Anayasa değişikliği paketi görücüye çıkacak

ANKARA (ANKA) – Paketin önümüzdeki hafta Meclis içinde ve Meclis dışında bulunan siyasi partilere götürülmesi bekleniyor.

AKP’nin, içinde “Yargı Reformu’nun da olduğu ve yaklaşık 12 maddelik Anayasa değişikliği paketine Pazartesi günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanacak MYK’da son şekli verilecek.

ANKA’nın, AKP kaynaklarından edindiği bilgilere göre; Anayasa taslağının yaklaşık 12 maddeden oluşacağı, içinde HSYK’nın yapısı, YAŞ kararlarına yargı yolunun açılması, Askerin sivil mahkemelerde yargılanmasını öngören değişiklik, siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran düzenleme ve AB normlarına uygun hak ve özgürlük alanlarında yapılan değişikler olacak.

-ANAYASA TAKVİMİ-

Başbakan Erdoğan’ın, Suudi Arabistan gezisinden önce, yarın toplanacak MYK’da, taslağın son şekli ve yol haritası çizilecek.

Bu çerçevede; hazırlanan taslak MYK’da Erdoğan’a sunulacak. Erdoğan’ın onay vermesi halinde, Anayasa değişikliği paketi için ilk önce Meclis’te grubu bulunan ve bulunmayan siyasi partilere götürülecek.

Meclis dışında bulunan siyasi partilere de götürülmesi planlanan Anayasa değişikliğinin Meclis Başkanlığı’na sunulmadan önce siyasi partilerin, sivil toplum örgütlerinin, akademisyenlerin ve kamuoyunun tepkisi bir süre ölçülecek. Öneri ve eleştirilerin de dikkate alınacağı Anayasa değişikliğinin ne zaman Meclis Başkanlığı’na sunulacağı ise bu süreçte karar verilecek.

-MADDELERE FORMÜL ARANIYOR-

AKP'de, bazı maddeler konusunda, özellikle askerin sivil mahkemelerde yargılanması, siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran düzenlemelerin nasıl formüle edileceği de tartışılıyor.

AKP’nin hukukçu kurmayları siyasi partilerin kapatılmasında 1961 Anayasası'nı örnek aldığı(Partilere kapatma davası açılmasına Meclis karar versin), gelen tepkiler üzerine “Venedik Kriterleri” esasının da ağırlıklı olarak gündeme gelebileceği kaydedildi.

Diğer taraftan, askerin sivil mahkemelerde yargılanmasının hangi esaslara bağlanacağı da AKP içinde en çok tartışılan maddeler arasında yer aldı. Bu konuda iki değişik formül üzerinde çalışan AKP’li kurmaylar, son şeklini yine MYK’da karara bağlayacaklar.

-MYK’DA MASAYA YATIRILACAK MADDELER-

AKP'nin önümüzdeki hafta Meclis gündemine getireceği anayasa değişikliği maddeleri netleşmeye başladı. AKP, Anayasa paketinden Anayasa Mahkemesi hakkındaki düzenlemeyi çıkarırken, memurların yargılanmasına ilişkin, Anayasa'nın 129. Maddesi üçüncü fıkrasını değiştiriyor. Anayasa paketine HSYK'nın yapısı, Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasını öngören düzenleme, siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştırmasını düzenleyen değişiklik ile AB'ye uyum amacını taşıyan hukuk devletine korumaya yönelik hak ve özgürlükler girecek. AKP MYK toplantısında masaya yatırılacak ve yaklaşık 12 maddeden oluşan Anayasa değişikliği paketinin şu maddelerden oluşması bekleniyor:

-HSY’NIN YAPISI-

Pakette HSYK'nın yapısı değiştirilecek. HSYK'nın, tarafsızlık, objektiflik, şeffaflık ilkeleri temelinde uluslararası belgeler ışığında geniş tabanlı temsil esasına göre yeniden yapılandırılması, kararlarına karşı etkili itiraz sisteminin getirilmesi ve yargı yolunun açılması hedeflenen değişiklik yapılacak. Buna göre bu kurulun üye sayısının 20 veya 21 olacak. HSYK, geniş tabanlı temsil esasına göre oluşturulacak, 2 veya 3 daire seklinde yapılandırılacak. Yargının tümünün temsil edilebilmesi amacıyla, birinci sınıf hakim ve savcıların yanı sıra Türkiye Adalet Akademisi, hukukçu öğretim üyeleri ile avukatların HSYK'da temsili sağlanacak.

