BİZE ULAŞIN
Mahkeme, kanunun Adalet Bakanına verilen yetkilerini düzenleyen hükümlerini iptal etti.
Anayasa Mahkemesi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) yapısını değiştiren kanunla ilgili başvuruyu değerlendirdi.
Yüksek Mahkeme, kanunun bazı hükümlerinin iptal edilmesinine karar verdi.
Mahkeme, HSYK'nın yapısını değiştiren kanunun, Adalet Bakanına verilen yetkilerini düzenleyen hükümlerini iptal etti.
Mahkeme, Adalet Akademesi ile ilgili bölümlerinin iptal istemini ise reddetti.
Öte yandan, Anayasa Mahkemesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi veren kanun hükmüyle ilgili başvruyu da karara bağladı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'nun söz konusu düzenlemeyi içeren 51. maddesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu.
Başvuruyu esastan inceleyen Yüksek Mahkeme, kanunun bu maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline hükmetti.
İptal hükmü, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından 6 ay sonra yürürlüğe girecek.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararını mennuniyetle karşıladıklarını belirterek, "Yasa değişikliği gündeme geldiğinde, HSYK'yı Adalet Bakanlığı'nda bir genel müdürlük, mesela Çağlayan Adliyesi'ni de bölge müdürlüğü haline getirdiklerini söylemiştim. Bundan dönülmüş oldu" dedi.
Tanrıkulu, yasanın çıkmasından sonra, gerek HSYK, gerekse diğer kurumlarda bu yasa uyarınca yeni atanan tüm hakim ve savcıların da "etik olarak istifa etmeleri gerektiğini" söyledi.
Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümediğini hatırlatan Tanrıkulu, "Ancak atanmış olanlar, eğer ortalama bir ahlaka sahipseler, Anayasa Mahkemesi'nin kararı Resmi Gazete'de yayınlanır yayınlanmaz etik olarak istifa etmeliler. Çünkü yargının bağımsızlığı çok önemli. Buna en ufak bir şüphe düşmemeli" dedi.
Başbakan Yardımcısı İşler, AYM'nin HSYK'ya ilişkin kısmi iptal kararının hızını manidar bulurken, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Kuzu, abartacak fazla bir iptal olmadığını söyledi.
Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler, Anayasa Mahkemesinin HSYK'nın yapısında değişiklik öngören kanununa verdiği kısmi iptal kararını değerlendirirken, ''Bu kararın açıklanmasının bu kadar hızlı olması ve zamanlamasını biraz manidar olarak değerlendiriyorum. Anayasa Mahkemesinin kararları bağlayıcıdır. O konuda da herhangi bir tereddüt söz konusu değildir'' diye konuştu.
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, Anayasa Mahkemesinin (AYM) Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısını değiştiren kanun ile ilgili verdiği kararı, "Özünde abartılacak çok fazla bir iptal yok" diye değerlendirdi.
Kuzu, AA muhabirine konuya ilişkin yaptığı açıklamada, kanunda kısmi bir iptalin söz konusu olduğunu vurguladı.
Mahkemenin, Adalet Akademisi ile alakalı bölümün iptal talebini reddettiğini hatırlatan Kuzu, şöyle devam etti:
"Bir tanesi teftiş için müfettişlerin görevlendirme meselesinde sayın Bakana işi başlatma noktasında tanınan bir yetki vardı, burayı iptal etmiş. Biz aslında anayasada teftiş işlerini kurula verdik ama başlangıç olarak Adalet Bakanı'nın işin içinde olması şık ve doğru olurdu. Sorumlu olan bakana, adaletteki her türlü sıkıntılarda hedef tahtası, en ağır hücumlar olacak ama bir hakimin yanlışı hakkında bir teftiş başlatamayacak, bir yetkisi olmayacak. Bunu kabullenmek mümkün değil. Bana sorarsan bu siyaseti yargının anlamaması demektir. Yapacak birşey yok. Anayasa Mahkemesi böyle uygun görmüş. Dünyadaki yargının konumu bilinse Türkiye'deki yargının ne kadar bağımsız olduğu ortaya çıkar. Türkiye'de sorun yargının tarafsızlığı konusu, bağımsızlığı değil."
Kuzu, birçok ülkede teftişin doğrudan doğruya bakan tarafından yapıldığına dikkati çekti.
İptal edilen bölümün sırf teftiş ile alakalı bölüm olduğunu yineleyen Kuzu, kamuoyuna kanunun tamamının iptal gibi yansıtılmasının doğru olmadığını söyledi. Kuzu, "Özünde abartılacak çok fazla bir iptal yok. Ama söylediğim bazı bölümlere, müfettişlik bölümüne dokunulmazsa iyi olurdu. Ama Anayasa Mahkemesi öyle uygun görmüş" diye konuştu.
