Batı Afrika kökenli bir bitki olan kılıç çiçeği, kuşkonmazgiller familyasının bir üyesidir, peygamber kılıcı ya da paşa kılıcı isimleriyle de bilinir. İsmini kılıcı andıran yapraklarından almıştır. Afrika'da şeytan ve cadılara karşı koruma özelliği olduğuna inanılan bu bitki Nijerya'da ise savaş habercisidir.
Kılıç çiçeği ev, ofis gibi alanlarda sıklıkla tercih edilen bitkiler arasındadır. Bakımı çok kolay bir bitki olarak görülse da bir parça özen ister. Doğru bakım uygulandığı takdirde son derece sağlıklı bir şekilde büyür. Bulunduğu ortama hemen adapte olmayı başaran bu bitkinin tercih edilmesinin nedenlerinden biri de oldukça dekoratif bir görüntüye sahip olmasıdır.
Doğada altmışa yakın çeşidi bulunan kılıç çiçeğinin kültür yetiştiriciliğinde kullanılan türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. Kılıç çiçeğinin bu türleri iç mekanlarda rahatlıkla yetiştirilebilir.
1. Sansevieria trifasciata
Koyu yeşil yaprakları olan bu türün yapraklarında enine doğru giden gümüş ve beyaz renkli çizgiler bulunur. Uzun yapraklar uç kısımlara doğru daralır.
2. Sansevieria cylindrica
Koyu yeşil yapraklı olan çiçeğin üzerinde hafif tonlarda gri çizgiler bulunur. Yapraklarının kalınlığı 3 cm civarındadır.
3. Sansevieria trifasciata hahnii
Kılıç çiçeğinin bodur olan formudur. Yeşil yapraklarının üzerinde gümüş gri şeritler bulunur. Alt kısmı geniş olan yapraklar uç kısımlara doğru sivrilir. Yaprak uzunluğu en fazla 13-15 cm'ye kadar ulaşır. Genişlikleri ise 6-8 cm arasında değişir. Yapraklar rozet gibi sıralanır.
4. Sansevieria Grandis Hook
Koyu yeşil renkte olan yaprakların üzerinde gümüş ve gri şeritler bulunur. 30-40 cm boyuna ulaşan yaprakların genişliği 10-15 cm aralığında olur.
Zehirli gazlarını yaklaşık %80'ini temizleme özelliğine sahip olan kılıç çiçeği, bu özelliğiyle diğer bitkilerden bir ölçüde ayrılır. Diğer bitkilerin aksine sürekli olarak oksijen salgılaması kılıç çiçeğini yatak odaları için ideal bitkilerden biri haline getirir. Bunun yanı sıra ortamdaki kötü kokulara giderme özelliğine de sahiptir.
Kılıç çiçeğinin yetiştirileceği alanın seçimi çok önemlidir. Kapı ağızları, pencere kenarları ve rüzgar akımına maruz kalan bölgeler kılıç çiçeğinin yetişmesi için uygun değildir. Dikine uzayan bir çiçek olduğu için rüzgar estikçe sallanması çiçeğin köklerine zarar verir. Köke giren hava çiçeğin bozulmasına yol açar. Köklerde meydana gelen deformasyon zamanla çiçeğin yaprak kısımlarına da ulaşır. Kış mevsiminde kılıç çiçeğinin bulunduğu ortamın sıcaklığının 14-15 derecenin altına inmemesine dikkat edilmelidir.
Kılıç çiçeği satın alırken yapraklarının canlı bir renkte olmasına dikkat edilmelidir. Alınacak çiçeğin saksısında ve toprağında herhangi bir zararlı organizma belirtisi ya da yapraklar üzerinde küf olmaması gerekir. Aynı şekilde pörsümüş, sararmış, rengi atmış yapraklara sahip çiçeklerin de köklerinde sorun olabilir. Bu çiçekleri tekrar canlandırmak oldukça zordur. Kılıç çiçeklerinde meydana gelen solmaların susuzluk yüzünden ortaya çıktığını düşünüp sağlıksız bitki alma hatasına düşülebilir. Oysaki bu bitki çok fazla su isteyen bir bitki olmadığı için hastalıklı hali mutlaka daha derin bir sebebe dayanıyordur.
