'Türk Papa' ve 2. John Paul artık 'Aziz'

Övgü Pınar

Vatikan

"Türk Papa” olarak da anılan eski Papa 23. John ile Papa 2. John Paul bugün Vatikan'da yapılan törenle Katolik Kilisesi'nin en önemli unvanlarından "Azizlik" mertebesine yükseltildi.

San Pietro Meydanı'nda yapılan töreni dünyanın dört yanından Vatikan'a gelen yaklaşık 1 milyon kişi izledi. Önceki geceden itibaren Vatikan yakınlarında beklemeye başlayan dindar Katolikler, sabah 05.30'da San Pietro Meydanı'nın açılmasıyla meydanı doldurmaya başladı. Hafif yağmur altında başlayan tören sırasında kalabalık, meydandan civardaki sokaklara ve Tiber Nehri'ne ulaşan köprülere kadar taştı.

Roma merkezine kurulan dev ekranlarla tören canlı olarak yayınlandı. 10 bin güvenlik görevlisinin görev yaptığı törenin en az 7 milyon euro'ya mal olduğu belirtildi.

Törene 24 devlet başkanı ve kraliyet ailesi üyesi, 10 hükümet temsilcisi, 40 bakan ve bakan yardımcısı olmak üzere toplamda 122 yabancı heyet katıldı. Türkiye'yi de Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler temsil etti.

"Dört Papa bir arada"İlk kez iki eski Papa'nın birden aziz ilan edildiği töreni Papa Francis yönetirken, geçen yıl sürpriz bir kararla görevi bırakan önceki Papa 16. Benedict de törende hazır bulundu. 23. John ve 2. John Paul'ün mezarlarının bulunduğu San Pietro Bazilikası önünde yapılan tören böylece "Dört Papa'yı bir araya getirmiş oldu”. Papa 2. John Paul'ün kan örneği ve 23. John'un 2000 yılında mezarından alınan deri örneği de törende sergilendi.

Papa Francis, Latince olarak iki eski Papa'yı "Aziz" ilan ederken 23. John ve 2. John Paul'ü cesaretlerinden dolayı övdü ve "Onlar 20. yüzyılın rahipleri, piskoposları ve papalarıydı. O yüzyılın trajik olaylarını yaşadılar, ama o olayların altında ezilmediler” dedi.

Papa Francis'in eski papaları "Aziz" ilan etmesinin ardından San Pietro Meydanı'ndan alkış sesleri yükseldi. Kalabalık izleyici grubunda özellikle, Papa 2. John Paul'ün memleketi Polonya'dan tören için gelenlerin salladığı Polonya bayrakları göze çarptı.

İki Papa için istisnaHer iki Papa'nın "Aziz" ilan edilmesi için de geleneksel süreçte istisnaya gidildi. Kurallara göre bir kişinin "Aziz" ilan edilmesi için iki mucize gerçekleştirmesi gerekirken, bir rahibeyi iyileştirerek bir mucize gerçekleştirdiğine inanılan Papa 23. John'a popülerliği ve kilisede yaptığı reformların da katkısıyla bu ünvanın verilmesi kararlaştırıldı. Papa Francis, 23. John'un büyük kitlelerde hayranlık uyandırması nedeniyle "Aziz" ilan edilmek için ikinci bir mucizeye ihtiyacı olmadığını söyledi.

1958-1963 yılları arasında Papa olan 23. John (Angelo Giuseppe Roncalli), 1935-1944'te Türkiye'de Vatikan'ı temsilen görev yapmıştı. Türkiye sevgisiyle bilinen ve Türkçe de konuşan 23. John bu nedenle "Türk Papa” olarak da anılıyordu.

Papa 23. John, Türkiye'de görev yaptığı sırada Avrupa'daki Yahudileri soykırımdan kurtarmak için vize vermiş olmasıyla da takdir görüyor.

