEATOX olan proje ile, "akrilamid" de dahil olmak üzere, ısıl işlemler sonucunda farklı gıda gruplarında oluşabilecek, değişik toksit maddelerin sağlık risklerini ve bu toksik maddelerin oluşumlarını en aza indirecek metodlar geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılacak.
