Macar yasaları sokakta yaşamayı 'suç' sayıyor

Tarık Demirkan

Budapeşte

Buna göre, bundan böyle kamuya açık alanlarda yaşayan, yoksul, evsiz barksız insanlar "suç işlemiş" kabul edilecek ve polis tarafından cezalandırılabilecek.

Yeni yasa, belediyelere, bazı bölgeleri evsizlere tamamen kapatma yetkisi de veriyor. Kolluk kuvvetleri, bu yasanın verdiği yetkilerle karar alan belediyelerin belirlediği alanlardan evsizleri toplayacak, onlara gerekirse para cezası verebilecek ya da bu kişiler hapis cezasına mahkûm edilebilecekler.

Benzer bir yasa hükümet tarafından 2011'de de çıkarılmıştı. Ancak o tarihte Anayasa Mahkemesi, yasayı anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmişti.

Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesinde "sokakta yaşamak zorunda kalan bir insanın bu nedenle yaptırıma uğraması Anayasa tarafından güvence altına alınan insanlık onuruna aykırıdır" deniliyordu.

'Evsizleri cezalandıran tek anayasa'

Hükümet bu kez de yasanın, anayasaya aykırılık nedeniyle iptal edilmesini önlemek için, anayasada da değişiklik yaptı.

Muhalefete göre böylece Macar anayasası, evsizlerin cezalandırılabileceğini öngören dünyadaki tek anayasa haline geldi.

Son zamanlarda Macaristan'da sokaklarda yaşayan yoksulların sayısında belirgin bir artış var. Kamuya açık alanlarda, parklarda, metro ve otobüs duraklarında yaşayan ve tuvalet dahil, günlük hayatını tamamen açık alanda sürdüren evsizlerin yarattığı sorunlar Macaristan'da vatandaşların şikayetlerine neden oluyor. Ancak sivil kuruluşlar bu sorunun yaptırım ve cezalarla değil, sosyal önlemlerle çözülmesi gerektiğini savunuyor.

Uzmanlara göre, sokağa düşen yoksulların bu şekilde cezalandırılabilecek olması, sorunu çözmez, sadece evsizlerin gözlerden uzak olmasına neden olur.

Bu durum ise uzmanlara göre zaten eksik beslenme, soğuk ve hastalıklarla boğuşan evsizler arasında kitlesel ölümlere neden olabilir.

Yasanın parlamentoda kabul edildiği gün evsizler de sivil kuruluşların desteğiyle parlamento önünde "şehir herkesindir" sloganıyla bir gösteri düzenledi.