Yeni doğan bebeklerde görülen sarılığa dikkat
İSTANBUL (İHA) - Yeni doğan bebeklerin büyük çoğunluğunda çeşitli nedenlere bağlı olarak belli risk oranlarında sarılık görülebildiğini belirten uzmanlar, bu hastalığın zamanında önlem alınmadığı takdirde beyin hasarı ve zihinsel gelişim geriliğine yol açabildiğini kaydetti.
Memorial Hastanesi Yeni Doğan Yoğun Bakım Sorumlusu Uz. Dr. Ercan Tutak, "Yeni doğan sarılığı" hakkında bilgi verdi. Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60'ında, erken doğan bebeklerin ise yüzde 80'inde yaşamın ikinci ve üçüncü günlerinde başlayıp bir hafta süren sarılık görülebileceğini belirten Tutak, "Bunun nedeni, kan ve dokularda aşırı miktarlarda 'bilirubin' maddesinin birikmesidir. Bilirubin, başlıca alyuvar hücrelerinin parçalanmasıyla ortaya çıkan 'HEM' isimli maddenin metabolizması sonucu oluşur. Bilirubin doğumdan önce plasenta aracılığıyla, doğumdan sonra ise bebek tarafından vücuttan atılır. Sarılık, bilirubinin aşırı miktarda yapımı, vücuttaki metabolizması veya vücuttan atılımındaki aşamalar sonucu oluşan bozukluktan kaynaklanır" dedi.
Sarılığın gözle görülür hale gelmesi için, kanda belirli bir seviyenin üstüne çıkması gerekmekte olduğunu söyleyen Tutak, sadece yüzde görülen sarılığın önemli olmayabileceğini ama vücutta da görülüyorsa mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi gerektiğini dile getirdi. Bebeğin yaşam kalitesi açısından ne tür olumsuz sonuçlar doğurabileceği konusunda bilgi veren Tutak, "Hayatın birinci günü başlayan sarılık çok önemlidir ve bu genellikle kan uyuşmazlığının belirtisidir. Anne Rh (-), bebek Rh (+) kan grubundaysa bu 'Rh uyuşmazlığı', anne 0 grubu, bebek A,B veya AB grubuysa bu uyuşmazlığa da 'ABO uyuşmazlığı', denir. Rh uyuşmazlığına bağlı sarılık genellikle ilk çocukta sorun olmaz. Doğumdan hemen sonra annede oluşan antikorları bloke etmek için, Rhogam kullanılır. ABO uyuşmazlığı, Rh uyuşmazlığına göre daha hafif seyreder ve ilk bebekte sarılık görülebilir. Gebe annelerin kan gruplarına bakılarak, Rh (-) ve 0 grubu annelerin bilinmesi, bebeklerin kan uyuşmazlığı yönünden izlenmesi gerekmektedir" ifadelerini kullandı.
Fizyolojik sarılığın yaşamın üçüncü gününde başladığını söyleyen Tutak, "Bir hafta içinde kalıcı bir etki bırakmadan bilirubin değeri normale döner. Anne sütüyle beslenen bebeklerde, mamayla beslenenlere göre daha yüksek oranda sarılık görülmektedir. Ancak 'anne sütü sarılığı' tanısının konması için, sarılığa yol açan diğer patolojik nedenlerin elenmesi gerekir. Normal yeni doğanda sarılığın iki haftadan uzun sürmesi uzamış sarılık olarak tanımlanır ve bunun araştırılması gerekir. Nedenlerin en önemlilerinden biri, tiroid bezinin az çalışması veya yokluğu olarak bilinen hipotiroididir. Uzamış sarılıklarda hipotiroidi mutlaka araştırılmalıdır. Tanı ve tedavi gecikirse bebekte zihinsel gelişim geriliği ortaya çıkar" diye konuştu.
Tutak, sarılık görülen bebeklerde kan tahlili yapıldığını söyleyerek, fototerapi veya gerekirse kan değişimi uygulanabileceğini belirtti. Sarılığın yükselmesi ve tedavi edilmemesi halinde ortaya kötü sonuçların çıkabileceğini dile getiren Tutak, "Sarılık çok yükselir ve tedavi edilmezse, bebeğin beyin hücreleri düzelmeyecek şekilde etkilenebilir. Beyin hücreleri, bir kez sarılığa bağlı zarar gördüyse bu durumu düzeltmek için yapılabilecek hiçbir tedavi yöntemi yoktur. Bebek sarardığında mutlaka doktor tarafından izlenmeli, gerekiyorsa tedavi hemen uygulanmalıdır. Ayrıca sarılığın derecesi ne olursa olsun 15 günü geçen sarılıklar, doktor tarafından değerlendirilmelidir" şeklinde konuştu.
