DERGİ 'Bira mı, şarap mı?' çekişmesine bilimsel yanıt

David Robson

BBC Future

Çay mı kahve mi tartışması kadar yaygın konulardan biri de bira ve şarapla ilgilidir.

Tatları bir yana bu iki alkollü içki vücudu ve sağlığı farklı etkiler. Bira daha mı çok kilo yapar? Kalbe yararları var mıdır? Hangisi daha çok baş ağrısına yol açar?

Burada bira ve şarapla ilgili doğru ve yanlış inançlara bilimsel açıklama getirmeye çalışalım.

Hangisi daha çabuk sarhoş eder?Yarım litreyi aşkın büyük bir bardak bira ile orta boy kadeh şarap yaklaşık olarak aynımiktarda alkol içerir. Fakat sarhoşluk hali bu alkolün kana karışması ile, bunun hızı ise içkinin türü ile ilgilidir.

Texas Güneybatı Tıp Merkezi'nde 15 erkekle yapılan bir deneyde onlardan farklı günlerde farklı içkiler denemeleri istendi. Aldıkları alkol miktarı vücut ağırlıkları bakımından eşdeğerdi ve hepsinin de içkilerini 20 dakika içinde içmesi gerekiyordu.

Beklendiği şekilde sert içkiler kana daha hızlı karışmış ve kandaki alkol miktarı artmıştı. Şarap, içtikten 54 dakika sonra, bira ise 62 dakika sonra kandaki alkol miktarı bakımından tavan yapmıştı. Yani ‘kafayı daha çabuk bulma' anlamında bir bardak şarap yarım litre biradan daha etkiliydi.

Sonuç: Biranın sizi utandırması daha az muhtemeldir.

Hangisi daha çok göbek yapar?Hiç düşünmeden ‘bira göbeği' sözünün doğru olduğunu söyleyebiliriz. Alkol şekerden ötürü kalori içerir. Yarım litre birada 180 kalori vardır. Bu bir kadeh şarabın içerdiği kaloriden yüzde 50 daha fazladır.

Orta derecede içki içenler açısından ise aradaki fark önemsenmeyecek kadar azdır. Bir araştırmada bira ve şarap içenlerin orta vadede kilo almadığı görülmüştü. Fakat araştırma sadece 10 hafta sürmüştü ve bu süre içinde 1 kg alınmış olsa bile uzun vadede bunun toplamı büyük bir bira göbeği demektir.

Sonuç: Göbek yapma bakımından bira az farkla öndedir denebilir.

Hangisi ertesi gün baş ağrısına yol açar?Bilim insanları, içki sonrası oluşan baş ağrısı ve bulantı gibi ‘akşamdan kalma' haline neyin yol açtığını tam olarakbilmiyor. Ancak vücudun su kaybetmesi en büyük etken olabilir. Çünkü alkol vücudumuza girenden daha fazla suyu idrar yoluyla dışarı atmaya neden olur.

Fermentasyonun yan ürünleri de etkili olabilir. Her içkiye özgü tat ve aromayı veren bu organik moleküller biraz fazla alındığında vücutta toksik etki yaratıp baş ağrısı ve bulantıya yol açabilir.

Genel olarak koyu renkli içkilerin bu organik molekülleri daha fazla içerdiği sanılıyor. Fakat buna dair kesin veriler bulunmuyor.

Sonuç : Kesin sonuca varacak veri bulunmuyor.

Sağlık açısından hangisi daha iyi ya da kötü?Günde bir kadeh şarap içmenin vücudu zindeleştirdiği, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve diyabet riskini azalttığı söyleniyor. Özellikle kırmızı şarapta bulunan ‘polifenol'lerin bunu sağladığı düşünülüyor. Bu maddelerin iltihabı azaltıcı ve vücuttaki zararlı kimyasalları temizleyici etkisinin olduğuna inanılıyor.

Biranın da bir miktar polifenol içerdiği ancak bunun beyaz şaraptakine eşdeğer miktarda, yani kırmızı şaraptakinden daha az olduğu belirtiliyor. Yani az miktarda içildiği takdirde bu içkiler yararlı olabilir.

Sonuç: Kırmızı şarap biraya göre çok daha yararlı.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future'da okuyabilirsiniz.

Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.