Kılıç çiçeği için en uygun saksı yayvan biçimli olanlardır. Ancak bu saksılar çiçek yavruladığı zaman yeterli gelmez. Bu sebeple kılıç çiçeği saksı değişimi yavrulama esnasında yapılabilir. Yavru oluşumu varsa ana gövdenin rahat etmesi için yavrular kendi saksılarına alınırlar. Çok fazla köklenmeyen bir bitki olduğu için çok derin saksılara ihtiyaç duymaz.
Kılıç çiçeğinin en sevdiği toprak drenajı kuvvetli kum, torf ve ağaç kabuklarından oluşan toprak karışımıdır. Kök çürüklerinin oluşmaması bakımından suyu hemen aşağıya akıtan topraklar kılıç çiçeği için idealdir. Toprak üzerinde sulamadan dolayı oluşan tuzlanmalar başladıysa en üst katman alınır ve üzerine toprak ilave edilir.
Kılıç çiçeği çok fazla suya ihtiyacı olan bir bitki değildir. Yazın haftada iki ya da üç kez sulanması yeterli olur. Kış mevsiminde ise sulama haftada bire inebilir. Sulama sırasında suyun toprak tarafından tamamen emildiğinden emin olunmalıdır. Suyun saksı kenarından dökülmesine özen gösterilmelidir. **Saksı tabanlığında biriken su, sulamanın ardından bir süre geçtikten sonra dökülmeli, burada bulunan fazla suyun küflenme ve haşere oluşumuna izin vermesi engellenmelidir
**.
Haftada birden fazla sulama yapılacaksa sulama aralıkları eşit olarak ayarlanmalıdır. Bitkinin her seferinde aynı miktarda su alması önemlidir. Sulama sırasında kullanılacak kabın sabit tutulması ile bu koşul sağlanabilir.
Toprağın ıslak veya nemli olduğu durumlarda sulama yapılmaması gerekir. Sulama sırasında kullanılacak su kireçli olmamalıdır. Yanlış veya fazla sulamadan dolayı köklerinde çürüme meydana gelen kılıç çiçeğinin yapraklarında sararma ve kahverengi tonların oluşması gibi istenmeyen durumlar meydana gelebilir.
Kılıç çiçeği gün ışığını sever. Gölgede yetişme şansı olsa da, aydınlık bir ortamda olması daha hızlı büyümesini sağlar. Çiçeğin en ilginç tarafı sadece bir kısmı güneş görüyorsa o yöne doğru eğilimde bulunmasıdır. Tamamen güneş ışığı alma şansı olmayan kılıç çiçeğinin kendi etrafında sürekli döndürülmesi çiçeğin sürekli aynı yöne uzamasını ve eğilmesini engeller. Yeterli ışık almazsa solmaya ve yaprağından kararmaya başlar.
Doğru bakılan kılıç çiçeği, beyaz ve yeşil renklerde çiçek açmaya başlar. Bu çiçekler zaman içerisinde kırmızı ve turuncu tonlara dönüşebilir. Çiçek açması için bitkinin istediği bütün koşulların gerçekleşmesi gerekir. Genellikle doğal ortamında çiçek açması daha olağan bir durumdur. Kılıç çiçeğinin çiçek açması bir daha yaprak çıkartmayacağı anlamına gelir, çiçek açmış yaprak gelişimini tamamlamış demektir.
Kılıç çiçeğinin çiçek açmasının ardından budanması şarttır. Solan yapraklar kesildikten sonra kesik kısımdan hava akımı oluşmaması için üzeri kapatılır. Kapatma için soğuk silikon ya da yakıcılık etkisi olmayan yapışkanlar kullanılabilir.
Çiçeğin toprağı yıl içerisinde bir kez nisan ayında değiştirilir. Eğer kullanılacak toprak lifli ise doğrudan bu topraktan faydalanmak mümkündür. Toprağın lifli olmadığı durumlarda ise toprağa kum karıştırmak ince köklerin tutunmasını kolaylaştırır. Yeni saksı bir önceki saksının en fazla bir numara büyüğü olacak şekilde seçilebilir.
