İran’da 3 bin yıllık “taş tencere” geleneği

İran'ın kuzeydoğusunda yer alan Horasan-ı Rezevi eyaletinden çıkartılan "Sabuni” adlı yumuşak taştan üretilen taş tencereler, hem geleneklerin yaşatılması hem de yemeklere lezzet katması nedeniyle 3 bin yıldan bu yana mutfaklarda yaşıyor.

Horasan-ı Rezevi eyaletinin merkezi olan Meşhed kentindeki atölyeler, Kuh-u Seng (Taş Dağ) denilen bölgesinde Sabuni taşının yumuşaklığından faydalanarak, taş tencere ve süs eşyaları üretmeye devam ediyor.

Zanaatkar Seyyid Ali Gıyasi AA muhabirine yaptığı açıklamada taş tencerede yapılan yemeklerin, gıdaların özelliklerini saklamasından dolayı alternatif tıp ve sağlığına dikkat edenler tarafından tercih edildiğini belirterek, 25 yıldır bu işle meşgul olduğunu ve 15 yıldır da taş tencereler üzerine desen çizdiğini belirtiliyor.

Gıyasi, taş tencerelerde pişen yemeklere lezzet katması, olası demir eksikliğini belli ölçüde gidermesi ve yakıt tasarrufu gibi nedenlerden dolayı eski çağlardan bu yana kullanıldığını söylüyor.

Sabuni taşının şekil alabilecek yumuşaklıkta olduğunu belirten İranlı zanaatkar, madenden çıkartılarak getirilen taşlardan, tencerenin yanı sıra muhtelif şekiller verilerek süs eşyaları, tablolar, ve motifler yapıldığını ifade ediyor.

Gıyasi, taş tencerelerin, içinde pişen yemeklere lezzet katması, yemeklerde olası demir eksikliğini belli ölçüde gidermesi ve yakıt tasarrufu gibi nedenlerden dolayı eski çağlardan bu yana kullanıldığını belirterek, şunları belirtiyor:

"Taş tencereler özellikle sulu yemeklerin yapımında kullanılır. Ateşe dayanıklı olduğu gibi çok kısa sürede yemek kaynar ve yemek kısık ateşte piştiği için de ayrı bir lezzeti olur. Tencere, ısıyı muhafaza ettiği için ocaktan kaldırıldıktan sonra bile yemek uzun süre kaynamaya devam eder. Yemekten sonra temizlenmesi de çok kolay ve oldukça az masraflıdır. Tencere taş olduğundan dolayı taşın içindeki demir madeninin yemeklere de doğrudan etkisi oluyor. Taş tencerede yapılan yemeklerin demir eksikliğine iyi geldiğine dair bilimsel araştırmalar var”

Huzistan'dan gelen Fatıma Mahlukzade ise taş tencerede pişen yemeklerin çok lezzetli olduğunu hatırlatarak, Meşhed kentine her geldiğinde bir tencere satın aldığını ve sulu yemekleri taş tencere ile yaptığını anlatıyor.