İngiltere'de bir öğretmen, Taliban'a rağmen Afganistan'daki kız çocuklarına internetten eğitim veren bir okul açtı

Taliban 15 Ağustos'ta başkent Kabil'e girip ülke yönetimini ele geçirdikten sonra, kız çocuklarının ve genç kadınların "kendi güvenlikleri için" okuldan uzak durmaları ve evde kalmaları emri verdi.

Taliban hala bu yasağın geçici olduğunu söylüyor. Ama herhangi bir gelişme olmadığını gören Afgan disaporasına mensup bir öğretmen bu konuda adım atmaya karar verdi.

İnternet üzerinden eğitim veren bir okul kuran Angela Ghayur, birkaç hafta içinde bine yakın öğrencinin kaydını yaptı, 400'den fazla gönüllü öğretmenden başvuru aldı.

Haberde adı geçen çocukların isimleri güvenlik nedeniyle değiştirildi.

Taliban'ın 7 yaş üzerindeki kız çocuklarının okula gitmesini yasaklamasının ardından Nesrin ve dört kız kardeşi, Kabil'deki evlerinde eğitimlerini sürdürmek için ellerinden geleni yapıyor.

Fakat 13 yaşındaki Nesrin, özellikle üniversitede tıp ve mühendislik eğitimi gören iki ablasının durumunun çok zor olduğunu söylüyor.

"Bütün hayallerimiz yerle bir oldu. Okullar açılsa bile hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Ben pilot olmak istiyordum. Şimdi bu mümkün değil. Taliban kızların pilot olmasına asla izin vermez" diyor.

Ancak son birkaç haftadır internet üzerinden eğitim olanağının belirmesiyle Nesrin ve kardeşleri için yeniden umut ışığı doğdu.

Ülke dışında yaşamını sürdüren tecrübeli Afgan öğretmenin kurduğu "Online Herat Okulu', eğitim alamayan bine yakın kız çocuğuna ve genç kadına yardım ediyor.

Angela Ghayur, Nesrin ve ailesinin Kabil'deki evinden uzaklarda, İngiltere'nin güney kıyısında yaşıyor.

Mültecilik ve eğitim

Angela Afganistan'ın batısındaki Herat'ta doğmuş, daha sekiz yaşında iken iç savaş nedeniyle ailesiyle birlikte İran'a gitmişti.

Savaş dört yıl devam etmiş ve Taliban'ın 1996'da iktidarı ele geçirmesiyle sonuçlanmıştı. Angela, mülteci çocuk olarak eğitimin ne demek olduğunu bildiğini söylüyor:

"Geçici vizemiz olduğu için okula gidemedim. O zaman Afgan çocuklar arasında İran'a kaçıp da gerekli belgeleri olmadığından okula gidemeyenler oldukça yaygındı."

Babası İran'da beş yıl sonra belgelerini tamamladı ve Angela okula gitmeye hak kazandı. Ama daha 13 yaşındayken de öğretmenlik yapmak istediğini biliyordu.

Her gün okuldan dönünce, okula gidemeyen diğer 14 Afgan çocuğa dersleri tekrarlıyordu.

• Afganistan'da Taliban, ortaokula erkek öğrencilerin girişine izin verdi, kız öğrenciler için okulların daha sonra açılacağını söyledi

Ortaokul öğretmeni oldu

Yıllar sonra Afganistan'a dönünce Angela ortaokul öğretmeni olmuş, ancak daha sonra Hollanda'ya, ardından da İngiltere'ye taşınmış.

Son birkaç aydır da diasporadaki diğer Afganlar gibi Angela da ülkesindeki gelişmeleri izlerken felce uğradığını söylüyor.

Ama kendisini en fazla etkileyen şeyin Taliban'ın kız çocuklarının okula gitmesini yasaklaması olduğunu vurguluyor.

Öğretmen ve kız çocukları ve kadın hakları savunucusu olarak Angela bir şeyler yapması gerektiğini hissediyordu.

Bunun üzerine eğitim hakları ellerinden alınan Afgan kız çocukları ve kadınları için 'Online Herat Okulu'nu kurdu.

'Silah değil kalem'

"Bu okul yaşadığım tüm acıların ve tecrübelerin sonucu sanırım. 'Silah değil kalem' deyişini benimsiyoruz" diyor.

Instagram'da paylaştığı bir mesajla tecrübeli öğretmenlerden yardım talebinde bulununca 400'ü aşkın öğretmen gönüllü olmuş. Telegram ve Skype üzerinden 170 farklı online sınıfta matematikten resime kadar birçok ders veriliyor.

"Öğretmenlerin çoğu İran'dan. Günde 2 ila 8 saat arasında çalışıyor, yemek pişirmekten resime kadar birçok alanda destek sunuyorlar" açıklamasında bulunuyor.

Eğitim gören bine yakın öğrenci arasında Nesrin de var.

Nesrin için bu okula kaydolmak, hayallerini gerçekleştirmesi konusunda yeniden ümit vermiş.

Gönüllü bir öğretmenden Türkçe dersleri de alan Nesrin, bir gün İstanbul'da yaşamayı hayal ettiğini söylüyor.

Son haftalarda Afganistan'ın kuzeyindeki öğrenciler açısından bazı olumlu gelişmeler oldu.

Ülkenin 34 vilayetinden beşinde kız çocukları ortaokula dönmeye başladı.

Devlet üniversitelerinde olmasa da özel üniversitelerdeki genç kadınların da eğitime dönmesine izin verildi.

Ancak ülkenin büyük kısmında olduğu gibi Kabil'de yaşayan Nesrin ve kız kardeşleri için de eğitim yasağı hala devam ediyor.

Nesrin'in annesi gibi kadın öğretmenlere de Taliban evde kalmaları emri verdi ve ne zaman işe döneceklerine dair bir plan da yok.

Birleşmiş Milletler tahminlerine göre sadece Kabil'de vasıflı öğretmenlerin yüzde 70'i kadın. Bu ise okula gitmelerine izin verilen erkek çocuklar için de öğretmen açığının olduğunu gösteriyor.

Taliban'ın yükselişe geçmesinden çok önce de Afganistan zaten eğitime erişim sorunları yaşıyordu. Eğitim Bakanlığı'nın 2019 tahminlerine göre ülkede 15 yaşından büyüklerin üçte birinden fazlası eğitim görmüş değil.

Kız çocuklarının çoğunun okula gitmesine izin verilmemesi nedeniyle bu sayının artması bekleniyor.

Fotoğraflar: Derrick Evans