Özürlüler yasası bugün Genel Kurul'da

ANKARA (İHA) - TBMM Plan Bütçe Komsiyonu'nda dün ele alınan ve AK Parti-CHP uzlaşmasıyla hızla komisyondan geçen özürlülerle ilgili yasa tasarısı, bugün Genel Kurul'da ele alınacak. Tasarıya göre, bir tane evi olan özürlülerden emlak vergisi ve taşıt alım satımında ÖTV alınmayacak. Apartmanlarda ise özürlülere ilişkin fiziki düzenlemeler yapılacak. Yasa tasarısı, "özürlülüğün önlenmesi, özürlülerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakın ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümüyle her bakımdan gelişmelerini ve önlerindeki engelleri kaldırmaya sağlayacak tedbirleri alarak, topluma tam katılımlarını sağlamak ve bu hizmetlerin koordinasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak" amacıyla hazırlandı ve Meclis'e gönderildi.

İktidar ve muhalefet partilerinin üzerinde uzlaştığı ve TBMM'nin tatile girmeden evvel çıkarılmasını istediği Özürlüler Yasa Tasarısı, Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan jet hızıyla geçti. Tasarıda bazı değişiklikler yapıldı. Özürlülüğün önlenmesi ve özürlülerin sorunlarını çözmeye yönelik düzenlemeler getiren Yasa Tasarı ile "özürlü", "özürlülük ölçütü", 'hafif özürlü", "ağır özürlü", "bakıma muhtaç özürlü", "korumalı işyeri", "korumalı işyeri statüsü", "rehabilitasyon" gibi özürlülerle ilgili kavram, sınıflandırma ve mekanlara, uluslararası standartlarda ortak tanım getiriliyor. Özürlülerin yanı sıra ailelerini, özürlülere yönelik hizmet veren kurum ve kuruluşlarla diğer ilgilileri kapsayan tasarıya göre, devlet, insan onur ve haysiyetinin dokunulmazlığı temelinde, özürlülerin ve özürlülüğün her tür istismarına karşı sosyal politikalar geliştirecek. Özürlüler aleyhine ayrımcılık yapılamayacak; ayrımcılıkla mücadele, özürlülere yönelik politikaların temel esası olacak. Hiç kimseye, özürlülüğünden dolayı ayrımcılık yapılamayacak. Özürlülere yönelik kararlarda ve verilecek hizmetlerde özürlülerin, ailelerinin ve gönüllü kuruluşların katılımı sağlanacak. Özürlülere yönelik hizmetlerin sunumunda aile bütünlüğünün korunması esas alınacak.Kurum ve kuruluşlarca özürlülere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın görüşü alınacak. Özürlülere yönelik bakım hizmetlerini, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'nden ruhsat alan gerçek ve tüzel kişilerle kamu kurum ve kuruluşları verebilecek. Bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçları da dikkate alınacak. Özürlülüğün önlenmesi, var olan özrün şiddetinin olabilecek en düşük seviyeye çekilmesi ve ilerlemesinin durdurulmasına ilişkin çalışmalar, Sağlık Bakanlığı'nca planlanıp yürütülecek. Özür türlerini dikkate alan iş ve meslek analizleri, Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın koordinatörlüğünde Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılacak.

APARTMANLARDA ÖZÜRLÜLER İÇİN TADİLAT

Özürlülerin yaşamı için zorunluluk göstermesi halinde, proje tadili, kat maliklerinin en geç 3 ay içinde yapacağı toplantıda görüşülerek, sayı ve arsa payı çoğunluğuyla karara bağlanacak. Toplantının bu süre içinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda, ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılacak.

Mevzuata uygun olmak kaydıyla kariyer mesleği olan özürlülerin mesleklerine uygun münhal kadrolara atanması, mesleklerini icra veya infaza yardımcı araç ve gereç kurumlarınca temin edilecek. Özürlülerin devlet memurluğuna alınma şartlarıyla hangi işlerde çalıştırılacakları, mesleklerini icra ve infazda hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceği, zihinsel özürlülerin hangi görevlere atanmasında asgari eğitim şartından istisna edileceği hususları Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı'nca ortaklaşa hazırlanacak yönetmelikle düzenlenecek. Özürlü çocuğu ve kardeşi bulunan devlet memurları, istemeleri halinde özürlü yakınlarının eğitim-öğretim gördüğü il veya ilçeye atanabilecek. Türkiye sınırları içinde 200 metrekareye kadar tek konutu olan özürlü, emlak vergisi ödemeyecek.