-KAMU ÇALIŞANLARINA YARGI YOLU AÇILIYOR-

Bugüne kadar gündeme gelmeyen ve Anayasa paketine ilk kez girecek 129. Maddenin üçüncü fıkrası da değişecek.

Bu kapsamda, görev sorumlulukları düzenleyen memur ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyetlerini düzenleyen 129 madde değişecek. Anayasa'nın 129. Maddesinin mevcut 3. Fıkrası, "Uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılmaz" şeklindeki ibaresi değiştirilerek, disiplin ve uyarı cezası alan kamu görevlilerine de yargı yolu açılacak.

-ASKERE SİVİL YARGI YOLU AÇILIYOR-

CHP’nin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne götürdüğü ve askerlere sivil yargı yolunun açan düzenlemenin de Anayasa değişikliği paketine alınması da bekleniyor. Bu kapsamda askerlerin yargılanmasını düzenleyen Anayasa’nın 145. maddesinde değişikliğe gidilecek.

-PARTİ KAPATMA-

“Siyasi partilerin uyacakları esaslar” başlıklı 69. madde iki şekilde formüle edildi. Partilerin kapatılmasına 1961 Anayasası’nda olduğu gibi Meclis karar verecek. Parti kapatmalarını Venedik Kriterleri çerçevesinde zorlaştıran hükümler konulacak. Bu düzenlemeyle, şiddet ve teröre bulaşmadığı sürece partiler kapatılamayacak. Dava açma usulü de değişecek. Dava açılması Meclis’ in ya da yine mevcut haliyle Anayasa Mahkemesi karar verebilecek.

-POZİTİF AYRIMCILIK-

Anayasa'nın 'Kanun önünde eşitlik' başlıklı 10. maddesinin "Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür" şeklindeki ikinci fıkrasına, "Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olamaz" cümlesi eklenecek. Böylece 'kadına yönelik pozitif ayrımcılık' Anayasa'ya girecek. Aynı maddeye ayrıca, yaşlılar, çocuklular ve özürlülerle ilgili de pozitif ayrımcılık yapılacağına ilişkin fıkra eklenecek.

-İNSAN HAYSİYETİ-

'Temel hak ve hürriyetlerin niteliği' başlıklı 12. maddeye "İnsan haysiyetine dokunulamaz" hükmü eklenerek, yasalar ve idarenin eylemlerine yeni sınır getirilecek. Buna göre, yasalar, mahkeme kararları insan onurunu zedeleyemeyecek. Gözaltında onur zedeleyici davranışların karşılığı anayasal suç olacak.

-KİŞİSEL VERİLER-

'Kişi hürriyeti ve güvenliği' başlıklı 19. maddeye, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hüküm eklenecek. Buna göre, kişisel bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen bir sebebe dayalı olarak kullanılabilecek. Kişi kendi hakkındaki bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenebilecek.

-YURTDIŞI YASAĞI-

“Yerleşme ve seyahat hürriyeti” başlıklı 23. maddeye, "Yurtdışı yasakları ancak mahkeme kararıyla verilebilir" hükmü eklenecek. Böylece, özellikle vergi cezalarında kişilere yurtdışı yasağının önüne geçilmiş olacak.

-KAMU DENETÇİLİĞİ-

Anayasa'nın 'hakların korunmasıyla' ilgili bölümüne Kamu Denetçiliği Kurumu'na ilişkin madde eklenecek. Bu kurum, vatandaşla kamu kurumları arasındaki sorunlarda 'ombudsmanlık' rolü üstlenecek.

-TÜRKİYE MİLLETVEKİLLİĞİ-

Seçim barajı yine yüzde 10 olarak kalacak. Ancak, 550 milletvekilliğinden 100'ü, partilerin aldıkları oy oranına göre dağıtılacak. Böylelikle küçük partilerin TBMM’ye temsilci göndermesi sağlanacak.

-KİŞİSEL BAŞVURU-

Anayasa Mahkemesi’ne kişisel başvuru hakkı sağlanacak. AİHM hükümleri çerçevesinde temel hak ve özgürlüklere ilişkin kişisel başvurular yapılabilecek.

-MEMURA GREV HAKKI-

Memurlara sendikal hakların verilmesi amaçlanıyor.