BİZE ULAŞIN
National Geographic, Tiananmen olaylarının 25'inci yıldönümü nedeniyle olayları fotoğraflayan muhabirlerle konuştu.
Haberde, 25 yıl sonra ilk kez günışığına çıkan fotoğraflara da yer verildi.
İlk kez yayınlanan bu fotoğrafları çeken David Turney, Pekin'e Paris'ten gitmişti. Turney dergideki röportajında, Tiananmen'deki havayı, "Yükselişe geçen bir insan ruhu vardı.” diye anlattı.
Tiananmen olaylarının simgesi haline gelmiş, kendini tanklara siper eden genç fotoğrafını çeken Stuart Franklin de National Geographic'e o günleri anlattı. Franklin uluslararası fotoğraf ajansı Magnum için Çin'de giderek büyüyen öğrenci gösterilerini fotoğraflamakla görevlendirilmişti. Dubai-Pekin uçağına binmeden önce havaalanından bir lens aldı.
5 Haziran 1989'da Franklin'in satın aldığı zoom lens işe yaradı. Pekin Oteli'nin balkonundan 800 metre uzaktaki o tarihi anı görüntüledi.
Yalnız bir adam sıra sıra ilerleyen tankların önünde duruyordu. Çin tanklarının geçişine meydan okuyan bu yalnız adam daha sonra Tank Adam, Meçhul Âsi gibi isimlerle tarihe geçecekti. Adı hiçbir zaman tam olarak öğrenilemedi.
Stuart Franklin'in fotoğraf makarası ise birçok badire atlatacaktı. Çin istihbaratının otel odasını basmasının ardından filmi tuvalete sakladı. Daha sonra bir çay kutusu içinde ülkeden çıkarttı.
Franklin 25 yıl sonra o günleri National Geographic'e şöyle anlattı:
Bir fotoğrafçı, gazeteci olarak olaylara tanık olma gibi bir ayrıcalığımız var.
Benim hafızamda da o an orada olmakla ilgili bir ayrıcalık hissi vardı.
3 dakikalık bir televizyon haberinde anlatılan büyük bir olay anlatıldığından daha büyük olabilir.
Orada olmak çok önemli.
4 Haziran 1989'da 2 bin 700 kişinin öldüğü, kayıpların bilinmediği Tianenmen olaylarında 10 bin kişi yaralandı.
Çin'de 1989 yılında meydana gelen öğrenci olaylarının üzerinden 20 yıl geçti. Ancak dünya hala 'Tank Adamı' arıyor. 5 Haziran 1989 günü Jeff Widener'ın Tiananmen Meydanı'nda çektiği bu fotoğraftaki Çinli hala kayıp.
Olayların simgesi haline gelen 'Tank Adam'ı bulmak için başta Asya olmak üzere tüm dünya basını seferber olmuş durumda. Hakkında birçok iddia ortaya Çinlinin olaydan sonra tutuklandığı, kaçtığı hatta öldürüldüğü belirtiliyor. Tank Adam'ın Tayvan'da yaşayan bir arkeolog olduğu bile iddia edildi. Ancak dünyanın en gizemli insanlarından biri olan Çinli adamın, "kim olduğu, başına neler geldiği ve nerede yaşadığı" hala bir sır.
Haziran 1989'a bağlayan gece, öğrenciler, akademisyenler ve entelektüeller, Çin Komünist Partisi yönetimi altındaki hükümetin yozlaşmasını protesto etmek ve daha fazla söz hakkı için Tiananmen Meydanı'nda bir araya gelmişlerdi.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin askeri gücü olan Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun gruba müdahalesi sonucu 4 Haziran, tarihe kanlı ve korkunç bir sayfa olarak geçti.
Çin ordusunun altı haftadır demokrasi yanlısı barışçı gösteriler yapan kalabalığa açtığı ateşte kaç kişinin öldüğü kesin olarak bilinmiyor. Bazı kaynaklar bu sayıyı yüzlerce, bazılarıysa binlerce olarak ifade ediyor.
Olaylarda Çin Halk Partisi'ne göre 23, CIA'e göre 400-600, Çin Kızılhaçına göre ise 2600 kişi hayatını kaybetmişti. Yaralı sayısı ise binlerle ifade ediliyordu.
Ayaklanmanın yaşandığı 1989 yılında Çin Komünist Partisi'nin lideri Zhao Ziyang olaylar sırasında öğrencilerle görüşürken.
