BİZE ULAŞIN
Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik geldiği an olarak da bilinen 21 Aralık’ta güney yarımkürede günler kısalmaya, Kuzey yarımkürede günler uzamaya başlar. 21 Aralık en uzun gece yaşandıktan sonra artık geceler yavaş yavaş kısalmaya başlar.
Zannedilenin aksine gün dönümleri sabit bir günde gerçekleşmez. Gün dönümü tarihleri senelere ve ülkenin yerel saatine göre değişkenlik gösterebilir. Kuzey yarım kürede kış gündönümü genelde 21 Aralık'ta yaşanır. Fakat yılına göre 20, 22 veya 23 Aralık’ta da görülebilir.
En uzun gecenin farklı tarihlere denk gelmesinin nedeni takvim sistemi ile Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi arasındaki farklılıktan kaynaklanmaktadır. Gökbilimde Güneş'in ilkbahar noktasından peş peşe iki geçişi arasındaki süre yani 1 sene 365 gün 5 saat 48 dakika 46 saniyedir. Rahat Türkiye dâhil birçok ülkede kullanılan takvime göre takvim artık yıl haricinde tam olarak 365 gündür.
Aradaki bu saat farkından ötürü gündönümlerinin denk geldiği gün de seneden seneye 365 günlük takvimin farklı bir gününe denk gelmektedir.
Kuzey yarımkürede Oğlak dönencesine güneş ışıklarının dik geldiği 21 Aralık'ta en uzun gece yaşanacak ve geceler kısalmaya başlayacak. 21 Aralık'ta Türkiye’de en uzun gece de Kuzey'deki Sinop'ta yaşanacak.
Ekinoks, güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurmasının ardından aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği andır. Gündüz ile gecenin eşit olması hâlidir. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere senede iki kez tekrarlanır.
Ekinoks sözcüğünün kökeni Latince aequus (eşit) ve nox (gece) sözcüklerinin birleşimi olan aequinoctium sözcüğüne dayanır.
23 Eylül durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a 90°'lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de gündüzler, gecelerden uzun olmaya başlar. Kuzey Yarım Küre’de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım Küre’de İlkbahar, Kuzey Yarım Küre’de Sonbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür. Dünya’da gece ve gündüz birbirine eşit olur. Bu tarih Kuzey Kutup Noktası’nda altı aylık gecenin, Güney Kutup Noktası’nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
21 Mart durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a 90°'lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de geceler, gündüzlerden uzun olmaya başlar. Kuzey Yarım Küre’de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım Küre’de Sonbahar, Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür. Dünya’da gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu tarih Güney Kutup Noktası’nda altı aylık gecenin, Kuzey Kutup Noktası’nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
Kuzey Yarıküre'de yaklaşık olarak 21 Mart İlkbahar Ekinoksu - 23 Eylül Sonbahar Ekinoksu'dur.
Güney Yarıküre'de yaklaşık olarak 21 Mart Sonbahar Ekinoksu - 23 Eylül İlkbahar Ekinoksu'dur.
Ekinoks Tarihleri
21 Mart (ekinoks) : Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlarken güney yarımküre sonbahara girer.
21 Haziran (Yaz gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır. Bir diğer adı da Yaz gündönümüdür. Kuzey yarım kürede yaz başlarken güney yarım kürede kış başlar.
23 Eylül (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur. Kuzey yarımkürede yaz biter, sonbahar başlar. Güney yarımkürede ise bahara geçiş olur.
