Türk üniversitelerinin "marka bilim alanları" açıklandı

SELMA KASAP - ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP (University Ranking by Academic Performance) tarafından dünya bilim alanı sıralamaları dikkate alınarak hazırlanan rapora göre, İstanbul, ODTÜ, Bilkent, İTÜ ve Boğaziçi'nin aralarında bulunduğu Türk üniversiteleri kimya, inşaat, elektrik-elektronik mühendisliği, biyolojik bilimler gibi alanlarda dünyadaki üniversiteler arasında marka olmayı başardı.

ODTÜ URAP tarafından dünya bilim alanı sıralamalarında Türk üniversitelerinin durumunu gösteren rapor yayımlandı.

URAP tarafından 26 Şubat'ta yayımlanan "2018 Yılında Üniversitelerimizin 11 Dünya Genel Sıralamasındaki Durumu" başlıklı raporda Türk üniversitelerinin genel sıralamalardaki durumları yer almıştı.

USNEWS and World Report, QS, THE, Leiden (CWTS), RUR, ARWU, NTU ve ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP Laboratuvarı'nın sıralama listeleri baz alınarak yayımlanan yeni raporda ise dünya alan sıralaması yapan 8 kurumun 2018 yılındaki alan sıralamalarına girebilen üniversitelerin durumu topluca sunuldu.

Bu raporda, üniversitelerin hangi sıralama kurumunun hangi alan sıralamasına girebildiği ve dünyada kaçıncı oldukları aktarıldı. Üniversitelerin en güçlü oldukları ve gelişmeye açık olan alanlarını görebilmeleri için raporda alan sıralaması yapan tüm sıralama kurumlarına yer verildi.

Buna göre, 8 sıralama kurumunun tümünde alan sıralamalarına ODTÜ ve İTÜ ile Bilkent, Hacettepe ve İstanbul üniversiteleri girdi.

Bu 5 üniversiteden; ODTÜ 89 alanda, İTÜ 70 alanda, Bilkent 51 alanda, Hacettepe 49 alanda, İstanbul 47 alanda yer alarak en fazla bilim alanına girebilen üniversiteler oldu.

Diğer üniversiteler arasında en az 11 alan sıralamasına giren üniversitelerden Boğaziçi 46, Gazi 39, Koç 38, Ege 33, Ankara 29, Yıldız Teknik 26, Atatürk 18, Erciyes 16, KTÜ, Sabancı ve Dokuz Eylül 13'er, Selçuk Üniversitesi ise 11 alanda dünya alan sıralamalarında yer aldı.

- Üniversitelerin en fazla yer aldığı 10 bilim alanı

Alan sıralamaları arasında, 20'den fazla üniversitenin girdiği 5 alan tespit edildi.

Fizik alanı sıralamalarına 47 üniversite, mühendislik alanı sıralamalarına 44 üniversite, kimya mühendisliği alan sıralamalarına 29 üniversite, inşaat mühendisliği alan sıralamalarına 28 üniversite, elektrik ve elektronik mühendisliği alan sıralamalarına ise 22 üniversite girme başarısını gösterdi.

- İlk 100'e girebilen Türk üniversiteleri

Dünya alan sıralamalarında ilk 100'e girebilen 8 üniversite, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İTÜ, Yıldız Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, ODTÜ, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi oldu.

İTÜ, Deniz ve Okyanus Mühendisliği, Mineral ve Maden Mühendisliği ile mimarlık alanlarında ilk 100'e girdi.

Yıldız Teknik Üniversitesi, Deniz ve Okyanus Mühendisliği alanında 40'ncı sırada, Boğaziçi Üniversitesi ise fizik alanında 66. sırada yer aldı.

- Dünyada 3-4 sıralamada birden yer alan Türk üniversiteleri

Raporda, dünya genelinde 4 sıralamada birden yer alan Türk üniversitelerinin alanları da ilk kez belirlendi.

Buna göre, İstanbul Üniversitesi, biyolojik bilimler alanında 4 sıralama kurumunun listesinde ilk 500'e girmeyi başaran tek Türk üniversitesi oldu.

İTÜ ve ODTÜ, kimya mühendisliği alanında 5 sıralama kurumunun ilk 500 listesinde yer aldı. İTÜ, NTU'nun sıralamasında bu alanda 168'inci sırada yer alarak büyük başarı gösterdi.

Bilkent Üniversitesi, kimya alanında 4 sıralama kurumunun listesinde ilk 500'e girdi.

İTÜ ve ODTÜ inşaat mühendisliği alanında 4 sıralama kurumunun listesinde ilk 500 arasında yer aldı. ODTÜ, inşaat mühendisliği alanında ARWU listesinde 101-150 bandında yer alarak en iyi dereceyi elde eden üniversite oldu.

Bilkent, ODTÜ, İTÜ ve Boğaziçi Üniversitesi elektrik elektronik mühendisliği alanında 4 sıralama kurumunun ilk 500 listesine girdi. ODTÜ ve İTÜ, QS sıralamasının 151-200 bandına girme başarısını gösteren iki Türk üniversitesi oldu.

ODTÜ ve İTÜ ayrıca mühendislik alanında 4 sıralama kurumunun ilk 500 listesine girebilen 2 Türk üniversitesi oldu. İTÜ, USNEWS sıralamasında 182'nci sırada yer alarak en iyi dereceyi yaptı.

Öte yandan Hacettepe Üniversitesi klinik tıp alanında üç sıralama kurumunun sıralamasında ilk 400'de yer alırken USNEWS sıralamasında ise 185. sırada yer alabilen tek Türk üniversitesi oldu. İstanbul Üniversitesi ise klinik tıp alanında üç sıralamada ilk 500'e girdi, en iyi dereceyi ise USNEWS'deki dünya 242'nciliği oldu.

- Yağmacı dergi kararına destek

URAP Başkanı Prof. Dr. Ural Akbulut, yaptığı değerlendirmede yaptıkları analizlerin üniversitelerin bazı alanlarda, yılda sadece 10-15 makale daha fazla yayımlayarak o alanlarda yer alabileceğini gösterdiğine işaret etti.

Yeni kurulan bazı üniversitelerin ilk günden itibaren akademisyenlerin etki değeri yüksek dergilerde makale yayımlamasını teşvik ederek, kısa sürede genel ve alan sıralamalarına girmeyi ve yükselmeyi başardığına dikkati çeken Akbulut, "Bu tür teşvikler sayesinde, 2000'den önce kurulan üniversitelerimizin daha fazla alan sıralamasına girmesi ve üst sıralara yükselmesi kısa sürede gerçekleşebilir." değerlendirmesinde bulundu.

Son yıllarda, Türkiye kaynaklı bilimsel makalelerin önemli bir bölümü etki değeri çok düşük veya sıfır olan dergilere yöneldiği için ülkenin makale başına düşen atıf sayılarının azaldığını dile getiren Akbulut, bu nedenle bazı üniversitelerin dünya sıralamalarında alt sıralara düştüğünü veya sıralamalara giremediğini söyledi.

Akbulut, "Bu yıldan itibaren Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kararı ile yağmacı (predatory) dergilerdeki yayınların akademik yükselmelerde değerlendirme dışında bırakılacak olması üniversitelerimizin geleceği açısından çok yararlı olmuştur. Bu uygulamanın pozitif etkileri kısa sürede görülmeye başlanacak ve çok sayıda üniversitemiz dünya alan ve genel sıralamalarında üst sıralara yükselecektir." vurgusunu yaptı.

Ural Akbulut, Türk üniversitelerinin bir bölümünün en az 4 bilim sıralamasında yer almasının o bölümün artık bir dünya markası haline geldiğine işaret ederek, bu markaları yaratan üniversitelerin listelerde açık bir şekilde görüldüğünü sözlerine ekledi.