65 yaşını doldurmadığı halde başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde malul olduklarını tam teşekküllü hastanelerden alacakları sağlık kurulu raporuyla kanıtlayanlara, muhtaç aylığının 3 katı aylık bağlanacak. 18 yaşını doldurduğu halde kanunen bakacak kimsesi bulunmayan ve toplam geliri muhtaç aylığının altında olan özürlülere 2 kat aylık bağlanacak. Toplam aylık geliri muhtaçlık aylığının altında olanlardan bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını tamamlamamış özürlü yakını bulunanlara da muhtaçlık aylığının 2 katı aylık verilecek. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan malul olmaları nedeniyle yetim aylığı alan çocuklardan, bu aylık ve gelirleri muhtaçlık aylığının altında olanlara, aradaki fark kadar ödeme yapılacak. Sosyal güvenlik kuruluşları ödeyecekleri bu farkları Hazine'den tahsil edecek.

ÖZÜRLÜLER İÇİN SPOR

Sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmayan, bakıma muhtaç özürlülerden ailesini kaybetmiş olanlarla, ailesi ekonomik veya sosyal yoksunluk içinde bulunanlara bakım hizmetinin, resmi veya özel bakım kurumlarında ya da ikametlerinde verilmesi sağlanacak. Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak her ay için kişi başına belirlenecek tutar, 2 aylık net asgari ücretten fazla olamayacak.

Bakıma muhtaç özürlülerden, kurumca bakılanlar dışındakilerin bakım ücreti, bu amaddşmalar, Sağlık Bakanlıçla kurum bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. İşitme ve konuşma özürlülerine gerek görüldüğü hallerde tercümanlık yapmak üzere, illerde işaret dili bilen personel görevlendirilecek. Personelin işaret lisanı öğrenmeleri için kurs düzenlenecek.

Özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerine park edenlere,park yasağı ihlalinde öngörülen para cezası 2 kat uygulanacak. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, özürlülerin spor yapabilmelerini sağlamak ve yaygınlaştırmak üzere spor tesislerinin özürlülerin kullanımına uygun olmasını sağlamak başta olmak üzere, her türlü çalışmayı yapacak.

Rehabilite edici tıbbi hizmetlerde kullanılan yardımcı araç ve gereçleri üretmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulacak kuruluşların açılış iznini vermeye Sağlık Bakanlığı yetkili olacak.

Görme, ortopedik, işitme, dil-konuşma, ses bozukluğu, zihinsel ve ruhsal özürlü çocuklardan özel eğitim değerlendirme kurulları tarafından, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam etmeleri uygun görülenlerin eğitim giderlerinin her yıl bütçe uygulama talimatında belirlenen miktarı, Milli Eğitim Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. Bu düzenleme, 1 Haziran 2006 tarihinde yürürlüğe girecek. Devlet, kalıtsal kan hastalıklarından talasemi ve orak hücreli anemi dahil olmak üzere, bütün kalıtsal kan hastalıklarıyla ve özürlülüğe yol açan diğer kalıtsal hastalıklarla koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında mücadele edecek. Bunun için gerekli ödenek Sağlık Bakanlığı bütçesine konulacak. Radyo ve televizyonlar, kadınlara, güçsüzlere, özürlülere ve çocuklara karşı şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden yayın yapamayacak. Ana ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi durumunda, velayet yetkisi elinden alınacak. Büyükşehir Belediyeleri'nde özürlülerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme ve danışmanlık hizmetlerini vermelerine yönelik olarak özürlü hizmet birimleri oluşturulacak. Görme özürlüler, tanığa gerek olmadan da imzaya dayalı işlem yapabilecek.

