Manchester saldırısı: İngiltere benzer olayları engellemek için neler yapacak?

Dominic Casciani

Home affairs correspondent

İngiltere'nin 2005'deki saldırılardan bu yana benzer olayların hedefi olmamasının üç basit nedeni var:

Saldırı düzenlemenin uzmanlık istemesi ve başkalarından yardım gerektirmesi Çok fazla planlama ve hazırlık istemesi ve bunların her ikisinin de İngiltere iç istihbarat servisi MI5 ve diğer kurumlar tarafından fark edilme olasılığını artırması İlk iki noktayı düzgün bir şekilde yapabilecek kadar düzenli ve bu planın ortaya çıkaracağı korkunç sonuçları görmeye kararlı olan insan sayısının çok az olmasıBBC Yurt Haberler Servisi, 10 yılı aşkın bir süre boyunca kamuoyuna yansımış olan her bir terör saldırısı ya da girişimini yakından takip etti.

İşin özü, mahkeme koridorlarında takip ettiğimiz kişilerin çok büyük bir kısmı bu kapasiteye sahip değil.

Pek çoğu "şehitlik" kavramına özeniyor ve bomba yapmaktan bahsediyor.

Ama dürüst olmak gerekirse, fantezilerini gerçeğe dönüştürmek için ya çok aptallar ve organize değiller ya da izlerini nasıl örteceklerini bilmedikleri için yakalanıyorlar.

Cihatçıların çoğu, sonuca ulaşmanın çok zor olduğunu anladığı için daha ilk aşamalarında bir bombalı saldırı düzenlemekten vazgeçiyor.

Dahası, henüz patlayıcı yapma aşamasındayken kazara ölenler de var.

Satın aldıkları malzemeler esnafta şüphe uyandırabilir ya da internetten satın aldıkları şeyler İngiliz istihbarat örgütlerinden GCHQ'nun dikkatini çekebilirler.

Ya da farkında olmadan, çoktan MI5'in radarında olan birinden yardım istemiş olabilir.

Tüm bu etkenlerden dolayı, Manchester saldırısından tam dört yıl önce 2013'te İngiliz asker Lee Rigby'nin bıçaklanarak öldürülmesindeolduğu gibi, saldırganların da farklı yollara başvurduğu görülüyor.

Motorlu taşıtlar ve bıçaklar tercih edilmeye başlanan silahlar arasında yer alıyor.

Beş kişinin hayatını kaybettiği Mart ayındaki Westminster saldırısı da bunlardan biri.

İngiltere Başbakanı Theresa May dün yeni bir saldırı ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi

Ancak son dönemlerdeki saldırılarda ağırlıklı olarak bıçak ve araçlar yanı sıra daha az sayıda da olsa silahların kullanılmasına karşın, halen kalabalık alanlara saldırı düzenlemek için bomba yapmak isteyen kişiler var.

Yakın zamanda, Elton John konserine saldırı planlandığı ortaya çıkmıştı.

Bomba yapımının uzmanlık gerektirdiği düşünüldüğünde, şimdi olayı soruşturanlar için en önemli soru da 22 yaşındaki Salman Abedi bu patlayıcı düzeneği nasıl elde ettiği oluyor.

Salı akşamı itibariyle üç ihtimal var:

Nasıl yapılacağı ona öğretildi Kendisi öğrendi Patlayıcıyı bir başkası temin ettiGelişmiş patlayıcılarEğer Abedi'ye öğretilmişse, bu Irak Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Suriye veya Irak'taki bölgelerinden dönmüş bir kişiye ya da kökeni Libya'daki başka bir cihatçı gruba işaret edebilir.

Manchester Arena'da militanların ev yapımı şarapnel parçaları içeren patlayıcılar kullandıkları belirtiliyor.

El Kaide ve onun uzantılarının da geçmişte bu tür patlayıcılar kullandığı biliniyor. Bu grupların militan yetiştirdiği kamplara ulaşmak daha zor olsa da yine de bu olasılığı saf dışı bırakmamak gerekiyor.

Her iki ihtimalde de bunların özellikle de radikaller arasında yaygın şekilde dolaşan yöntemlere göre yapılmaları söz konusuyla gelişmiş patlayıcılar olduğunu söylemek mümkün.

