Hollanda'nın cihatçılarla mücadelesi

Anna Holigan

BBC News, Lahey

Avrupa boyunca ülkeler genç nüfuslarını IŞİD'in etkisiyle radikalleşmekten korumaya çalışıyor.

100'den fazla Hollanda vatandaşının Suriye ve Irak'ta çeşitli gruplarla savaştığı düşünülüyor ve yüzlercesi de potansiyel cihatçılar olarak tanımlanmış durumda.

Hollanda "terörle mücadele" yetkilileri ülkede "cihatçılığın yeniden doğumundan" söz ediyor.

Lahey'in Schilderswijk bölgesinde geçen ay 20 kişilik bir erkek grubu IŞİD'in siyah bayrağını sallarken ve örgüte destek sloganları atarken videoya çekildiler.

İnternete konan videoda göstericilerin "Kahrolsun Amerika," "Yahudilere ölüm" gibi sloganlar attığı duyulabiliyor.

Schilderswijk'te kebap dükkanları ve kafeler yol boyunca uzanıyor, kırmızı tuğlalı evlerin duvarlarında çanak antenler var. Bölge ağırlıklı olarak Müslümanların yaşadığı bir bölge.

IŞİD'e destek videosunun çekildiği yerin hemen yakınındaki bir alışveriş merkezinin dışında gençlerle çalışan sosyal hizmet görevlisi Mustafa Iaari'yle buluşuyorum.

Iaari birçok genç Müslümanın Hollanda'da iş bulmak ve kabul görmek için çabaladığını anlatıyor. Radikaller tarafından yüceltilen varoluş biçiminin, kırılgan ve hoşnutsuz gençlerde yankı bulduğunu söylüyor.

IŞİD militanlarının kana susamış yaklaşımlarına olan ilgi her ne kadar çok azsa da, gidip Müslümanları koruma fikrinin kendi ülkelerinde umutları olmayan ama yurt dışında bir potansiyel gören gençler için çok cazip olduğunu söylüyor.

Iaari, "İnsanların kafalarını kestiklerini gösteriyorlar" diyor "Ve belki, geleceği olmadığına inanan bir kişi var ve o kişi 'Bu bana uygun çünkü İslam bu, çünkü biri 'bu insan halife diyor' ve biz de gitmeliyiz' diye düşünüyor."

Iaari'ye göre şiddet içermeyen yöntemlerle ulaşılmış İslami bir devlet fikrinin Schilderswijk'teki insanlarda bir karşılığı var. "Hepimiz sonuçta bunu istiyoruz çünkü (İslam devleti) adil ve insanlar (orada) birbirleri ile ilgileniyor, şimdiki gibi değil" diyor.

Hollanda gizli servisine göre yüzlerce vatandaş yurt dışında bu uğurda görev almayı düşünebiliyor ve binlercesi bu amaca sıcak bakıyor.

Yaklaşık 130 kişinin 2012 sonundan itibaren Suriye'ye gittiğini ve 14 tanesinin öldürüldüğünü düşünüyorlar.

Hali hazırda Suriye'deki savaşa katılanlardan biri Yılmaz. Hollanda silahlı kuvvetlerinde eğitim görmüş ve şu anda edindiği askeri birikimi yeni gelenlere profesyonel bir asker gibi savaşabilmeleri için öğretiyor.

Yılmaz Batı'nın Suriye'ye müdahale etmekte ayak sürümesinin yarattığı öfke ile kalkıp Suriye'ye giden ilk gruplar arasında bulunuyor. Çeşitli sosyal medya platformlarında etkin bir varlık gösterdiğinizde doğrudan ona ulaşmak hiç de zor değil.

Özel bir anlık mesajlaşma uygulaması üzerinden benimle konuşan Yılmaz, Suriye'nin kuzeyinde İdlib'de olduğunu söylüyor.

Cihada katılmasının neden meşru olduğunu anlattığı kısa bir mesaj yağmurundan sonra Yılmaz İslami bir devlet kurmak için de savaştığını söylüyor. "Buradaki yabancı savaşçıların hangisi İslami hukuk istemez?"

Gizli servis şu anda "önemli" olarak görülen tehdidin mutasyon geçirdiğini ve takip edilmesinin zorlaştığını söylüyor. IŞİD'i destekleyenler mesajlarını iletmek için multimedya propaganda araçlarını kullanıyor ve çok daha genç insanları kendilerine çekiyor.

Hollanda Genel İstihbarat ve Güvenlik Ajans'nın (AIVD) başkanı Rob Bertholee "16-17 yaşında, hatta 14 yaşında kızlar var. Suriye ya da Irak'a gitmek istiyorlar." diyor.

"Cihatçılar ve geleceğin cihatçıları çalışma biçimlerinde daha profesyonel hale geldiler... İnterneti, sosyal medyayı, YouTube'u, filmleri çok daha iyi ve daha fazla kullanıyorlar" diyor.

Bertholee'nin görevi Hollanda'yı "geri dönenlerin" yarattığı tehditten korumak.

Bu durumdaki 30 kişi şu anda Hollanda gizli servisi tarafından takip ediliyor ve güvenlik bakanlığı Suriye ve Irak'a gidenlerin pasaportlarına el konabileceğini ve geri dönmeye çalışırlarsa çeşitli cezalarla karşılaşabileceklerini söylüyor.

İslamiyet karşıtı bir parti olan Özgürlük Partisi'nden Geert Wilders "Toplumumuzda patlamayı bekleyen saatli bir bomba bu" diyor. Wilders kendilerini destekleyenlere Lahey'in "sokaklarını geri almak" için bir gösteri düzenlemesi çağrısı yapıyor. "Tüm ülkelerimiz aynı sorunla karşı karşıya" diyor.

Bu ayın başlarında yüzlerce Hollanda milliyetçisi Schilderswijk sokaklarında ellerinde bayrakla geçiş yaptı. Görgü tanıklarından biri Müslüman erkeklerin genç kızların başörtülerinin çekilip alınmasına engel olabilmek için eylemcilere taş attıklarını söyledi.

Şu anda barışın ve adaletin uluslararası şehri olan Lahey'in belediye başkanının önünde zor bir görev var. Daha fazla sorun çıkmasına engel olmak.

Belediye Başkanı Jozias van Aartsen, Temmuz ayında İslamcıların düzenlediği protesto gösterisine izin verdiği için eleştirilmişti, şimdi de gelecek ay toplanmak isteyen sağ kanattan göstericilere izin vermediği için eleştiri oklarının hedefinde.

Schilderswijk'teki insanlar için durum daha da zor. İstedikleri tek şey daha iyi hayatlar yaşamak olan çoğunluk her iki taraftan aşırılık yanlılarının sokakları işgal etmesi riskiyle karşı karşıya.