Kök hücre bağışçı adayı iki katına çıktı, nakil profesörü de donör arıyor

Gökhan ARTAN/ İSTANBUL, (DHA)-Türkiye’de kök hücre bağışçı adayı sayısı 2019 yılında 130 bin hedefini ikiye katlayarak 260 bin oldu. 2 yılda ise bağışçı adayı sayısı 390 bine çıktı. 2015 yılından bugüne 6 bin 180 eşleşme olurken 4 yılda ise 1684 de nakil yapıldı. Bağışçı adayı sayısı artarken, kan kanserine yakalanan Türkiye’nin sayılı organ nakli cerrahlarından Prof. Dr. Alp Gürkan da donör arıyor. Gürkan donör arayışıyla ilgili, “Halkı organ bağışına yöneltmek için 'Bir gün size de lazım olur' dedim. Bugün bana lazım. İyileşmem için kök hücre nakli olmam lazım” diyerek duygusal bir mesaj yayınladı.

Lenfoma, lösemi, kemik iliği yetmezliği gibi hastalıkların tedavisinde önemli rol oynayan kök hücre nakliyle ilgili Türkiye’de bağışçı adayı sayısı her geçen yıl artıyor. Türk Kızılayı ile ortak yürütülen Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) sayesinde kemik iliği nakli olan binlerce hasta sağlıklarına kavuşurken, yüze yakın yabancı hasta da bağışçılar sayesinde kemik iliği nakli oldu. TÜRKÖK’e, gönüllü kemik iliği veya periferik kök hücre bağışçılarının kazanılması Kızılay tarafından sağlanıyor. Türk Kızılayı’nın verilerine göre 2018 yılında 129 bin 704 kök hücre bağışçı adayı sayısı bulunurken, bu yıl ise hedeflenen sayının iki katına çıkarak sayı 260 bine yükseldi. 2015 yılından itibaren 6 bin 180 hasta ile eşleşme olurken, 1684 hastaya nakil yapıldı. Bağışçı olmak isteyen bir kişinin 18-50 yaş aralığında ve sağlıklı olması gerekiyor.

NAKİL PROFESÖRÜ DONÖR ARIYOR

Kan kanserine yakalanan Türkiye’nin sayılı organ nakli cerrahlarından Prof. Dr. Alp Gürkan içinde donör aranıyor. İstanbul’da bir hastanede kemoterapi gören Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alp Gürkan için sosyal medyadan donör çağrısı yapılıyor. Çocukları da doku tiplemesi için kan verirken Prof. Dr. Alp Gürkan, “Yıllardır organ nakli ile uğraşıyorum ve organ bağışını artırmak için bir çok kampanya düzenledim. Halkı organ bağışına yöneltmek için bir gün size de lazım olur dedim. Bugün bana lazım. İyileşmem için kök hücre nakli olmam lazım.Bu kampanyaya halkımız kök hücresi vericisi olursa belki bana bir hayat verebilirler ama benim gibi bekleyen yüzlerce kişiye de hayat kaynağı olabilirler” mesajını sosyal medya aracılığı ile verdi.

EN İYİ EŞLEŞME İHTİMALİ OLANLAR KARDEŞLER

Yaşam boyu kendi kendini yenileme ve farklı, tamamen olgun hücrelere dönüşebilme kapasitesine sahip hücrelerdir. İhtiyaç olduğu zaman kendilerinden sonraki hücrelere farklılaşarak, hücrelerin gelişimini, olgunlaşmasını ve çoğalmasını sağlarlar. Damar yolu ile verildiğinde kemik iliğine yerleşir ve hematopoezi (kan hücrelerinin oluşumu) başlatırlar. Doku uyumu, bir kişinin dokusunun diğer bir kişiye ne kadar uyduğunu gösteriyor. Doku tipi kalıtsal olurken kişinin kardeşleri, varsa ikizi en iyi eşleşme ihtimali olan kişiler olduğu belirtiliyor. Hastanın ailesi içerisinde eşleşme bulunamaz ise tarama akraba olmayan kişiler arasında yapılmaya başlıyor. Bir bağışçının, bir hasta için uygun olduğunun belirlenmesi, doku tiplerinin eşleşmesi ile oluyor.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ UYGULANAN HASTALIKLAR

-Kemik iliği kanserleri
-Lenfomalar
-Çeşitli organ kanserleri
-Kemik iliğinin yetersiz çalıştığı veya çalışmadığı durumlar
-Kalıtsal anemiler
-İmmün yetersizlikler
-Kalıtsal metabolik hastalıklar

KÖK HÜCRE BAĞIŞÇISI OLMAK İÇİN NELER YAPILMASI GEREKİYOR

Bağışçı adayı ile başvuru sonrası bir bilgilendirme görüşmesi yapılıyor. Eğer bağışı kabul ederse, Gönüllü Kök Hücre Bağışçısı Bilgilendirme ve Onam Formunu doldurup imzalayarak bu bağışı resmi olarak onaylanması isteniyor. Ardından kan grubunun belirlenmesi, enfeksiyon hastalıkları açısından test edilmesi (HIV, Hepatit ve Sifiliz) ve doku tipleme testlerinin yapılabilmesi için 3 tüp kan örneği alınıyor. Testler sonucunda herhangi bir enfeksiyon ajanı tespit edilir ise bağışçı olunamıyor. Eğer enfeksiyon hastalıkları açısından test sonucunuz negatif ise kan örneğiniz HLA (insan lökosit antijeni) doku tipinn belirlenmesi için TÜRKÖK Doku Tiplendirme Laboratuvarı’na gönderilierek ve test sonuçları Kemik İliği Bankası’na aktarılıyor.
(FOTOĞRAFLI)