Kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Kanser hastalığının bilinen en eski tedavisi ameliyat veya cerrahidir. Kanserin tedavisinde invaziv cerrahi en klasik yöntemdir ve bu yöntemde deri kesilerek kanserli dokuya ulaşılır. Ancak, günümüzde minimal invaziv cerrahi yani hastaya en az zarar veren ve küçük deliklerden yapılan cerrahi teknikler gündemdedir. Bu amaçla, laparoskopik cerrahi (kansız ameliyat), robot cerrahisi (DaVinci robotu ile), doğal açıklık cerrahisi (natural orifice surgery, ağız boşluğu, rektum ve vajina yolu ile), tek delikten laparoskopi (SİLS) kullanılmaktadır.

Kanser ameliyatlarının (cerrahisi) diğer ameliyatlardan farkı nedir?

Kanser ameliyatlarının (cerrahisi) diğer ameliyatlardan en belirgin farkı tümörün nüks etmemesi için tümöre mümkün olduğunca dokunmadan, delmeden ve özellikle küratif (tedavi edici) kanser ameliyatlarında daima etrafta mutlaka sağlıklı doku kazanılarak tümörlü dokunun lenf bezleri ve etkilediği tüm yandaş organlar ile birlikte eksiksiz olarak çıkartılmasıdır. Buda cerrahın tüm çevre dokulara hakimiyetini ve bir sorun olduğu zaman çalıştığı bölgedeki tüm dokularda gelişen sorunları düzeltebilme yetisi olmalıdır.

Kanser cerrahı seçiminde nasıl bir yol izlemeli?

Kanser cerrahı seçimi sağlınıza kavuşmanız , geçireceğiniz ameliyatın başarısı ve kanserin nüks etmemesi açısından büyük önem taşır. Hasta kendisini en rahat hissettiği ve bu konuda deneyimi olduğu bilinen cerrahı seçmelidir. Size olumlu yaklaşan, güven veren, sorularınızı açık ve net bir şekilde yanıtlayabilen yani manevi açıdan sizi ameliyata en iyi hazırlayan kanser cerrahı ile yola çıkmak daha olumlu bir sonuç getirecektir. Unutmamak gerekir ki, cerrahi operasyon veya ameliyat aşamasına gelen bir rahatsızlıkta artık önemli olan hastalıktan çok, çözümü yaratacak yani ameliyatı yapacak doğru kanser cerrahını bulup bulmadığınızdır.
Kanser ameliyatları kaç tiptir?

1. Koruyucu (profilaktik) kanser ameliyatları
2. Tanısal (diagnostik) kanser ameliyatları
3. Evreleme amaçlı kanser ameliyatları
4. Tedavi edici (küratif) kanser ameliyatları
5. Tümör hacmini azaltan (debulking) kanser ameliyatları
6. Geçici çözüm sağlayan (palyatif) kanser ameliyatları
7. Destekleyici (suportif) kanser ameliyatları
8. Doku bütünlüğünü sağlamaya yönelik (rekonstrüktif) kanser ameliyatları

Koruyucu kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Bir dokunun kansere dönüşmesini önlemek amacı ile vücuttan uzaklaştırılması işlemine ‘koruyucu (profilaktik) kanser ameliyatı’ adı verilir. Bazı kadınlarda kalıtımsal olarak (BRCA1 veya BRCA2 geni nedeniyle) meme kanserine karşı yüksek risk bulunur ve bu nedenle bu kişilere koruyucu amaçlı memenin alınması işlemi veya ‘profilaktik mastektomi’ önerilebilir.

Tanısal kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Tanısal (diagnostik) kanser ameliyatının ana amacı dokudan bir örnek alarak patoloji tetkiki yapmaktır. Cerrahi olarak bir meme tümörünün çıkartılması ve patoloji tetkiki yapılması buna örnektir. Dokunun bir kısmı alınarak (insizyonel biopsi) veya dokunun tamamı alınarak (eksizyonel biopsi) tanı konulabilir. Günümüzde, ameliyat öncesinde ince iğne biopsisi, kalın iğne biopsisi, endoskopik biopsi vb. yöntemlerle bu tür örneklerin alınması daha yaygın olarak tercih edilmektedir.

