CENOVA (İHA) - Dünya Ticaret Örgütü tıkanma noktasına gelen küresel serbest ticaret müzakerelerini devam ettirebilmek için yeni bir uzlaşma metni yayınladı.
En önemli anlaşmazlık noktalarından birini teşkil eden milyarlarca dolar hacimli tarımsal ürünler ticareti hakkında önerileri de içeren gözden geçirilmiş tasarı metni Cenova toplantısında gerçekleştirilen müzakerelerin ardından örgütün 147 üyesine dağıtıldı. Bundan sonra üyelerin yeni uzlaşma metnini onaylayarak kilitlenen Doha Süreci'ni açma ve görüşmeleri sürdürmek için cuma gece yarısına kadar vakitleri var. Bazı analistlere göre, süre cumartesi bitimine kadar uzatılabilir. Hafta sonu taslağın onaylanmasında sorun yaşanması Doha görüşmelerini yıl sonuna kadar tamamlama hedefini de zora sokacak. Geçen yıl Eylül ayında Meksika'da yapılan Kankun müzakerelerinin sonuçsuz kalmasından rahatsız olan sanayileşmiş zengin ülkeler ve bazı gelişmekte olan ülkeler taslak metnine ilk etapta olumlu yaklaşıyorlar.
Zambiya ticaret bakanı Love Mtesa ise, DTÖ'ün tüm üyelerinin yeni dokümanı değerlendirmeye almalarının ardından, tasarının hala bazı düzenlemelere ihtiyacı olduğunu fakat bir konsensüsün beklenenden de önce sağlanabileceğine inandığını bildirdi. Mtesa gazetecilere yaptığı açıklamada, gerekli olan tek şeyin siyasi irade olduğunu bunun sağlanması için de yeterli zamana sahip olduklarını belirtti.
Yeni uzlaşma metni örgütün 147 üyesinin küresel serbest ticaret amacına ulaşılabilmesi için gümrük duvarlarını aşağı çekmelerini ve tarım ürünlerini global rekabete açmaları tasarılarını içeriyor. Özellikle tarımsal sübvansiyonlarının kaldırılmasına yönelik bazı düzenlemeler tasarıda yer alıyor. Fakat yeni metin Amerikan hükümetinin tarımsal ihracatçılara verdiği kredileri kaldırmayı değil sadece sınırlamayı öngörüyor. Tasarı ayrıca ülkelerin kendi çiftçilerine verebilecekleri tarımsal desteklere toplam tarımsal ürünün yüzde beşi oranında sert bir sınırlama getiriyor. Serbest ticaret ilkesi dışında bırakılacak hassas ürünler tanımı da yeni tasarıda önemli ölçüde esnek bırakılmış durumda.
Sanayileşmiş zengin ülkelerin en önemli talepleri olan mikroçiplerden oyuncaklara kadar geniş bir yelpazeye yayılan endüstri ürünlerine karşı oluşturulmuş gümrük bariyerlerinin kaldırılması konusunda ise yeni metinde eski antlaşma taslaklarına göre fazla bir değişiklik bulunmuyor. Fakat DTÖ Baş Müzakerecisi Shotaro Oshima metne bu konuda da daha fazla müzakereye ihtiyaç olduğunu belirten bir paragraf eklettirdi. Oshima'nın uygulaması endüstriyel pazarlarını korumak isteyen gelişmekte olan ülkeler lehine bir hareket olarak değerlendiriliyor.
Başta ABD ve AB olmak üzere endüstrileşmiş zengin toplumlar tarımsal sübvansiyon ve ihracat desteklerini kaldırmak için sanayi ürünleri alanında gelişmekte olan ülke pazarlarına daha kolay giriş hakları talep ediyorlar. DTÖ'nün pamuk alanında ortaya koyduğu son öneri fakir ülkeler tarafından tahrik edilmiş olsada yeni metin sonuçta özellikle Washington yönetiminden üreticilere verdiği ihracat kredilerini kaldırmasını talep eden Batı Afrika ülkelerinin isteklerini tam olarak yansıtabilmiş değil.