Örgütlü suçlarda pişmanlık

Ankara -(AA) Temel ceza yasalarına uyum amacıyla çeşitli yasalarda değişiklik yapılıyor. Değişiklikler arasında, TCK'nın etkin pişmanlık hükmünün, örgütlü suçlarda birden fazla uygulanmaması da bulunuyor.

AKP Yozgat Milletvekili Bekir Bozdağ ile 11 milletvekili tarafından verilen ve çeşitli kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa teklifi, 17 Ekim Salı günü TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülecek.

Daha önce Komisyon tarafından kabul edilen ve 170 ayrı yasada değişiklik öngören Temel Ceza Yasalarına Uyum Yasa Tasarısı'nın görüşülmesinde yaşanan sıkıntı nedeniyle, bu kez daha küçük bir paket hazırlandı. Yeni teklif, 7 ayrı yasada değişiklik içeriyor.

Buna göre, diğer kanunların TCK'nın genel hükümlerine uygun hale getirilmesi için 2006 yılı sonunda dolacak süre, 31 Aralık 2008'e kadar uzatılıyor.Getirilen değişiklikle, TCK'nın etkin pişmanlık hükmünün, örgütlü suçlarda birden fazla uygulanmaması öngörülüyor.

Kasten ve taksirle yaralama suçları

Kasten yaralamanın vücutta kemik kırılmasına veya çıkığına neden olunması halinde verilecek 1 yıldan 3 yıla kadar ceza, kırık veya çıkığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre yarı oranında artırılacak.

Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olacak. Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olunması durumu hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde şikayet aranmayacak.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarında, kişinin tedavi etmeyi kabul etmesi ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranması halinde, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurma suçlarından hakkında ceza verilmeyecek.Kanuni temsilcisinin bilgisi ve rızası dışında evi terkeden çocuğu rızasıyla da olsa ailesini veya yetkili makamları durumdan haberdar etmeden yanında tutan kişi, şikayet üzerine 3 aydan 1 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.

Banka ve kredi kartlarının hukuka aykırı kullanımı

Başkasına ait banka ve kredi kartlarını hukuka aykırı kullanarak haksız menfaat elde edenler, malvarlığına karşı işlenen suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilecek.

Duruşmada suçun hukuki niteliğinin değiştiğinden bahisle görevsizlik kararı verilerek dosya, alt dereceli mahkemeye gönderilmeyecek.Büyük kentlerdeki hırsızlık ve yağma suçlarındaki artışlar ile çocukların bu suçlarda kullanılması dikkate alınarak, bu suçlara ilişkin şüphelerin varlığı da tutuklama için yeterli olacak. Nitelikli hırsızlık, yağma ve nitelikli yağma suçlarının işlendiği konusunda kuvvetli şüphe bulunması da tutuklama nedeni sayılacak.

Şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsizse, istemi aranmaksızın müdafi görevlendirilecek. Zorunlu müdafi
görevlendirilmesi, alt sınırı 5 yıldan fazla hapis gerektiren suçlar için yapılacak.

Kamu davası açmaya erteleme
Cumhuriyet savcısı, "uzlaşma kapsamına giren, üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını" gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının 5 yıl süreyle ertelenmesine karar verebilecek.Mahkeme, sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezasıysa, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilecek. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda, sanık 5 yıl denetim süresine tabi tutulacak.

Cinsel suçlar uzlaşma dışında

Teklif, TCK'daki uzlaşma ile ilgili hükümlerin çıkarılmasını öngörürken, bunu Ceza Muhakemesi Kanunu'nda düzenliyor. Buna göre; "Suçtan zarar gören gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişisi olup soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı bulunan suçlarda, failin suçu kabullenmesi veya doğmuş olan zararın tümünü veya büyük kısmını ödemesi veya gidermesi koşuluyla mağdur ile fail, özgür iradeleriyle uzlaştıklarında veya bu husus Cumhuriyet savcısı veya hakim tarafından saptandığında kamu davası açılmaz veya davanın düşürülmesine karar verilecek" hükmü, TCK'dan çıkarılıyor.

Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar; şikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın aile içi şiddet hariç olmak üzere "kasten yaralama", "taksirle yaralama", "konut dokunulmazlığının ihlali", "çocuğun kaçırılması ve alıkonulması" ve "ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması" suçları uzlaşma kapsamında olacak.

Soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı olsa bile, etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaştırma yoluna gidilmeyecek.

Kolluk görevlisi uzlaşma teklifinde bulunacak

Suçun uzlaşmaya tabi olması halinde, Cumhuriyet savcısı veya talimatı üzerine kolluk görevlisi, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunacak.Uzlaşma önerilen kişi, en geç 3 gün içinde kararını verecek. Aksi takdirde teklifi reddetmiş sayılacak.

Özür dileme de uzlaşma sayılacak

Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini yerine getirmesi halinde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecek. Yerine getirilecek olan edim, maddi veya manevi bir zararın karşılığı olabileceği gibi, özür dileme şeklinde de olabilecek.