Bu patlayıcıları yapmak mühendislik bilgisi gerektiriyor. Bazen bir bomba yapımı kolayca saklanamıyor.

Örneğin 7 Temmuz 2005 saldırılarında kullanılan patlayıcılar, bombayı üretenlerden birinin saçlarını beyazlatan bir kimyasal içeriyordu. Çıkan dumanlar da bitkilerin ölümüne neden olabiliyor.

Eğer Abedi kendi kendine öğrettiyse, nasıl oldu da bunu gizleyebildi?

Bu durum, kişinin tek başına hareket etmesi ve planlarını gizli tutabilecek kadar iyi önlemler alması halinde bunun tespitinin de aslında ne kadar zor olduğunu ortaya koyuyor.

İnternette bomba yapımı planları bulmak zor değil, ancak bunların çoğu pek işe yaramaz. Siz sakın hemen internette aramaya çalışmayın, bu bilgiyi edinmek bir suçtur.

Saldırgan bunu düşünmek ve planlamak için vakit harcamış olması gerekir ve bu da tek başına hareket etme ihtimalini azaltır.

Manchester saldırısı: İngiltere'de kritik yerlere 3.800 asker konuşlandırılıyorManchester Arena saldırısı: Zanlı Salman Abedi hakkında bilinenlerManchester Arena saldırısı hakkında ne biliyoruz?Manchester Arena saldırısında hayatını kaybedenlerin hikayeleriÜçüncü senaryo ise en korkuncu. Zira bu, İngiltere'de bomba yapabilen bir kişinin başıboş dolaşmaya devam ettiği anlamına gelir.

Güvenlik güçlerinin tamamen radarından uzak bir kişi.

Kendilerini ele vermeden potansiyel işbirlikçilere ulaşma yöntemini bulmuş bir kişi.

Tekrar vurabilecek bir kişi.

Bu, elbette ki çok endişe verici bir ihtimal, ama Salı akşamı itibariyle üst düzey güvenlik yetkilileri bu ihtimali dışlamıyorlardı.

Bu yüzden, resmi "terör tehdidi" seviyesini artırmaktan başka seçenekleri yoktu ve MI5 en üst düzey olan 'kritik' seviyesine yükseltti.

Bu, yeni saldırıların her an gerçekleşebileceği anlamına geliyor.

Hayati önemde istihbaratHer ne kadar şu aşamada varsa bile kim olduğu bilinmese de esasen bu bir insan avı.

Polis saldırganın kimliğini biliyor, bu erken elde edilen önemli bir bilgiydi. 2005'te Londra polisi için saldırıyı kimin düzenlediğinden emin olmak günler sürmüştü.

Önümüzdeki günlerde MI5 içerisinde bu olayla ilgili operasyon daha da devam edecek.

İngiltere'nin bir diğer istihbarat örgütü GCHQ ve gerektiği hallerde yabancı istihbarat kuruluşlarından bilgi alan yetkililer, hem saldırganın hem hayatı hem de çevresindeki kişiler hakkında daha fazla bilgi edinmek için her bilgi kırıntısını yakından inceliyor olacak.

Londra'daki MI5 binası

MI5 ve polisin ortak oluşturduğu bir birim olan Kuzeybatı Terörle Mücadele Birimi, saldırganın patlayıcı düzeneğinden toplayabildikleri her bir detaya bakıyor olacaklar. Araştırma ekipleri, incelenecek adresleri buluyor olacaklar ki, daha şimdiden iki adrese baskın düzenlend

Kent'teki Adli Patlayıcı Laboratuvarı'ndan uzmanlar, patlayıcılardan geri kalanlarla bombayı yeniden yapmaya çalışacaklar Bilim insanları modern zamanlarda toplanan bütün bombalara bu işlemi uyguladı.

Zaman içinde hayati istihbaratı bilgisini bulabilirler, bomba tarifinin kaynağının neresi olduğu ve teknik aşamaları.

Bu detaylar yeni istihbarata öncülük edecekler - belki de saldırganı spesifik bir yerdeki spesifik bir gruba bağlayacaklar. İngiltere ve ABD askeri güçleri yurt dışında bulunan bombaların da kalanlarını analiz için topluyorlar.

Ama her şeyin bir sırası var: Bu katil yalnız bir kurt muydu yoksa bir hücrenin parçası mıydı sorusu halen ortada duruyor.