Özel Öğrenme Güçlüğü

Çocuklarda sık görülen öğrenme güçlüklerinin birçok nedeni vardır. Bu nedenlerden bir taneside özel öğrenme güçlüğüdür.

Öğrenme güçlüğü şikayeti olan çocuklarda diğer nedenlerle birlikte özel öğrenme güçlüğü olup olmadığınında araştırılması gerekir.

Özel öğrenme güçlüğü var diyebilmek için çocuğun zekası, yaşı, aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatımının beklenenin önemli ölçüde altında olması gerekir. Bu tarife göre özel öğrenme bozukluğu zekası normal olan kimselerdede, zekası normalden az olan kimselerdede ortaya çıkıyor diyebiliriz.Her iki durumdada çocuğun zeka düzeyine göre öğrenme düzeyi önemli ölçüde geridir.Özgül öğrenme bozukluğu oranı % 2-10 oranında görülmektedir.Okuma bozukluğu ( disleksi), matematik bozukluğu, yazılı anlatım bozukluğu çoğunlukla birilikte görülmektedir. Tek başına görülen özgül öğrenme bozukluğunun % 80 ‘ini okuma bozukluğu oluşturmaktadır. Bu bozukluk çoğunlukla erkek çocuklarda görülmektedir.Okuma bozukluğu okula başladıktan sonra farkedilmektedir. Çocuk yüksek zekaya sahipse okuma bozukluğu 3. veya dördüncü sınıfa kadar farkedilmeyebilir. Bu çocuklar okumayı geç öğrenirler, okuma hızları yavaştır, harf hece atlar veya harf hece eklerler. biribirine benzer harfleri karıştırırlar. Yazarkende benzer harfleri briribirinin yerine yazarlar, bazı harf veya heceleri yazmazalar veya onların yerine başka harf veya heceler yazarlar, noktalama işaretlerini karıştırırlarlar, imla kurallarına uymazlar ve yazıları karışıktır. Matematik alanında da matematik terimlerini, kavramlarını anlama, yazılı problemleri matematik sembollere çevirme, matematik sembollerini ve işaretlerini tanıma , yerinde kullanma, yazılı ifadelere çevirme, çarpım tablosunu öğrenme, işlemlerin yerini ve sırasını izleme, şekilleri kopya etmede zorluklar vardır.

Öğrenme bozukluğu olan bireylerin birinci derece yakınlarında daha sık olarak görülmektedir. Özgül öğrenme bozukluğunun kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, kurşun zehirlenmesi, fötal alkol sendromu, fragil X sendromu olanlarda daha sık görülmektedir.

Bu çocuklarda öğrenme bozuklukları ile birlikte davranım bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, depresif bozukluk, karşıt olma karşı gelme bozukluğuda diğer bireylere göre daha yüksek oranda görülmektedir. Dil gelişimindede gecikmeler olabilir

Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların çok büyük bir kısmının zekası normal olmasına rağmen, zekalarının az olduğu veya tembel oldukları düşünülmektedir. Bu nedenlede dışlanıp, horlanmaktadırlar. Zekaları normal olduğundan öğrenme güçlüklerinin ve kendilerine yapılan davranışların farkında olmaları nedeni ile birçok ruhsal sorun yaşamaktadırlar. Bu çocuklarda okulu bırakma oranı oldukça yüksektir; arkadaşları tarafından dışlanan, horlanan, alay edilebilen bu çocuklar bazı ruhsal sorunlar ve davranış, uyum sorunları yaşamaktadırlar. Bu sorunlar nedeni ile okula karşı isteksizlik, okuldan kaçma, ders dinlememe, kendisi ile alay edilmesi ve dışlanması nedeni ile saldırgan davranışlar gösterme, öğretmenleri ile tartışma, evde anne babası ile ders konusunda tartışma, bunun yansıması olarak diğer alanlardada ilişkilerin bozulması sözkonusudur.Erişkin yaşa eriştiklerindede işlerinde ve toplumsal yaşamlarında önemli zorluklarla karşılaşmaktadırlar.

Erkenden tanı konması ve uygun bir eğitime alınmaları önemlidir.

Öğrenme yetersizliği olan çocuklarda öğrenme bozukluğu yapan görme, duyma sorunları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, metabolik bazı hastalıklar, ailesel koşullar, okul ortamı, zeka düzeyi ve bu bozuklukta görülen belirtiler araştırılmalıdır.

Bu tanı konduktan sonra öncelikle ailenin bu sorun konusunda bilgilendirilmesi ve ne yapmaları gerektiği konusunda yönlendirilmeleri gerekir. Çocuğun zeka durumuna ve eksik olduğu alanlara göre özel ve bireysel eğitim verilmesi gerekir. Ancak ülkemizde bu çocuklar için özel eğitim sınıfları ve öğretmenler olmadığından normal sınıflarda diğer çocuklarla birlikte eğitim görmektedirler. Çocuk normal bir sınıfta diğer çocuklarla birlikte eğitim görecekse öğretmeninde bu sorun konusunda bilgilendirilmiş olması önemlidir. Öğretmenin sorunu ve bu sorun karşısında ne yapacağını bilmesi çocuğun öğrenmesini arttırabileceği gibi, okulda yaşayacağı pekçok sorunuda engelleyebilir.

Dr. Mazlum Çöpür
Çocuk - Ergen ve Yetişkin Psikiyatrisi Uzmanı
mazlum.copur@mynet.com