Kılıç çiçeğinin çoğaltılması kökten ayırarak yapılır. Sürekli yavru veren bu bitkiyi çoğaltmak bu yöntem sayesinde oldukça kolaydır. Kökten ayrılan yavrular fazla büyük olmayan bir saksıya dikildikleri takdirde ve doğru bakım uygulandığında kısa sürede bulunduğu ortama adapte olurlar. Ana bitkiden ayrılan kökler tekrar saksılara dikilebilir.
Bunun dışında uygulanan bir diğer yöntem ise olgun yaprakları kaliteli bir toprağa ekmektir. Doğru bir sulama şekliyle iki ay içinde bitki toprağına tutunur ve büyümeye başlar. Kılıç çiçeği nasıl yetiştirilir diye merak edenler bu çoğaltma yöntemlerini uygulayabilirler.
Birçok bitki ve çiçek suda bekletilerek köklenebilir. Ancak kılıç çiçeği bunlardan biri değildir. Suyu sevmeyen ve fazla suya maruz kaldığında bozulan kılıç çiçeğini sürekli suda bekletmek çürümesine yol açar.
Kılıç çiçeğine ilkbaharda bir sefer gübre verilmesi yeterli olacaktır. Eğer çiçek sağlıklı ise gübre ihtiyacı olmaz. Bakımsız görünen ve uzaması duran kılıç çiçeklerine vitamin verilebilir.
Kılıç çiçeği herhangi bir nedenden dolayı kökünden çürümüşse yaprakları devrilebilir. Kökünden çürüyen kılıç çiçeğini kurtarmanın tek yolu yaprakları tekrar doğru bir şekilde ekip köklenmesini beklemektir. Yaprak dikimi için eski toprağın kullanılması önerilmez. Bu toprağın içerisinde çiçeği çürüten organizmalar gelişmiş olabilir. Yeni bir toprak çiçek için en ideali olacaktır.
Zaman zaman kılıç çiçeklerinde de çürüme sorunu yaşanabilir. Peki kılıç çiçeği neden çürür?
Kılıç çiçeğini en çok etkileyen hastalıklar ise şu şekilde özetlenebilir.
Kırmızı veya daha koyu renklerin yapraklar üzerinde belirgin olması ile kendisini ortaya koyan yaprak lekelenmesi sorununda hastalıklı kısımlar başlarda küçük bölgelerde görülür. Lekeler, hasta olan kısımların etrafında parlak sarı renkte bulunur. Hastalık zamanla bütün bitkiyi etkileyebilir. Hastalığın oluşmasındaki en önemli etken köklendirme sırasında yüksek miktarda su kullanmaktır.
Yaşlı bitkileri etkileyen bu hastalık, bitkinin bodurlaşması ve küçülmesi şeklinde ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe bitkide solma ve kuruma görülür. Köklerden itibaren bütün bitki kararmaya başlar. Bu hastalık oluşmaya başladığı zaman toprak dahil olmak üzere hastalığı taşıma ihtimali olan bütün öğelerin temizlenmesi gerekir. Bitkinin hastalıklı kısımları ayrıldıktan sonra hasta olmayan kısımları tekrar ekilebilir.
Köklerde çürüme, yapraklarda solgunluk şeklinde ortaya çıkan bu hastalığı toprakta oluşan mikroorganizmalar meydana getirir. Yani mantarlar toprak içerisinde uzun süre yaşayabilen sporları oluştururlar. Saksı toprağının çok nemli olması bu hastalığa yol açar. Toprağın temizlenmesi ve nem oranının ayarlanması gerekir.
Süs bitkilerini etkileyen unlu bitler, ilaçlama ile mücadele edilmesi mümkün zararlılar arasındadır. Bu tür bir sorunun mevcut olduğu yaprak nemli ve pamuklu bir bezle silinebilir.
Yapraklarının ve köklerinin yenilmesi durumunda zehirli olduğu söylenir. Her ne kadar bu bilginin kesinliği kanıtlanmış olmasa da kılıç çiçeği besleyenler bu konuda uyarılır. Özellikle çiçeğin olduğu evde küçük çocuk veya evcil hayvan varsa risk almamak için bu ihtimal göz önünde bulundurulmalıdır.