Kahramanları çocukları obez yapıyor

Yusuf Özkan / Lahey, Hollanda

Sarışın, kısa saçlı bir kız çocuğu, 3 ya da 4 yaşlarında. Annesiyle süper markete alış verişe gelmiş. Rengarenk paketlenmiş, üzerinde çizgi film karakterleri bulunan şekerleme ve içeceklerin bulunduğu bölüme koşuyor.

Eline aldığı her ürünü, annesinin "hayır" uyarısıyla geri bırakıyor. "Hayır" sayısı arttıkça yüzü asılıyor. Annesi, son olarak adlığı cips ve içeceği bırakmasını isteyince ağlamaya başlıyor.

Anne vazgeçmiyor, bunun üzerine kendini yere atıp, tepinmeye başlıyor. Buna hazırlıklı olan annesi, hiç oralı olmuyor. Alış veriş arabasıyla kasaya doğru ilerliyor. Ağlayarak annesini ikna edemeyeceğin anlayan kız çocuğu, elindekileri aldığı yere bırakıp peşinden koşuyor.

Ancak bu gibi durumlarda çoğu kez kazanan çocuklar oluyor. Sevdikleri kahramanların fotoğrafının yer aldığı yiyecek ya da içecekleri aldırmayı başarıyorlar.

Dünyanın bir çok ülkesinde hemen her gün karşılaşılan bu görüntünün en temel nedenlerinden biri, çocuklara yönelik reklam. Reklamlarda, ağırlıklı olarak çocukların sevdiği film kahramanlarına yer veriliyor.

Hollanda kökenli Foodwatch adlı tüketici kurumuna göre, çocukların çok sevdiği kahramanlar, onları sağlıksız beslenme ve davranışlara yönlendiriyor.

Kahramanlar "sorumsuzluğa" ortak

Disney, Nickelodeon ve Efteling gibi kuruluşlar, kahramanlarını "sorumsuz ürün pazarlayan" gıda üreticilerine kiralıyor.

Foodwatch araştırmasında göre, sevdikleri kahramanlar sayesinde sağlıksız gıdalara alışan çocuklar, ciddi kilo sorunlarıyla karşılaşıyor. Bu sorun, çoğunlukla hayatlarının geri kalan döneminde de devam ediyor.

Avrupa'da çocukların tüketim alışkanlıklarında son 10 yılda yaşanan değişim nedeniyle, obezite ciddi bir sorun haline geldi.

Hollandalı kuruluş, "sağlıksız çocuk reklamcılığını" durdurmak için bir kampanya başlatıyor. Öncelikli olarak hedefte Benelux ülkelerinde yaygın biçimde çocuk filmlerine imza atan "Studio 100" adlı yapım şirketi var.

Studio 100 tarafından hazırlanan Mega Mindy, Kabouter Plop ve K3 gibi filmler, çocuklardan büyük ilgi görüyor. Çocukların vazgeçemediği karakterlerin yaratıcısı olan Disney, Nickelodeon ve Hollanda kökenli Efteling de kampanyanım hedefinde.

Hollandalı örgüt, yapım şirketlerinin elektronik posta yoluyla ikna edilmesini hedefliyor. Tüketiciler tarafından gönderilen elektronik postalarda, çocuk kahramanların reklam aracı olarak kullanılmaması istenecek.

Yapımcılar, kahramanlarını bisküvi, şeker, dondurma, çikolata,cips ve meyve suyu gibi ürünlerin tanıtımı için ödünç vermemesi konusunda uyarılacak. Tüketici örgütü, Arı Maya'dan, Shrek'e kadar çocukların çok sevdiği kahramanların, onları artık sağlıksız beslenmeye özendirmemesini istiyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) araştırmasında göre bu ürünlerin bir çoğu çocuk sağlığı açısından "kırmızı alarm" veriyor. İngiltere'de yapılan bir araştırmada da benzer sonuç elde edildi.

Üzerinde çocukların sevdiği kahramanların yer aldığı yağlı, tuzlu ve şekerli yiyecekler, beslenme sorununa yol açıyor. İngiliz araştırmacılara göre, çizgi film kahramanları sağlıklı yiyeceklerin tanıtımında son derece az kullanılıyor.

Her 4 çocuktan biri risk altında

Türkiye'de de durum diğer ülkelerden farklı değil. Çocuklarda sağlıksız beslenme ciddi bir sorun. Türk Pediatri Kurumu'nun (TPK) verilerine göre 5 yaşın altındaki her 4 çocuktan biri aşırı kilo sorunuyla (obezite) karşı karşıya.

Çocuklarda kilo sorunu son 9 yılda 2 kat artmış. TPK'ya göre bulaşıcı olmayan çocuk ölümlerinde obezite ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye'deki çocukları 3 yaşından itibaren yediği ara öğünlerin yüzde 25'i besleyici düzeyi düşük gıdalardan oluşuyor.

Hollanda'daki kampanyanın bir benzeri, geçtiğimiz günlerde Türkiye'de başlatıldı. Türk Pediatri Kurumu, çocuklarda sağlıklı beslenmeyi teşvik etmek amacıyla "Abur Cubur Yemiyorum, Sağlıklı Atıştırıyorum” başlıklı bir kampanya düzenledi.