BİZE ULAŞIN
İçimize doğmuş herhalde...
Geçtiğimiz günlerde Maya Uygarlığı ile ilgili bir hayli sık içerik üretmiştik:
Yıldız Ertaneski uygarlıkların lisanlarının nasıl tınladığını haberleştirdiği [yazısında] Maya’lara da yer vermişti.
Bahamettin Çapuli Maya dişçilerinin zanaatkarlıklarına değinmişti.
Bendeniz Rick T Cartman ise takvimlerinden futbolculuklarına kadar Maya Uygarlığı’nın popüler kültüre ait her ayrıntısını şu içerikte didik didik etmiştim.
Özetle, biz Maya’ları çok sevdik! O kadar sevdik ki, henüz 15 yaşında olan bir Kanadalı’nın yaptığı bu keşif bizi fazla fazla heyecanlandırdı!
William Gadoury ile tanışın.
Kendisi henüz 15 yaşında, tahminen Lise 2’ye gidiyor.
Pek çoğumuzun lise ikiye giderken yaptığımız haylazlıklardan, ders ekmelerden, Fifa oynamalardan eser yok William Gadoury’de. Çünkü o şimdiden Kanada Uzay Ajansı’ndaki koltuğunu garantilemiş bir çocuk. Neden mi?
Çünkü bu çocuğun yıldız takımları haritası ve Google Maps kullanarak kayıp bir Maya şehri bulduğu iddiası bugünlerde bilim dünyasını alt üst etmiş durumda!
Hikaye şöyle;
Maya’ların neden dönemin diğer uygarlıkları gibi kentlerini nehirlerin, büyük kara parçalarının ve dağların kıyılarına inşa etmediğini merak eden genç William Gadoury, bunun başka bir sebebi olduğundan şüphelenmeye başlamış. Maya’ların yıldızlara taptığını göz önünde bulundurunca da, Maya şehirlerinin yıldız dizilimleriyle bir ilgisi var mı diye üç yıl boyunca araştırmaya koyulmuş.
İşin bir ilginç tarafı daha var: Maya’ların yıldızlara taptıkları çok çok uzun zamandır biliniyor, ama bugüne kadar kimsenin aklına bile gelmemiş bu teori!
Yıldız takımları ile şehirleri eşleştirmek? Dahice.
Kanada Uzay Ajansı’nın websitesinden indirdiği uydu resimleri ile Google Earth’teki uydu görüntülerini karşılaştırmaya başlamış Kanadalı çocuk. 22 farklı yıldız takımının pozisyonlarının bilinen 117 Maya şehriyle uyuştuğunu farketmiş; 23.ye geçmiş.
Ve aman tanrım! 23. yıldız takımında yer alan 3 yıldızın 2’si bilinen Maya kentleriyle eşleşirken, biri boşta kalıyormuş! Bu boşta kalan yıldızın nereye denk geldiğine Google Earth’ten baktığında ise şu fotoğrafla karşılaşmış Gadoury:
Ormanın ortasında bir diktörtgen!?
Doğal yollardan oluşması neredeyse imkansız olan bu mükemmel diktörtgen şekilli yapı, Meksika’nın Yucatan bölgesinde yer alıyor ve 15 yaşında bir Kanadalı liseli tarafından keşfedildi!Bugünlerde arkeoloji dünyası bu yapının kayıp bir Maya piramidi olduğundan, çevresinde de daha küçük yapılar olduğundan şüpheleniyor…
Keşfin sahibi William Gadoury, bu kayıp kente K’aak Chi (Ateş Ağzı) adını verdi. En büyük isteği ise tabii ki bu yapının arkeolojik kazılarla ortaya çıkarıldığını kendi gözleriyle görebilmek :) Ancak şimdilik bu biraz zor görünüyor, çünkü bu kayıp yapı ormanın öyle bir noktasında ki; oraya gidip arkeolojik araştırmalara başlamak inanılmaz bir bütçe gerektiriyor.
Bu keşfi şüpheyle karşılayanların sayısı da az değil elbette.
Arkeoastronomist Anthony Aveni bu teze en sert çıkanlardan. Aveni, Maya’ların çizdiği yıldız takımları dizilimlerinin modern astronomideki takımlarla hiçbir ilgisi olmadığını, bu keşfin geçerli olmadığını söylüyor.
Arkeolog Richard Hansen ise bu kayıp yapının çok yakınında Uxul isimli bir Maya kentinin olduğunu, onun da 2009’dan bu yana kazı aşamasında olduğunu söylüyor. Yani Hansen’e göre, bu yapı Uxul’un bir uzantısı, yani kayıp filan değil…
Tüm bu itirazları bir kenara bırakalım: Şimdi 15 yaşındaki bu çocuk dahi mi, değil mi?
Bizce öyle.
Kanadalı gençlerin pozitif bilimlerle arası iyi. Anladık. Peki bu esnada Türkiye’de neler oluyor?
Türkiye’de işler biraz karışık...
TÜBİTAK onaylı Salavat Getirme projesi amacını pek anlamadığımız bir proje örneğin, öğrenciler salavat getirdikçe butona basıyorlar; bugüne kadar 1buçuk milyonun üzerinde salavat getirilmiş.
Bir başka örnek, pek tabii kötü söz söylenen kavanoz ile iyi söz söylenen kavanozun karşılaştırılması. Üçüncü günün sonunda kötü söz söylenen kavanozun küflendiği belirtiliyor (!?)
EKG önlüğü ile mahremiyeti korumak ve et içindeki domuz eti oranını ölçen cihaz da bonuslarımız olsun.
Daha bilimsel projeler de yok değil!
Hatta bu ara çok daha sık görüyoruz:
Tokat BİLSEM öğrencileri Serhat Danışan ve _Necim Erdem Öksüz’_ün oluşturduğu, sınırsız ve kayıpsız fotoğraf yazılımı bu harika işlerin başını çekiyor bugünlerde. Az evvel akıl almaz işleriyle andığımız TÜBİTAK, bu projeyi birinci seçiyor!
Bir başkası ise elbette 2014’te Dünya Birincisi olan _İlayda Şamilgil’_in projesi. Sıvılardaki Su Oranını Mıknatısla Ölçebilen Ucuz, Hızlı ve Taşınabilir Bir Sistem isimli projesi 2 yıl evvel 70’e yakın ülkeden 5 bin fizik projesini geçerek dünya birincisi olmuştu.
Kaynaklar: Telegraph.co.uk, Gizmodo.com, Wired.com, Iflscience.com
