Detroit: Enkaza dönen kent kaderini bekliyor

Kim Gittleson

BBC News, Detroit

Bugün de, Detroit büyüklüğünde bir şehrin, faturalarını ödemeyi durdurup durduramayacağını belirleyecek duruşma başlıyor.

Nihai kararın ülke genelinde şehir ve eyaletler için büyük etkileri olabilir.

Kaygılı bekleyiş

Belki de mahkeme karraını hiç kimse 63 yıldır evli olan Erma ve Gordon MacDonald kadar merakla beklemiyordur.

87 yaşındaki Gordon MacDonald karısını işaret ederek "Ben ondan daha akıllıyım" diye espri yapıyor.

"Sadece aptal bir insan benimle evlenmeyi kabul eder."

Doğuştan şakacı bir insan olan MacDonald insanların kendisine neden o kadar çok güldüğünü sorduğunu söylüyor.

82 yaşındaki karısına göre bu sorunun kolay bir cevabı var: "Biz ağlanacak halimize gülüyoruz."

Çocuk ve torunlarının fotoğrafları ile dekore edilmiş küçük tek odalı dairede MacDonald çifti birden sessizleşiyor.

Gordon MacDonald'ın Detroit Polisi ile geçirdiği 39 yıl içinde kazandığı emeklilik maaşının kaybolması halinde ne yapacaklarını düşünüyorlar.

Bu emeklilik maaşı Detroit'in iflas ilanının kurbanı olabilir.

MacDonald çiftinin böyle durumla karşı karlıya kalması düşük ihtimal gibi görünüyor olsa da, gerçekte Detroit'in iflası için izin verilirse, şehrin yönetimi son derece zor kararlarla karşı karşıya kalacak.

Temel hizmetlerde çöküş

Michigan eyaleti tarafından şehir yönetimine getirilen Kevin Orr, Detroit'in iflasın getireceği yeni bir finansal başlangıç dışında seçeneği olmadığını savunuyor.

Kent 18 ila 20 milyar dolar borç içinde.

Şişen emeklilik ve sağlık maliyetleri 9 milyar dolar.

Zaten temel hizmetler iyice azalmış durumda.

Bu da daha fazla sakini kentten uzaklaşmaya itiyor.

Bir zamanlar iki milyona ulaşmış olan şehrin nüfusu şu anda 700.000.

Ambulans, polis ve itfaiye gibi acil hizmetlere yapılan çağrılara yanıt süresi bir saati geçiyor.

Sokak lambalarının üçte birinden azı çalışıyor.

80.000'den fazla emlak terk edilmiş halde.

Doğa, öyle görünüyor ki, federal mahkemeden daha hızlı hareket ediyor.

'Amerikan kâbusu'

Tüm sıkıntılara rağmen, kentin emeklilik fonunu temsil edenler iflasın şehir yöenetiminin uzun zaman önce verdiği sözlerden dönmek için fırsat olacağını söylüyorlar.

Bu kişiler Kevin Orr'un hesaplamalarına itiraz ediyor.

Ve hayatlarını Detroit'i güvenli ve temiz tutmak için çalışarak geçirmiş olan 23.500 emeklinin elleri boş kalmasının haksızlık olduğunu söylüyorlar.

Bir gözaltı merkezi görevlisi olarak 29 yıl geçiren ve şimdi ayda 850 dolar emekli maaşıyla yaşamaya çalışan Donald Hall "Amerikan rüyasını, Amerikan kâbusuna çevirdiler" diyor.

Gözler Detroit'te

Detroit'in ABD kentleri arasında benzersiz olduğuna hiç şüphe yok.

Kentin yükselişi de çöküşü de büyük oldu.

Michigan Garı gibi görkemli bir yapı, inşa edilmesi üzerinden yüz yıl bile geçmeden adeta Antik Çağ kalıntılarına dönmüş durumda.

Northwestern Üniversitesi'nden ekonomistler tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ABD genelinde şehir ve ilçelerin fonlanmamış emeklilik yükümlülükleri 574 milyar doları buluyor.

Providence, Rhode Island ve San Diego gibi şehirler, emeklilere yapılan mali vaatlerin ağırlığı altında ezilme işaretleri veriyor.

Michigan Üniversitesi'nden Hukuk Profesörü John Pottow "Detroit'in iflas kararı kabul edilecek olursa, bütün büyük kentlerin gözü bu kararda olacak" diyor.