ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ülkesinin Afganistan’a “NATO üyesi olmayan başlıca müttefik” statüsü verdiğini açıkladı.
Daha önce Avustralya, Mısır ve İsrail’e verilen bu statü ülkelere, ABD silah ihracatı ve savunma işbirliği gibi konularda ayrıcalıklı erişim hakkı sağlıyor.
Clinton konuyla ilgili açıklamayı, daha önceden duyurulmayan Afganistan ziyareti sırasında yaptı.
Afganistan’la ilgili duyuru 2014’te Nato liderliğindeki tüm yabancı askeri birliklerin ülkeden ayrılmasının ardından Kabil’e yapılacak yardımların tartışılacağı uluslararası konferans öncesinde geldi.
Başlıca bağışçıların katılacağı ve Japonya’nın başkenti Tokyo’da Pazar günü gerçekleşecek Afganistan Konferansı’na katılacakların ülkenin yıllık gelişim planları için yaklaşık 4 milyar dolarlık yardım sözü vermeleri bekleniyor.
Üst düzey bir İngiliz yetkili Tokyo konferansında hedeflenen yardım miktarının garantilenmesinin daha önce görülmemiş bir zorluk olduğunu ifade etti. “Afganistan kat’i sözler istiyor, buna karşılık Tokyo toplantısına katılacak bağışçı ülkelerde Kabil’den iyi yönetim ve şeffaflığın garantilenmesini talep edecektir.”
Korkular
Konferans öncesi açıklama yapan Japon Maliye Bakanı Koichiro Gemba, 2015 yılına kadar Afganistan'a 16 milyar dolar yapılması konusunda anlaşmaya varıldığını söyledi.
Nato üyesi ülkeler ile Japonya gibi ülkelerin üzerinde anlaştıkları ekonomik yardım paketine göre, Afganistan'a yılda 4 milyar dolar yardımda bulunulacak.
Nato ve Afganistan'da askerleri bulunan diğer ülkeler, Kabil'e yardım edilmemesi halinde, ülkenin yeniden Taliban'ın eline düşmesinden endişe ediyor.
Clinton ise Afgan Devlet Başkanı Karzai ile görüşmesinin ardından basına yaptığı açıklamada ülkeye verdikleri yeni statünün ABD’nin “Afganistan’ın geleceğine verdiği önemin güçlü bir sembolü” olduğunu söyledi. “Afganistan’dan vaz geçmeyi hayal bile etmiyoruz.”
Söz konusu statü ABD askerlerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından iki ülke arasında, savunma sahasındaki uzun vadeli işbirliğine olanak tanımak amacını taşıyor.
Hemen yürürlüğe giren statü sayesinde Kabil ABD askeri araçlarını satın almasını ve silah ihracat süreçlerini kolaylaştırıyor.
BBC Kabil Muhabiri David Loyn, Afganistan’ın kendisi için silah satın alabilecek duruma gelmesinin önünde yıllar olduğunu söylüyor.
Afganistan’dan önce bu statü Pakistan’a verilmişti.