Kolombiya'da gerillaların jesti neden karşılık bulmayacak?

Jeremy McDermott

BBC, Bogota

Kolombiya'daki iç savaş 48. yılına girerken, isyancılar bugüne dek eşi görülmedik bir ödün vererek fidye için adam kaçırma politikasına son vereceklerini, ellerindeki rehineleri de salıvereceklerini açıkladı.

Duyuru, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri FARC'a yakın internet sitesi Anncol'de yayınlandı.

"Bugünden itibaren devrimci eylemlerimizde (adam kaçırmanın) yeri yoktur." denildi.

Barış görüşmeleri için FARC'a tüm rehineleri salıverme şartını koşmuş olan Devlet Başkanı Juan Manuel Santos açıklamaya temkinli yaklaştı.

Santos, Twitter hesabında bu adımı "gerekli ancak yetersiz" diye niteleyerek, görüşmelere kapıyı hemen aralamayacağını ortaya koydu.

Avantajlarını kaybettiler

Hükümet ile FARC arasındaki görüşmeler bundan neredeyse 10 yıl önce çökmüştü.

Dönemin Devlet Başkanı Andres Pastrana 1999'da bu barış görüşmelerine başladığında, çok dezavantajlı konumdaydı.

Ülke topraklarının üçte birini kontrol eden isyancılar büyük askeri üsleri yok edecek, eyalet başkentini ele geçirecek ve ordunun en iyi askerlerini pusuya düşürecek güçteydi.

FARC'ı masaya oturmaya ikna etmek için Pastrana gerilların serbestçe kullanabileceği, 42 bin kilometrekarelik bir güvenli bölge vermek zorunda kalmıştı.

Bu bölge 1999-2002 döneminde gerillaların askeri komuta merkezi ve uyuşturucu kaçakçılığı faaliyetlerinin kalbi oldu. Bu sayede FARC yabancı örgütlerden eğitim alabildi, Meksikalı uyuşturucu kartelleri ile bağlantılar kurdu.

2012 yılına gelindiğinde ise ortada bambaşka bir tablo var.

Kolombiya ordusu son yıllarda örgütün lider kadrosuna ciddi kayıplar verdirdi.

Örgüt stratejik olarak yenilgiye uğradı, devleti yıkma amaçları hayal oldu.

Son iki yılda FARC biraz daha toparlansa ve eylemlerini artırsa da, 8 bin aktif savaşçıları kaldı - 2002'deki rakamın yarısı.

Amerikan destekli Kolombiya ordusunun daha iyi istihbarat edinmesi ve sürekli hava akınları düzenlemesi sayesinde isyancılar güçlerini tek bir bölgede toplayıp büyük çaplı eylemler yapamaz oldu.

Gerilla affına uluslararası engel

Şimdi bütün kartları elinde bulunduran hükümet ise barış masasına hemen oturmayı birkaç sebepten istemiyor.

Birincisi, FARC'ın 1980 ve 90'lardaki diyalog süreçlerini askeri ve siyasi anlamda kuvvetlenmek için kullanmış olması.

İkincisi, görüşmeler için isyancıların da kabul edeceği bir hukuki çerçevenin var olmaması.

1991'de pazarlığa oturan son isyancılar, silahlarını teslim edince tam affa uğramıştı.

Şimdi ise uluslararası hukuk, insanlığa karşı suç işleyenlere af çıkarılmasını engelliyor.

FARC ayrıca yasadışı sağ milis grup Birleşik Kolombiya Savunma Güçleri'nin 2003-2006 yıllarında hükümete teslim olması sonrasında yaşananları da unutmayacaktır.

Bu grubun liderlerinden çoğu, uyuşturucu kaçakçılığından yargılanmak üzere ABD'ye iade edilmişti.

Siyasi ödün

FARC bir zamanlar adam kaçırmaktan milyonlarca dolar gelir elde ederdi.

2002'de 2 binden fazla kişiyi rehin almakla suçlanan örgüt, geçen yılsa 77 kişinin kaçırılmasından sorumlu tutuldu.

Dolayısıyla adam kaçırmaya son verme maddi olmaktan çok, siyasi açıdan etkileyecek örgütü.

Belki uyuşturucu yetiştirilmeyen, kokain kaçakçılığı yollarının üzerinde bulunmayan bazı gerilla birlikleri etkilenebilir.

Ancak isyancılar fidyeden kaybettikleri geliri, artık ikinci gelir kaynakları haline geren haraç toplama ile telafi edecektir.

Siyasi açıdansa, FARC son 15 yıldır siyasileri ve askerleri kaçırma politikası güdüyor, onlara "savaş tutsağı" adını veriyordu.

Halen bu türden 10 rehineleri bulunduğu tahmin ediliyor. Bu rehineleri mahkum değiş tokuşu için kullanıyorlardı.

Bu strateji de son yıllarda FARC için tam bir fiyasko oldu. İsyancılar salıverilmediği gibi, örgüte uluslararası tepkiler geldi.

Özellikle de 2002 yılında kaçırdıkları, 2008'de askeri operasyonla kurtarılan eski cumhurbaşkanı adayı İngrid Betancourt davasında.

Ne zaman diyalog?

Ancak Devlet Başkanı Santos'un da dikkat etmesi gerekiyor.

İsyancılar eylemlerini yine artırıyor olsalar da, diyalog yoluyla çözüme kamuoyu desteği büyüyor.

Gelecek devlet başkanlığı seçimleri 2014'te olacak. Yani Santos'un masaya oturma çağrısı yapmadan önce FARC'ı vurmaya devam etmesi ve yasaları değiştirmesi için bol bol zamanı var.