İsmi Japoncada iki sözcüğün birleşmesinden meydana gelmiştir. Tabak veya tepsi anlamına gelen "Bon" ve bitki, ağaç anlamına gelen "Sai". Yani bonsai kelimesinin "tabaktaki ağaç" anlamına geldiği söylenebilir. Bonsai farklı milletlerle etkileşimde olan yüzlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Japon ve Çin kültürlerinde efsanelere konu olmuş, toplum tarafından saygın bir yere konulmuştur. Doğu Asya topraklarında yetiştiriciliğinin bir sanat olmasının yanı sıra, felsefi bir anlam da taşır. Budizm felsefesinde cennete uzanan yeşil bir merdiveni temsil eder. Her ne kadar çoğu ağaç türünün bonsaileştirilmesi mümkün olsa da kimi türlerin bakımı diğerlerine göre daha zor ve zahmetli olabilir. Bonsai bakımı püf noktalarını sizler için derledik.
Bonsai Bitkisi Bakımı Nasıl Yapılır?
Bonsai çiçeği bakımı, doğru türleri seçtiğinizde hiç de zor değildir. Yeni başlayanlar için Ficus Bonsai veya cennet bonsai bakımı önerilebilir. Bonsai bakımı sulama, toprak, saksı seçimi, gübre seçimi ve ortam koşulları gibi ana başlıklar altında incelenebilir. Bunların yanı sıra bonsai bitkisini özel kılan asıl şey budamadır.
Ortam Koşulları
- Türden türe değişiklik gösterse de genellikle bonsailer için uygun hava sıcaklığı 12 ila 22 santigrat derecedir. 12 derecenin altı da 22 derecenin üstü de bonsai için olumsuz koşullar demektir. Yaz aylarında sıcaklık 22 derecenin üzerine çıktığında yapay sistemlerle sıcaklığın düşürülmesindense bonsainin bulunduğu ortamın havalandırılması ağaç için daha faydalı olacaktır.
- Bonsai bitkisi aydınlığı sever. Ancak doğrudan güneşe maruz bırakılmamalıdır. Gün ışığından yeterince faydalanması için pencerelere yakın yerlerde konumlandırılabilir. Ayrıca sürekli aynı yönden güneş ışığı alması gelişimin bir tarafta daha hızlı olmasıyla ağacı dengesizleştireceği için saksı belli aralıklarla çevrilmelidir.
- Ağaç, türüne bağlı olarak ilkbahar ve yaz mevsimlerinde balkon, bahçe gibi dış ortamlara çıkarılabilir. Fakat belirtmek gerekir ki bonsai bitkisi ani değişimlerden kötü etkilenir. Bu yüzden tüm değişikliklerin yavaş ve alıştıra alıştıra yapılması gerekir.
- Yanlış bonsai ağacı bakımı yaprakların dökülmesine sebep olabilir. Eğer tüm şartlar uygun olmasına rağmen yaprak dökülmesi oluyorsa vitamin takviyesi yapılabilir.
Saksı Seçimi
Bonsai için saksı seçiminde dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta vardır.
- Bunlardan ilki saksının drenaj deliğine sahip olmasıdır. Delikli saksı tercih edilmesiyle fazla sulamanın beraberinde gelen çürümelerin önüne geçmek mümkün olacaktır.
- Diğer bir önemli nokta ise saksının boyutudur. Ağacınızın estetik görünmesinde ciddi rol oynayan saksıların boyutu, şekli ve derinliği ağacınızın şekline ve boyutuna göre değişkenlik gösterir.
- Bonsai ağacının kökleri yatay düzlemde gelişim gösterdiğinden genellikle sığ ve geniş, tabağımsı saksılar tercih edilir. Bu noktada ağacın tüm köklerinin toprakla kapanması ve köklerin büyümek için yeterli alana sahip olması kilit noktadır.
- Saksının ağacın dış sınırlarından çok büyük olması etkileyici görünümünü bozarken, daha küçük olması da köklerin tutunmasını olumsuz yönde etkiler.
Sulama
- Bonsai sulamasında köklerin çürümemesi için aşırıya kaçmamak önemlidir.
- Öte yandan az sulama da ağacınızın kurumasına sebebiyet verir.
- Bonsailer için ideal sulama sıklığı genellikle yaz aylarında her gün, kış aylarında ise 2-3 günde bir sulamadır.
