Çalışma yaşamında dönüm noktası

Başta çalışanlar olmak üzere çalışma yaşamın için "dönüm noktası" niteliğindeki iki önemli düzenleme bu hafta yeniden gündeme geliyor.
Öngördüğü radikal ve çalışanlar açısından ciddi hak kaybı niteliğindeki bazı düzenlemeler nedeniyle emek örgütlerinin şiddetle tepki gösterdiği sosyal güvenlik reformu, Plan Bütçe Komisyonu'na gelirken, geçen hafta Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nda görüşülen istihdam paketinin de bu hafta içinde açıklanması bekleniliyor. Çalışma yaşamında birçok yeni düzenleme getiren Sosyal Sigorlara ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısında yer alan özellikle emeklilikle ilgili düzenlemeler tepki görüyor. İstihdam paketinde ise en çok tartışılan konuları başında SSK primi işveren payında 5 puanlık indirim ve kıdem tazminatı ile ilgili öngörülen yeni düzenlemeler oluşturuyor.

-EMEKLİLİK HAYAL Mİ OLUYOR?
Sosyal Sigorlar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısında yer alan düzenleme aynen geçerse, emeklilik yaşı yeni işe girecekler için 65'e çıkarılacak. Emekli aylığı almak için ödenmesi gereken 7 bin iş günü olan prim ödeme gün sayısı ise her yıl 100 gün artırılarak 9 bine yükseltilecek. Özellikle 9 bin prim gün sayısı koşulunun yerine getirilmesinin, özel sektörde çalışanlar açısından "imkansız" olduğunu savunan emek örgütleri, bu düzenleme ile emekliliğin "hayal" olduğu görüşünü savunuyor.
Tasarıyla getirilen hesaplama yöntemi nedeniyle yeni emekli olacakların emekli aylıkları da düşecek. Yeni düzenleme ile emekli aylıkları her yılın Aralık ayında açıklanan TÜFE ile o yılın GSYİH gelişme hızının yüzde 25'inin toplamına bir tam sayının ilave edilmesiyle hesaplanacak.
Erken yaşlandığı tespit edilen sigortalıların yaşlılık aylığından yararlanmalarını sağlayan yaş sınırı 50'den 55'e çakırılıyor.

-MİLETVEKİLLERİNE KIYAK EMEKLİLİK

Milletvekilliği sona erenlere, sigortalı bir işte çalışmadıkları ve aylık bağlanmaması koşuluyla 30 bin gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar her ay temsil tazminatı olarak ödenecek. Buna göre, işsiz eski vekillere ödenecek aylık para 2008 yılında aylık bin 479 YTL'ye denk geliyor. Temsil tazminatı almaya hak kazanan milletvekilinin ölmesi durumunda ise herhangi bir emekli aylığı almayan eş ve çocuklarına aylığı devredilecek.

-1800 GÜN PRİM ÖDEYENLER MALULÜK VE ÖLÜM AYLIĞINDAN YARARLANACAK

Sigortalı kadına ve eşi çalışmayan sigortalı erkeğe emzirme ödeneği, asgari ücretin üçte biri tutarında bir defaya mahsus ödenecek. Cenaze yardımı da brüt asgari ücret kadar olacak. Malullük aylığı ve ölüm aylığından yararlanmak için en az bin 800 gün prim ödeme şartı aranacak. Ancak, ölmeden önceki son 5 yıl içinde 900 gün prim ödeyenler ölüm aylığında faydalanabilecek. Sigortalıların kız çocukları ile eşlerine bir yıllık yetim, dul aylığı tutarı kadar evlenme ödeneği verilecek.

-FİİLİ HİZMET ZAMMI BİRÇOK SEKTÖRDE KALDIRILIYOR

Fiili hizmet zammı süresinden gazeteciler, devlet tiyatrosu sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri, hava yollarındaki uçucu personeli, makinistler, gemiciler, PTT dağıtıcıları, Zirai Mücadele ve Karantina teşkilatı, veteriner teşkilatı ve infaz koruma memurları yararlanamayacak.

-MEMURLAR İKİYE AYRILACAK

Memurlar, kanunun yürürlüğe girmesinin ardından yeni memur eski memur olarak değerlendirilecek. Kanunun uygulamaya geçtiği tarihten itibaren ilk defa devlet memuru olanlar, kanun ve Genel Sağlık Sigortası kapsamına girecek. Daha önce çalışan memurlar ise kanundan etkilenmeyecek.

-DESTEK PRİMLERİNE KADEME GETİRİLİYOR

Aile geliri kişi başına asgari ücretin üçte birinden az olması halinde primler devlet tarafından ödenecek. Bu ailenin 18 yaşını geçmiş çocuklarına ise yeşil kart verilecek. Geliri brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücreti tamına kadar olanlar 24.34 YTL, asgari ücret ve asgari ücretin 2 katına kadar gelire sahip olanlar 73.01 YTL, geliri 2 katından fazla olması halinde ise 146.02 YTL destek primi ödenecek.

-SAĞLIKTA KATKI PAYI ÖDENECEK

Sosyal Güvenlik Kurumu, hastalardan alınacak yüzde 1'lik katkı payını bir kat arttırabilecek veya kaldırabilecek. Kamu hastaneleri otelcilik hizmeti ve öğretim üyesi farkı, özel hastaneler di sağlık hizmeti karşılığında Sosyal Güvenlik Kurumu'nun belirleyeceği miktarın yüzde 20'si kadar ek ücret alabilecek. İlaç ve protezler için yüzde 10 ile yüzde 20 oranında, ayakta tedavi ve diş hekimi muayenesinde de 2 YTL katılım payı alınacak. Katılım payı, yatan hastalarda asgari ücretin yüzde 25'ini, bir yılda ise asgari ücreti geçemeyecek.

-18-26 YAŞ PRİM TEŞVİĞİ 30 YAŞ ÜSTÜNÜ TEHDİT EDİYOR

Hükümetin uzun zamandır üzerinde çalıştığı ve geçen hafta Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nda tartıştığı istihdam paketinin debu hafta içinde açıklanması bekleniyor. Pakette yer alması beklenen 5 puanlık prim indirimi ile kıdem tazminatında yapılacak yeni düzenlemeler en çok tartışılan konular arasında yer alıyor. İstihdam paketinde yer alan 18-29 yaş arasında ilk kez işe girecek olanların ve özürlü çalıştıranların SSK işveren prim paylarının Hazine'nin karşılaması öngörülüyor. Öte yandan uzmanlar, 18-29 yaş arasında ilk kez işe girecek olanlara verilecek prim teşviğinin 30 yaş üzerindekilerin istihdamında sıkıntılar yaratacağı konusunda uyarıyor. Paket ile kayıt dışı çalışanlara ağır yaptırımlar getirmeyi planlayan hükümet, kayıt dışı çalıştıran işverene hapis cezası uygulamayı düşünüyor. Ayrıca paket, İşsizlik Fonu'ndan yararlanma koşullarını da daha kolaylaştırıyor. Oluşturulacak Kıdem Tazminatı Fonu için İşsizlik Fonu'nun kullanılması planlanırken, kıdem tazminatında yeni bir düzenleme yapılması öngürülüyor.

ANKA