Koronavirüs neden piyasaları etkiliyor?
Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronovirüs sadece sağlık ile ilişkili kurum ve çalışanları değil finansal piyasaları da kaygılandırıyor. Tarihsel olarak, salgın hastalıkların ortaya çıkmasına, ekonomik büyüme endişeleri nedeniyle piyasaların ilk başta olumsuz tepki verdiği biliniyor. Koronavirüsün piyasaları ve ekonomiyi nasıl etkileyebileceği yönündeki tahminleri derledik.
Çin'de ortaya çıkan ve başka ülkelere de yayılan yeni tip koronovirüs sadece sağlık ile ilişkili kurum ve çalışanları değil finansal piyasaları da kaygılandırıyor.
Yaklaşık altı bin kişinin virüsten etkilenmesi ve hayatını kaybedenlerin sayısının yüzün üzerine çıkması, virüsün Çin ekonomisi üzerinde yaratacağı etkinin boyutları hakkında yatırımcıları endişeye düşürüyor.
Genel olarak 1970 yılından bu yana ne zaman salgın hastalık ortaya çıksa küresel piyasaların bu durumdan ilk başta olumsuz etkilendiği görülüyor.
Buna sebep olarak da virüsün yayılması dolayısıyla ekonomik büyümenin kısıtlanacağı endişesi gösteriliyor.
Tarihsel olarak virüslerin ortaya çıkmasından sonraki üç ay içinde piyasaların olumsuz tepki verdiği, altı ay içinde ise toparlandığı ve bu olumsuz havanın üstesinden geldiği gözlemleniyor.
Yatırımcılar, virüsün tüketici harcamalarını ve şu an Çin'deki yeni yıl tatili seyahatlerini olumsuz etkilemesi dolayısıyla Çin'in ilk çeyrek büyüme rakamlarının beklenenden düşük gelmesini bekliyor.
Havacılık hisseleri düştü
Piyasalardaki en büyük düşüşler özellikle 27 Ocak Pazartesi günü yaşandı.
New York Borsası'nın S&P 500 havacılık endeksinin düşüş yaşadığı görüldü.
Çin'in hava yolculuğu talebinde yaşanacak düşüşün petrol talebinde olumsuz etki yaratacağı beklentisiyle ham petrol fiyatları da düştü.
ABD'den Avrupa'ya çoğu hisse senedi piyasasında endekslerde düşüş gözlendi.
Çin ve Hong Kong'daki piyasalar ise yeni yıl dolayısıyla kapalı olduğu için durumdan etkilenmedi.
Financial Times'ın haberine göre özellikle Çin'in imalat sanayiinde üretim kısıntısına gidileceği için ekonomik büyümenin olumsuz etkileneceği kaygısı oluşmuş durumda.
Nissan, PSA ve Renault şirketleri Çin'deki fabrikalarında çalışan yabancıları geri çekeceklerini duyurdu.
İmalat sanayiinin kalbi niteliğindeki şehirlerden biri olan Suzhou da tatil için evlerine giden milyonlarca göçmen çalışanın geri dönmesi için verdiği süreyi bir hafta daha uzattı.
Çin'de büyümeye giden çoğu uluslararası banka da çalışanlarına Çin'e son günlerde seyahat gerçekleştirmiş olmaları halinde çalışanlarına ofislerine gitmemeleri gerektiğini duyurdu.Havayolları hisselerinin yanı sıra Çin'in en büyük müşterisi olan Burberry gibi birçok lüks markanın hisselerinde de düşüş yaşandı.
Ancak Salı günü, bir önceki günün aksine piyasaların toparlandığı, kayıpların geri alındığı görüldü.
### 'Restoranlara ve barlara gidenler azaldı'
Wall Street Journal'a konuşan yatırım yönetimi şirketi Farr, Miller & Washington'ın başında bulunan Michael Farr'a göre piyasalar bu hastalığın ne kadar bulaşıcı olduğunu ve ne kadar hızlı yayıldığını tam olarak fark edememiş vaziyette.
Financial Times'a konuşan Japon bankası MUFG'den kur analisti Lee Hardman, virüsün son aylarda hafif hafif toparlanmaya başlayan küresel ekonomi ve imalat sanayi için gerileme anlamına geldiği yorumunda bulundu.
Çin büyümesi halihazırda son 30 yılın en düşük seviyesinde. 2019 yılında ekonomi sadece yüzde 6,1 büyüdü.
ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları Çin'in gerçekleştirdiği ihracatı olumsuz etkiledi.
Financial Times'a konuşan Pekin Üniversitesi'ndeki finans profesörü Michael Pettis, gelişmelerin virüsün ne kadar hızlı yayıldığına bağlı olacağını, ancak başta tüketimi olumsuz etkileyeceğini, zira insanların restoranlara ve barlara gitmeye ara verdiğini söyledi.
'Lehman etkisi yaratabilir'
İngiltere'deki AdMacro adındaki şirket ise virüsün ekonomiye etkisine dair çok daha olumsuz tahminlerde bulunuyor.
CNBC televizyonuna konuşan AdMacro'nun araştırma ekibinin başında bulunan Patrick Perret-Green, virüsün 2008'deki çöküşüyle küresel mali krizi tetikleyen Lehman Brothers etkisi yaratarak küresel ekonomiyi resesyona sürükleyebileceğini iddia etti.
Perret-Green, buna gerekçe olarak da 2003 yılından beri Çin ekonomisinin hızla büyümüş olmasını, şehirde yaşayan nüfusunun artmasını ve seyahate erişimin daha da yükselmesini gösteriyor.
Analistlere göre bundan sonra yeni koronavirüs salgınının piyasaları ve ekonomiyi nasıl etkileyeceği, salgının ne kadar hızlı yayılacağı ve etki alanının ne olacağına bağlı olacak.
Wall Street Journal gazetesinin haberine göre ABD merkezli Charles Schwab analistleri Zika virüsünün yayılmaya başladığı Ocak 2016 itibarıyla bir ayda MSCI Dünya Endeksi'nin yüzde 5,5 düştüğünü ölçümledi; ancak daha sonraki altı ay içinde yüzde 2,9 toparladığı görüldü.
1981 yılından beri ortaya çıkan 13 salgını analiz eden şirket, endeksin bir ay içinde ortalama yüzde 0,8, altı ay içinde ise yüzde 7,1'lik bir performans gösterdiğini tespit etti.