- Türlere göre farklı sulama rutinlerinden bahsedilse de bulunduğu iklimin koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Dolayısı ile en sağlıklı yöntem her ağacı kendi ortamında, kendi içinde değerlendirmek, ağacı dinlemek olacaktır.
- Bunun için yapılması gereken de oldukça basittir. Ağaç toprağının yüzeyi ve 1-2 cm derinindeki nemin el yordamıyla kontrol edilmesi ağacın suya ihtiyacı olup olmadığının anlaşılmasında rehberdir.
- Sulama işlemi sırasında saksının her yerinin eşit sulandığından emin olunmalıdır.
- Yapraklar üzerinde biriken toz, bitkinin güneş ışığından faydalanmasını ve nefes almasını zorlaştırır. Bu yüzden yaprakların temizlenmesi gerekir. Yapraklar nemli bir bez yardımıyla silinebileceği gibi bir sprey şişesiyle püskürtme yapılarak sulanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta yaprakların ıslak bırakılmamasıdır. Aksi halde yaprakların üzerinde kalan su damlacıkları mercek görevi görüp ağacınızın yaprakları üzerinde güneş yanıkları oluşturabilir.
Toprak
- Bonsai bakımında çok önemli faktörlerden bir diğeri topraktır. Bonsai toprağı mikroorganizmaların üremesine elverişli bir ortam olmaması için minimum düzeyde organik madde içermelidir.
- Bonsai toprağı torf, hindistan cevizi lifleri, zeolit, granit, kompos, volkanik çuruf, kayaç kırıkları, dere çakılları, vermikülit, perlit gibi çeşitli malzemelerin doğru oranda karıştırılmasıyla elde edilir.
- Ağacın türü, bulunduğu çevre ve iklim koşulları ihtiyacı olan toprağın özelliklerini belirleyeceğinden karışımdaki maddelerin oranlarıyla ilgili net bir reçete yazılması mümkün değildir. Bu konuda deneme yanılma yöntemiyle bonsai için en ideal toprak karışımı oluşturulur.
- Yeni başlayanlar için daha kolay bir alternatif ise Japonya'ya özgü bir kil türü olan akadamadır. %50 oranında akadama içeren bir karışım toprak hazırlanabileceği gibi %100 oranda akadama da kullanılabilir.
Gübre
- Ağaçlar havadan karbondioksit, oksijen ve bir miktar azot; topraktan da potasyum, fosfor, azot ve diğer bazı elementleri alarak kendi besinlerini üretirler.
- Ancak küçük saksılar içerisinde kısıtlı miktarda toprakla yetişen bonsai bitkilerinin topraktan karşılaması gereken bu elementler bir süre sonra saksı toprağında tükenir. Bu sebeple toprağın zaman zaman gübrelerle desteklenmesi gerekir.
- Başlangıç için karışımı paketin üzerinde yazan gübreler kullanılabilir.
- Zamanla elementlerin miktarları bitkinin ihtiyacına göre düzenlenir.
- Organik gübreler kimyasal gübrelere oranla daha güvenlidir. Kimyasal gübreler ağacın köklerinde yanmalara neden olabilir.
Budama ve Telleme
- Dallarının duruşuyla, şekliyle herhangi bir ağaçtan farklı görünen bonsailerin bu görünümü budama ve telleme işlemleriyle kazandırılır. Telleme, ağacın istenilen şekle gelmesi için gövdesinden başlayan ve dallarına doğru devam eden bir tel sargısı işlemidir.
- Bu amaçla genellikle bakır veya alüminyum tel tercih edilmesi kullanım kolaylığı sağlar.
- Budama işleminin ise farklı çeşitleri vardır. Bunlardan biri tohumdan bonsai yetiştirirken yapılan, gövdeyi belirleyip ağacın ana yapısını oluşturan ilk budamadır.
- Bir diğer budama çeşidi ise ağaca estetik kazandırmak için yapılan sürgün budamasıdır. Budama işlemi sonunda dalların yatay düzleme paralel olması ve birbiriyle kesişmemesi gerekir. Yatay düzleme paralel olmayan dallar taş vb. ağırlıklar bağlanarak esnetilebilir.
- Ayrıca birbirine simetrik dallar yere paralel olsa da budanmalıdır. Bonsai bitkisinde asimetri ön plandadır.
BİZE ULAŞIN
