Boeing ve Airbus arasında söz düellosu

LONDRA (İHA) - İngiltere'de düzenlenen Farnborough Havacılık Fuarı'nda günlerdir süren gösteri uçuşlarının ardından, Fuar Cumartesi günü halka açılıyor. Savaş uçakları, fuarın en çok ilgi çeken bölümlerinden birisi. Füzeler, otomatik fırlatma koltukları ve dev jet motorları; büyük hangarlarda ziyaretçilere gösterilecek.
"Geleceğin uçakları" pavyonları da ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği sergiler. Ancak havacılık sanayisinin dev şirketleri için gösteri, sadece bu fuarla sınırlı değil. Uçak yapımcısı büyük şirketlerin, Farnborough Havacılık Fuarı'nı yeni müşteriler bulmak için kullandığını söylemek aslında yanlış bir ifade.

Fuar bounca baş rollerdeki bütün şirketlerin Farnborough'da olduğu doğru elbette ama şirket yetkilileri çantalarında imzalanmaya hazır sözleşmelerle dolaşmıyorlar. Bu fuar daha ok, imzalanan sözleşmelerin kamuya açıklandığı bir organizasyon olduğu için önemli.
Fuar sırasında, imzaladıkları milyarlarca dolarlık sözleşmeleri açıklayan şirketler, fuarın ardından aldıkları siparişleri zamanında yetiştirebilmek için fabrikalarının yolunu tutuyorlar.

Dünyanın önde gelen iki şirketi Boeing ve Airbus, bu yıl da ceplerini doldurmuş olarak dönüyorlar şirket merkezlerine.
Fuarın açık olduğu hafta boyunca Boeing, Dubai havayolu şirketi Emirates'le 13 adet 777-300ER uçağı için anlaşma yaptığını açıkladı. Bu siparişin değeri yaklaşık 3 milyar dolar. Boeing'in rakibi Airbus ise, Birleşik Arap Emirlikleri havayolu şirketi Etihad'la 7 milyar dolarlık sözleşme imzaladığını duyurdu. Airbus, Etihad'a 4 adet A380 ve bir diğer uzun menzilli uçak satacak. Her iki şirket, kendi reklamlarını mümkün olduğu kadar yüksek sesle yapmak çabasındaydılar. Bunu için farklı yollar izlediler.

RAKİP ŞİRKETLER ARASINDA TARTIŞMALAR Fuar öncesinde, Boeing Yönetim Kurulu Başkanı Harry Stonecipher'ın, "diğer önemli işleri" nedeniyle fuara katılmayacağı açıklanmıştı. Ancak Farnborough Havacılık Fuarı'nın haber manşetlerine çıkma özelliğini akıldan çıkarmayan Stonechiper, fuar öncesinde, seçilmiş gazetecilere yaptığı açıklamalarda, Airbus şirketinin uyguladığı stratejiyi eleştirdi ve haksız sübvansiyon elde ettiğini savundu.

Airbus'ın dev uçaklar üretme stratejisini uzun süredir eleştiren Boeing, havacılık sanayiinin küçük uçaklarla, küçük ve orta büyüklükteki havaalanlarına hizmet vermesi gerektiğine inanıyor. Bu şirket politikası, Boeing'in kısa süre sonra piyasaya sürülecek 7E7 Dreamliner uçağının hizmet kapasitesiyle de tamamen örtüşüyor.
Airbus'ın Satış Bölümü Başkanı John Leahy, "Boeing'in bu tür desteksiz iddiaları herkes tarafından çok iyi bilinir" diyor ve "Uçaklarımızı satamayacağımızı iddia ederlerken, piyasanın yarıdan fazlasını nasıl olup elimizde tuttuğumuzu açıklayamıyorlar" diye savunuyor şirketi.

Leahy, "1995'te havacılık pazarının yüzde 80'ine sahip olduğunu iddia eden Boeing'in şimdi nasıl yüzde 50'nin altına düştüğü düşünülmeli" diye sürdürüyor sözlerini. Leahy'nin karşı atağına rağmen Boeing şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Harry Stonecipher'ın, sübvansiyonlarla ilgili iddiaları Airbus'ı hazırlıksız yakaladı. Stonechiper'ın iddiaları, 1992 yılında Avrupa ve ABD arasında yapılan bir anlaşmaya dayanıyor. Bu anlaşma uyarınca, herhangi bir projenin maliyetinin üçte birlik miktarı, şirketlere, hükümet tarafından borç olarak verilebiliyor.

Airbus şirketinin, 11 milyar dolar değerindeki A380 projesi için büyük destek aldığını savunan Stonechiper, "Eğer bu proje, iddia ettikleri kadar başarılıysa, Almanya, İngiltere ve Fransa merkez bankaları önüne neden kamyonlarla gittiklerini açıklamaları lazım" diyor.
Boeing'in bu açıklaması karşısında Airbus'ın Satış Bölümü Başkanı John Leahy, şirketin, A380 projesi için 3-3.5 milyar dolar destek aldığını açıkladı ve bunun 1992 anlaşmasına uygun olduğunu söyledi.

Leahy, Boeing şirketinin de benzer şekilde pekçok hükümet desteği aldığını ve hatta bunların bazılarının küresel ticaret kurallarını ihlal ediyor olabileceğini savundu. Leahy, "7E7 Dreamliner projesi için 3-3.5 milyar dolar vergi iadesi ve yardım aldılar. Bu hem 1992 anlaşmasının hem de Dünya Ticaret Örgütü kurallarının ihlalidir" dedi.
Karşılıklı suçlamalar sürerken, her iki şirket, bu konuyu Dünya Ticaret Örgütü'ne götürme tehdidinde bulunuyor ancak ne Boeing ne de Airbus işlerin o düzeye gelmesini isteyecektir.