"Türklerden saygı görüyorum”"Vatikan Gizli Arşiv Belgeleri Işığında: Türkiye ile Vatikan, Diplomatik İlişkilere Doğru” kitabının yazarı Prof. Rinaldo Marmara kitapta 23. John için "Hiç şüphesiz ki bu ilişkilerin (Türkiye-Vatikan) mimarı, İstanbul'da Papalık Vekili olarak ikamet etmiş olan Mons. Roncalli olmuştur. İki dünya arasında kardeşlik ve dostluk bağları dokuyan Roncalli, daha sonra Papa 23. Jean (John) olarak seçildiğinde, Türkiye ve Vatikan arasındaki dostluk ilişkileri de gerçek diplomatik ilişkilere dönmüştür” diyor.

Papa 23. John da, Türkiye'de Papalık Vekili olarak göreve başlamasından kısa süre sonra, 14 Ocak 1935'te Vatikan Dışişleri Bakanı'na gönderdiği mektupta "(Türkiye'de) Gerçekten saygı gördüm ve saygı görüyorum” ifadelerini kullanıyor.

23. John, "Vatikan baharı” olarak da adlandırılan 2. Vatikan Konsili'nin de mimarıydı. Katolik Kilisesi'nin işleyişinde büyük reformlar öngören 2. Vatikan Konsili, diğer inançlarla diyalog kurulması, dini halka yakınlaştırmak için ayinlerde Latince dışında dillerin de kullanılması gibi yenilikçi değişimlerin temellerini atmıştı.

Fakir bir ailenin oğlu olarak doğan ve fakir ölen 23. John, 1963'te öldüğünde mirasını aile üyelerine bırakmıştı ve mirastan kişi başına 15 euro'dan az bir miktar düşmüştü.

Reform yanlısı, halka yakın, alçakgönüllü tavırlarıyla şimdiki Papa Francis'e de benzetilen Papa 23. John, "İyi Papa” olarak da anılıyordu.

Ağca'nın vurduğu meydanda1978-2005 arasında görev yapan Papa 2. John Paul (Karol Jozef Wojtyla) için de, ölümünden sonra beş yıl geçmesi şartı beklenmeden azizlik süreci başlatılmıştı. 2. John Paul'ün bir Fransız rahibeyi Parkinson'dan ve Kosta Rikalı bir kadını ölümcül bir beyin hastalığından kurtardığına inanılıyor.

31 Mayıs 1981'de Mehmet Ali Ağca'nın suikast girişiminden kurtulan Papa 2. John Paul, daha sonra Ağca'yı cezaevinde ziyaret etmiş ve bağışlamıştı. Papa 2. John Paul, Ağca'nın kurşunlarına hedef olduğu meydanda "Aziz" mertebesine yükseltildi. Suikast girişimi sırasında Papa'nın üzerinde bulunan kan lekeli kıyafetinden bir parça da, töreni öncesinde Roma'daki bir kilisede ziyaretçilerin ilgi odağı oldu.

Papa 2. John Paul 2005'te öldüğünde meydanları dolduran Katolikler merhum Papa'nın hemen "Aziz" ilan edilmesini istediklerini gösteren "Santo subito” (Hemen Azizlik) pankartları açmıştı. Halkın sevgisinin, 2. John Paul için sürecin hızlandırılmasında etkili olduğu belirtiliyor.

27 yıl boyunca Papalık görevinde bulunan 2. John Paul, Doğu Avrupa'da komünizmin yıkılmasında ve Soğuk Savaşın bitiminde de rol sahibi olarak görülüyor. Papa 2. John Paul, Katolik Kilisesi içindeki çocuk tacizi skandallarındaki tutumu ve toplumsal konulardaki muhafazakar yaklaşımı yüzündense bazı kesimlerin eleştirisini topluyordu.

Mevcut Papa Francis'in reformcu Papa 23. John ile muhafazakar 2. John Paul'ü aynı anda "Aziz" ilan ederek kilisenin iki kanadını da kucaklama mesajı verdiği yorumları yapılıyor.