Kuzu, "HSYK'da görevine son verilen personelin durumuna ilişkin" soruya da şu yanıtı verdi:
"Anayasa Mahkemesi, bir idare mahkemesi durumunda olmadığı için verdiği kararlar anayasa gereği geçmişe yürümüyor. Çünkü hukuk devleti bağlamında insanların güvencesi. Mesela bir kanun çıksa aradan bir sene, iki sene, üç sene geçse ve iptal etse, geriye yürüse alımlar olmuş, satışlar olmuş, araya üçüncü kişiler girmiştir. Bunu eski hale getirmek mümkün değil. O bakımdan geçmişe yürümez Anayasa Mahkemesinin kararları. Şu andan itibaren gidenlerin tekrar bir dönüşü söz konusu olamaz."
Çevre ve Şehircilik Bakanı Bakanı İdris Güllüce, "Bana göre doğru bir şey etmedi. Parlamento gereğini yapar diye düşünüyorum. Yani Mecliste çok düşünülerek yapılmış bir şeydi. Anayasa Mahkemesine saygı duyarız ama yaptığı işe illede doğru diyecek halimiz yok. Yaptığının doğru olmadığına inanıyorum. Sanıyorum Mecliste tekrar düzeltilir" ifadelerini kullandı.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, karar a ilişkin konunun detaylarına bakamadığını ama Türkiye'nin yeni anayasaya ihtiyacı olduğunu dile getirdi.
Işık, kararı şöyle değerlendirdi:
"Anayasa Mahkemesinin verdiği bu kararlar, yaşanan tüm tartışmalar... Türkiye'nin ileri demokrasiye geçmesi noktasında kesinlikle yeni anayasaya ihtiyacı var. Bu anayasanın da arzumuz Mecliste uzlaşmayla yapılması. Aslında biliyorsunuz, Türkiye Büyük Millet Meclisinde 4 parti uzlaşma komisyonu kurarak, eşit sayıda temsil edildikleri komisyonda bu HSYK, yargıyla ilgili maddelerde uzlaşma sağlanmıştı. Bunun bence Anayasa Mahkemesinin kararını da vesile kılarak tekrar gözden geçirilmesi ve Türkiye'nin gerçekten yeni bir anayasaya kavuşmasına vesile olmasını dilerim. Şu anda detaylarda hangi maddeyi, hangi yönden iptal etti, o biraz da gerekçeli kararla ortaya çıkacak ama Anayasa Mahkemesinin bugünkü kararı, Türkiye'nin yeni anayasa ihtiyacını en net şekilde ortaya koydu."
HSYK yasası ile HSYK'da görev yapan Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu Başkan Yardımcıları, Kurul müfettişleri, tetkik hakimleri ve idari personel ile Adalet Akademisi'ndeki tüm personelin görevi sona ermişti.
Kurul'daki hâkim ve savcılar da "uygun görülen yerlere" atanmışlardı.
* HSYK yasası ile Adalet Bakanı'na üyelerin isim isim hangi üyenin, hangi dairede görev yapacağına karar verme yetkisi tanınmıştı.
* Yeni yasa ile, daha önce HSYK Başkanvekili ve genel sekreterliğe ait olan, idari personelin atanması yetkisi de tek Adalet Bakanı'na verilmişti.
* HSYK ve Adalet Akademesi'nde yeni yasa çerçevesinde yaklaşık 600 kişinin görevi sona ermiş, yeni kadroyu belirleme yetkisi de Adalet Bakanı'na verilmişti.
* Adalet Bakanı'na yeni yasa ile verilen bir başka yetki ise, beş genel sekreter yardımcısını belirleme yetkisiydi.
* Yasa ile, Türkiye Adalet Akademisi'nin başkan ve yardımcıları'nın atanması yetkisi de Bakanlar Kurulu yerine Adalet Bakanı'na verilmişti.
* Yasa ile, HSYK adına görev yapan teftiş kurulu da Adalet Bakanı'na bağlanmıştı.
* Teftiş Kurulu Başkanı ve 3 yardımcısını daha önce HSYK Genel Kurulu belirliyordu. Yeni yasa ile bu yetki de Adalet Bakanı'na verilmişti.
* Yeni yasa ile, HSYK genel sekreteri seçiminde de HSYK Genel kurulunun yetkilerinin bir bölümü Adalet Bakanı'na verilmişti.
* Yasa ile Adalet Bakanı'na verilen bir başka yetki ise, hakim ve savcıların yurt dışı görevlendirmesi konusunda oldu. Yurtdışı görevlendirmelerde yetki Adalet Bakanı'na verilmişti. Yasa değişmeden önce bununla ilgili kararı HSYK Genel Kurulu veriyordu.