Evreleme amaçlı kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Geçmiş yıllarda evreleme laparotomisi adı verilen teknikle karın açılarak kanserin hangi evrede olduğu anlaşılmaya çalışılırdı. Ancak, günümüzde ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans (MR) gibi ileri araştırma yöntemleri ile bu tür bir ameliyat daha seyrek olarak tercih edilmektedir. Bunun yerine günümüzde tanısal laparoskopi adı verilen teknikle karın boşluğuna sıklıkla tek bir delikten girilerek bir teleskop ile karın boşluğu incelenebilmekte ve ek bir delikten de girilerek doku örneği alınabilmektedir. Evre 1 ile 4 arasında evrelendirme yapılır, 1. evre başlangıç aşamasında ve 4. evre yayılmış tümör anlamına gelir.

Tedavi edici (küratif) kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Tedavi edici (küratif) kanser ameliyatı (cerrahisi) ile kast edilen tüm tümör dokusunun güvenli bir şekilde vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Bu tür tedavi edici (küratif) kanser ameliyatı sonrasında (adjuvan) veya öncesinde (neoadjuvan) ek olarak kanser ilacı tedavisi (kemoterapi) veya ışın tedavisi (radyoterapi) gerekebilir. Bazen ameliyat sırasında da ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanabilir.
Tedavi edici (küratif) kanser ameliyatlarının (cerrahisi) başarısı nasıldır?

Tedavi edici (küratif) kanser ameliyatlarının (cerrahisi) dünya genelinde deneyimli kanser cerrahlarının elinde yapılması halinde, geniş serilerde gayet yüz güldürücü sonuçlar verdiği görülmektedir.

Tümör hacmini azaltan (debulking) kanser ameliyatı (cerrahisi) ne demektir?

Büyük ve hacimli kanser dokusu bulunması durumunda çevre organlara zarar vermemek için tümörün tamamı değil de bir kısmı veya büyük bölümü çıkartılabilir, işte bu duruma tümör hacmini azaltan (debulking) kanser ameliyatı (cerrahisi) adı verilmektedir. Daha sonra hastaya kanser ilacı tedavisi (kemoterapi) veya ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanarak tümörün çapı ve hacmi küçültülmeye gayret edilir ve bu ek tedaviler sonrasında hastaya şartlar uygun olursa tedavi edici (küratif) kanser ameliyatı (cerrahisi) planlanabilir.

Geçici çözüm sağlayan (palyatif) kanser ameliyatı ne demektir?

İlerlemiş kanser durumunda kanserin bağırsak tıkanıklığına yol açması halinde bağırsağın ilerideki bir kısma bağlanarak geçişin sağlanması, yada bağırsağa karın derisine ağızlaştırma (stoma) işlemi uygulanması geçici çözüm sağlayan (palyatif) kanser ameliyatlarına bir örnektir.

Destekleyici (suportif) kanser ameliyatı ne demektir?

Hastaya kanser ilacı tedavisi (kemoterapi) uygulanabilmesi için damar yolu gerekir ve sürekli aynı kol damarlarının kullanılması ve zedelenmesi nedeniyle belirli bir süre sonra uygulanabilecek uygun damar bulunamayabilir. Bu nedenle hastaların damarlarına rahat ulaşılabilmesi amacı ile sıklıkla göğüs üzerinden ana damarlardan birine uzun süreli (3-6 ay) kalabilecek özel damar yolu (port, venöz akses) takılabilir.

Doku bütünlüğünü sağlamaya yönelik (rekonstrüktif) kanser ameliyatı ne demektir?

Meme kanserinde memenin alınması gündeme gelirse bir silikon protez veya karın kası ile (Tram flep) yeni bir meme oluşturulması işlemi, baş-boyun ve ağız boşluğu tümörlerinde eksilen dokunun yerine bir protez konulması işlemi, doku bütünlüğünü sağlamaya yönelik (rekonstrüktif) kanser ameliyatına bir örnektir.

Soru ve görüşleriniz için: drkorhantaviloglu@mynet.com