Afganistan: Hangi insani yardımlara ihtiyaç duyuluyor?

İngiltere'deki yardım kuruluşları, Afganistan'da bu kış 8 milyon kişinin açlık nedeniyle ciddi sağlık sorunları yaşayabileceği uyarısında bulundu.

Pek çok ülke Taliban'ın Ağustos'ta iktidarı ele geçirmesinin ardından Afganistan'a yardım etmeyi bıraktı.

Yardım kuruluşları bu nedenle Afganistan'a yardım edebilmek için yüzünü bireysel bağışçılara döndü.

Afganistan'a kimin ne kadar yardım ettiğini ve ihtiyaç duyulan yardımları inceledik.

Yardımları kim veriyor?

Afganistan'daki insani yardımları koordine eden BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi verilerine göre bu yıl ülkeye 1,6 milyar dolar civarında bağış yapıldı.

ABD uzun zamandır en fazla bağış yapan ülke. Onu AB takip ediyor. Almanya gibi bazı AB ülkeleri ise AB bütçesi dışında da yardım sağlıyor.

Taliban iktidarı ele geçirmeden önce Afgan hükümetinin bütçesinin yüzde 80'i uluslararası bağışlardan oluşuyordu.

Artık bu bağışlar sonlandı. Fakat insani yardımlar devam ediyor.

Avrupa Birliği Ekim'de 1 milyar dolarlık insani yardım sözü verirken aralarında Pakistan ve Hindistan gibi komşularının da bulunduğu bazı ülkeler Afganistan'a ilaç ve gıda yardımı yaptı.

Dünya Bankası'na göre ülkeler, Afganistan'ın yurt dışındaki dondurulmuş fonlarından 280 milyon dolarının Afgan sağlık sistemine aktarılması için de uzlaştı.

UNOCHA son aylarda verilen sözlere ek olarak 4,5 milyar dolara ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Uluslararası Kurtarma Komitesi'nden (IRC) Vicki Aken ise "İnsani yardımlar, uluslararası bağışların yerini tutamıyor" diyor.

Başka neye ihtiyaç duyuluyor?

BM Dünya Gıda Programı (WFP) Afganistan'daki durumun dünyanın en kötü insani krizine yol açabileceği uyarısında bulundu.

Önümüzdeki aylarda gıdaya erişimde sorun yaşayabilecek kişi sayısı 23 milyon. Bu, ülke nüfusunun yarısından fazla.

IRC'den Aken, "İhtiyaç büyük. Hiçbir vilayette durum daha iyi değil" diyor.

UNOCHA'ya göre bu yıl Eylül'den Kasım'a kadar 8 milyon kişiye gıda yardımı verildi.

Kuraklıktan etkilenen 200 bin kişiye ise tankerlerle su taşındı.

Bu süreçte 200 binden fazla çocuk yetersiz beslenme nedeniyle tedavi gördü, bir milyondan fazla kişi Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) gönderdiği tıbbi yardım aldı.

BM Sığınmacılar Yüksek Komiserliği, Afganları kışın sıcak tutabilmek için ülkeye çadır gönderdi.

Fakat insani yardım kuruluşları bunlardan çok daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Uluslararası Kılızhaç Komitesi'nden (ICRC) Ingy Sedky, "Ne gönderirsek gönderelim okyanusta bir damladan daha büyük bir etki yaratamıyor" diyor.

ICRC, ülkedeki kliniklerin yüzde 60'ının ihtiyaç duyulan beslenme programlarını uygulayabilecek donanımlardan mahrum olduğunu belirtiyor.

Yardım Afganistan'a nasıl gönderiliyor?

Afganistan'a gönderilen çoğu yardım komşuları Pakistan, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan'dan, karayoluyla götürülüyor.

Sınırlarda insanların geçişleri genellikle kısıtlansa da insani yardımların geçmesinde bir kısıtlama yok.

Benzer bir şekilde Kabil'e giden çoğu uçak seferi iptal edilmiş olsa da ara sıra insani yardım taşıyan uçaklar oraya uçuyor.

Fakat bu yardımların ülke içinde dağıtılması da ayrı bir sorun.

IRC'ye göre bölgedeki şiddet potansiyeli yardım dağıtımını etkiliyor.

Ülkedeki bankacılık sisteminin çökmesi nedeniyle insanlara verecek paraları nakit olarak taşımaları gerekiyor ve bu da ayrı bir tehlike kaynağı.

Kışın bazı yolların kardan kapanacak olması da işleri zorlaştıran bir diğer faktör.