AK Parti'liler tarafından hazırlanan ve CHP'li üyelerin bazılarının da destek verdiği önergeyle özürlülere yönelik araçların alımında ve satımında ÖTV kolaylığı getirildi. Bu yeni düzenlemeye göre, motor silindir hacmi 2000 cc'ye kadar dizel araç alan özürlüler ÖTV ödemeyecek. Ayrıca, özürlü, aracını başka bir özürlüye sattığı takdirde, ÖTV satış fiyatından düşmeyecek. Özürlülerle ilgili iş ve meslek analizleri, Özürlüler İdaresi'nin koordinatörlüğünde Milli Eğitim ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılacak. Özürlülerin yeteneklerine göre mesleğini seçme ve bu alanda eğitim alma hakkı kısıtlanamayacak. İşe alınmada, iş seçiminde, başvuru formları, seçim süreci, teknik değerlendirme, önerilen çalışma süreleri ve şartlarına kadar olan safhaların hiçbirinde özürlülerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamayacak. Aynı şekilde, hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemeyecek. Özürlü çocuk,femalar, Sağlık Bakanlılara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve özürlü olmayanlarla eğitim sağlanacak. Görme özürlülerin eğitim ve kültürel ihtiyaçları ve kabartma kitaplar Milli Eğitim ile Kültür ve Turizm Bakanlıkları'nca giderilecek. Okullara öğrenci etüt eğitim merkezinin yanı sıra "özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi" kurulacak. Özürlülerin yaşamını zorlaştıran bina ve benzeri bütün yapılar özürlüler için uygun hale getirilecek.

ÖZÜRLÜLERİN DEVLET MEMURLUĞU

Mevzuata uygun olmak şartıyla kariyer mesleği olan özürlülerin, mesleklerine uygun münhal kadrolara atanması, mesleklerini icra veya infaza yardımcı araç ve gerecin kurumlarınca temini hüküm altına alınıyor. Bu konuda Maliye, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları ile Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı müşterek yönetmelik hazırlayacaklar. Başkasının yardımına muhtaç olan özürlüler, çalıştıkları bir yerden başka yere de nakil isteyebilecekler. Şartlar tutması durumunda nakiller gerçekleştirilecek. Özürlü vatandaşlara Emlak Vergisi "gaziler" gibi indirimli olacak. Emlak Vergisi Kanunu'nun "Bina Vergisi'nin oranı binde ikidir. Meskenlerde bu oran binde bir olarak uygulanır. Bakanlar Kurulu bu oranları,yarısına kadar indirmeye veya üç katına kadar artırmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, Türkiye sınırları içinde tek meskeni olup, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıklardan ibaret bulunanların veya bunlardan kendileri üzerine kayıtlı meskeni olmayanların anılan kurumlardan aylık almayan ve herhangi bir geliri de bulunmayan eşlerinin aynı nitelikteki meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir. Bu hüküm, yukarıda belirtilenlerin tek meskene hisseyle sahip olmaları halinde, hisselerine ait kısmıyla şehitlerin dul ve yetimlerine ve gazilere ait tek meskenleri hakkında da uygulanır" şeklindeki hükmü çerçevesi içine özürlüler de alınıyor. Dolayısıyla özürlüler de gaziler gibi vergi indirimi getiriliyor.
Özürlülerin adli hakları da Noter'lik kanununda yapılan değişiklikle güçlendiriliyor. Öte yandan, 65 yaşını doldurmadığı halde başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde malul olduklarını tam teşekküllü hastanelerden alacakları sağlık kurulu raporuyla kanıtlayanlardan ilgili kanundaki şartları taşıyan Türk vatandaşlarına yine 2022 sayılı 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanunun 1. fıkrası gereğince ve bu maddede belirtilen miktarın 3 katı aylık bağlanacak. Hiçbir işe yerleştirilemeyen özürlülere ise, 2 katı maaş bağlanacak.

Aynı tasarıyla özürlüler için park yerleri de tahsis ediliyor. Buna göre özürlülerin parklarını ihlal edenlere uygulanacak pare cezası 2 kat olacak. Aynı yasayla özürlülerin spor yapmalarına da yeni imkanlar getiriliyor. Buna göre spor tesisleri özürlülerin kullanımına imkan sağlayacak şekilde düzenlenecek. Bu yönde spor eğitim programları geliştirilecek. Belediyeler özürlülerle ilgili her türlü eğitim, sportif ve diğer faaliyetler için imkan hazırlayacak. Bu çerçevede kamu kurum ve kuruluşların,femalar, Sağlık Bakanlıa ait mevcut resmi yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel altyapı alanlarıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılan bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirilecek. Büyükşehir Belediyeleri, şehir içindeki kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gerekli tedbirleri alacak. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilecek.