Türkiye'de 7 milyon kişi dernek üyesi

ANKARA (İHA) - İçişleri Bakanlığı, Türkiye'de 7 milyon kişinin dernek üyesi olduğunu açıklayarak, derneklerin üye sayısının 2004 yılına göre yüzde 44 artarak 7 milyon 91 bin 794'e yükseldiğini bildirdi.

İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'de bireysel özgürlükler ve insan hakları, çalışma hayatı, çevre ve doğal hayatın korunması, kalkınma, konut, eğitim, kültür, spor, rekreasyon, sağlık, sosyal hizmetler ve uluslararası ilişkiler gibi değişik alanlarda toplam 61 bin 624 derneğin faaliyet gösterdiği belirtilerek, bu derneklerin 46 bin 901'inin yerel, 5 bin 972'sinin ulusal ve 8 bin 751'inin uluslararası düzeyde faaliyetlerini yürüttüğü kaydedildi.

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı'nın verilerine göre, Türkiye'deki faal dernekler bireysel özgürlükler ve insan hakları, çalışma hayatı ve meslekler, çevre ve doğal hayatın korunması, eğitim ve araştırma, kaynak oluşturma, kalkınma ve konut, kültür, spor ve rekreasyon, sağlık hizmetleri, sosyal hizmetler ve uluslararası ilişkiler alanlarında faaliyet gösteriyor. Dernekleşmenin en fazla olduğu alanlar ise şöyle:

"Kültür, spor ve rekreasyon; toplam 21 bin 606 dernek. Sosyal hizmetler; toplam 20 bin 786 dernek. Eğitim ve araştırma; toplam 15 bin 958 dernek."
En az sayıda derneğin faaliyet gösterdiği alanlar ise sırasıyla kalkınma ve konut; toplam bin 984 dernek, uluslararası faaliyetler; toplam 2 bin 364 dernek, bireysel özgürlükler ve insan hakları; toplam 2 bin 749 dernek.

7 milyon kişi dernek üyesi

Dernekler Dairesi Başkanlığı'nın verilerine göre, 2004 yılında toplam 70 bin 115 olan dernek sayısı 2005 yılında yüzde 2 artış göstererek 71 bin 744'e ulaştı. Türkiye'de derneklere üye olan vatandaşların toplam sayısı ise 2004 yılında 4 milyon 934 bin 173 iken, 2005 yılında yüzde 44 artarak 7 milyon 91 bin 794'e yükseldi. 7 milyon 91 bin 794 dernek üyesinin içinde erkek üyeler 5 milyon 921 bin 530 kişiyle çoğunluğu oluşturuyor. Kadın nüfusun ise 1 milyon 170 bin 264'ü dernek üyesi.

Türkiye'deki faal dernekler hizmet verdikleri hedef kitleye göre de bölümlere ayrılıyor. Bunlar; belli hastalığı olanlara yönelik dernekler, belli bir topluluk-hemşehrilere yönelik dernekler, belli bir kurumun mensuplarına yönelik dernekler, belli bir mesleğin mensuplarına yönelik dernekler, çeşitli okulların mezunlarına yönelik dernekler, çocuklara, gençlere, kadınlara yönelik dernekler, insanlık faaliyetlerine yönelik, engellilere yönelik dernekler, yoksullara yönelik dernekler olarak sıralanıyor. Bu dernekler içinde en büyük grubu; 27 bin 980 dernekle tüm insanlar-insanlık faaliyetlerine yönelik dernekler, 12 bin 534 dernekle belli bir topluluk, hemşehrilere yönelik dernekler, 9 bin 31 dernekle çocuklara yönelik dernekler oluşturuyor. Bu gruplar içinde; bin 529 dernekle belli bir kurumda çalışanlara yönelik dernekler, bin 774 dernekle belli bir okul mezunu olanlara yönelik dernekler ve 2 bin 299 dernekle belli hastalığı olanlara yönelik dernekler sayıca diğerlerinin gerisinde kalıyor.

Aynı verilere göre, 2005 yılında 2004 yılına göre en fazla derneğin yaşlılara, yoksullara ve kadınlara yönelik olarak kurulduğu tespit edildi. 2004 yılında yaşlılara yönelik bin 850 dernek faaliyet gösterirken 2005 yılında bu sayı yaklaşık yüzde 121 artarak 4 bin 99 derneğe yükseldi. 2004 yılında yoksullara, fakirlere yönelik 2 bin 571 dernek faaliyet gösterirken 2005 yılında bu sayı yaklaşık yüzde 106 oranında artarak 4 bin 99'e yükseldi. 2004 yılında kadınlara yönelik 2 bin 469 dernek faaliyet gösterirken 2005 yılında yaklaşık yüzde 105 artarak 5 bin 64'e yükseldi.

Açıklamada, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun'un; kamu kurum ve kuruluşlarını, kamu hizmetlerini veya personelini desteklemek üzere kurulan dernekler ve Türk Medeni Kanunu'na göre kurulan vakıflar ile bunların kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini düzenlediği hatırlatıldı. Bahse konu kanunun "temel ilkeler" başlıklı 2. maddesinde; dernek ve vakıfların, kamu kurum ve kuruluşlarının ismini alamayacağı, bu kurum ve kuruluşların hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremeyeceği, bu kuruluşlara ait araç ve gereçleri kullanamayacağı, kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar altında herhangi bir karşılık alamayacağı ve kamu görevlilerinin görev unvanlarını kullanarak dernek ve vakıf organlarında görev alamayacakları gibi hususların yer aldığı açıklamada, kanunda belirtilen süre içerisinde dernek tüzüğünü bu kanuna uygun hale getirmeyen veya bu kanunun 2. maddesinde belirtilen "temel ilkeler" doğrultusunda hareket etmeyen yaklaşık 8 bin derneğin bu süreç içerisinde genel kurul kararıyla fesih olunduğu kaydedildi.