Uzun yaşamanın 25 anahtarı
Uzun yaşamanın 25 anahtarı
Bilimde ve teknolojide sağlanan gelişmeler sayesinde, ortalama insan ömrü her geçen yıl uzuyor.
Gelişmiş ülkelerde kadınlar için beklenen yaş 80’ i, erkekler için de 75’i buldu. Amerika’da 100 yaşını geçen, yani dalya yapan insan sayısı her yıl %4.1 oranında artmakta. Türkiye'de de ortalama yaşam süresi kadınlarda 70’i, erkeklerde 65’i geçti. Yakın gelecekte dünya nüfusunun %50’sini 60 yaşın üzerindekilerin oluşturması bekleniyor.
Geçtiğimiz günlerde İngiltere’de yayınlanan bir incelemede, uzun yaşamanızı sağlayabilecek 25 anahtar tanımlanıyordu.
GÜLÜN
Gülmek bir taraftan stres hormonlarının düzeyini azaltıyor, diğer taraftan vücudun doğal savunma mekanizmalarını ve bağışıklığı güçlendiriyor. Kahkaha, özellikle kalp sağlığı için spor ve egzersiz kadar faydalı. Kahkahanın astım ve alerjik hastalıklar üzerinde olumlu etkileri olduğu biliniyor.
FRANSADA YAŞAYIN Fransızların İngilizlere göre daha uzun yaşamaları esas olarak diyetlerindeki farklılıklara bağlanıyor. Fransızların daha fazla taze sebze ve meyve yemeleri, pazardan alışveriş yapmaları ve hazır gıdalara daha az ilgi göstermeleri bunun başlıca nedenleri.
8 SAATTEN FAZLA, 4 SAATTEN AZ UYUMAYIN
Gecede 6-7 saat uyuyanlar daha uzun yaşıyorlar. Uykunun 8 saatten fazla ve 4 saatten az olması da yaşama süresini kısaltıyor.
Unutmayın gece uykusu çok önemli. Bir de yatak odanızın karanlık olmasına özellikle dikkat edin.
Bence öğleleri yarım saati geçmeyen uyku da çok yararlı. 90 yaşını geçen Vehbi Koç’un da her gün siesta yaptığı bilinirdi.
MUTLU EVLİLİK Mutlu bir evlilik erkek için de kadın için de uzun yaşamanın anahtarlarından biri. İlginç bir veri de, birden fazla evlilik yapanların beklenenden erken öldükleri. Yorumunu size bırakıyorum.
YÜRÜ, KOŞ, ATLA
Düzenli egzersiz yapanların daha uzun yaşadığını artık herkes biliyor. Bunun için de en uygun sporlar düzenli yürüyüş ve yüzme.
DÜZENLİ SEKS
Düzenli seks yaşamı olan çiftlerin olmayanlara göre 7 daha uzun yaşama şansları var. Çünkü seks stresi azaltıyor, mutluluğu artırıyor ve daha iyi uyumamızı sağlıyor.
Hanımların, seksten sonra arkalarını dönüp hemen horlamaya başlayan eşlerini hoş görmelerini diliyorum.
KÖYDE YAŞAYIN
Köylerde yaşayanlar büyük şehirlerdekilere göre daha uzun yaşıyorlar. Mesela Manchester’de bir kadının ortalama ömrü 76 iken, kırsal bölgedeki (Batı Sommerset) kadınlar 84 yıl yaşıyorlar. Japonya’da da şehir merkezinde yaşayan emeklilerin park ve orman kenarlarında yaşayanlara göre erken öldükleri biliniyor.
FAZLA KİLOLARA DİKKAT
Obezite yani şişmanlık hem kalp hastalıkları riskini ve hem de bazı kalın bağırsak, rahim, safra kesesi, meme ve yumurtalık kanseri riskini artırıyor. İngiltere’de yılda 270.000 kişi kalp krizi geçiriyor ve bunların 28.000’i obezite nedeniyle meydana geliyor.
ÇOK ÇOCUK YAPIN
Çok çocuğu olanların da uzun yaşadıkları biliniyor. Çocuk ve torunlarla olan yakın ilişkiler mutluluğu ve yaşama motivasyonunu artırıyor.
PİYANO ÇALMAYI ÖĞRENİN
Hangi yaşta olursanız olun, yeni bir şey öğrenmek, bir müzik aletini çalabilmek beyin fonksiyonlarını olumlu yönde etkiliyor.
Ancak, bir apartmanda oturuyorsanız dikkatli olmanız lazım. Müzik aletinizden çıkan sesler komşularınızı rahatsız edebilir. Hele de davul çalıyorsanız.
İYİMSER OLUN
İyimser olanların yani hayata pembe gözlüklerle bakanların karamsarlara göre 12 yıl fazla yaşadıkları saptanmış. Karamsarlarda viral enfeksiyonların daha fazla görüldüğü ve ağır seyrettiği çoktan beri biliniyor.
ASLA SİGARA İÇMEYİN
Sigaranın sağlığımız üzerine olan olumsuzluklarını artık çocuklar bile biliyorlar. Başta akciğer, gırtlak kanserleri, kalp hastalıkları ve KOAH sigaranın neden olduğu ölümcül hastalıkların en sık görülenleri. Hatta, sigara içilen ortamlarda bile bulunmamaya özen gösterin.
ANNENİZE YAKIN OLUN
Bir araştırmada, annelerine yakın olmayanların %90’ ının orta yaşlarda alkolizm, kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon gibi ciddi hastalıklara yakalandıkları, buna karşılık annelerine bağlı ve onunla iyi ilişkiler içinde olanların ise sadece %45’inde bu hastalıkların görüldüğü saptanmış.
YÜKSEK EĞİTİM ÖNEMLİ
Araştırmalar eğitim düzeyinin de uzun yaşamayı etkileyen faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. Çünkü, eğitimi az olanlarda sigara ve alkol tiryakiliği çok daha fazla ve bunların çeşitli iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla karşılaşma ihtimalleri de daha yüksek.
MEMELERİNİZİ MUAYENE EDİN
Memelerinizi, herhangi bir anormalliğe karşı düzenli aralıklarla ayna karşısında kontrol edin. Bunun için en uygun zaman da adetten bir hafta sonradır. Unutmayın ki erken yakalanan meme kanserinde tedavi şansı çok yüksektir.
DÜZENLİ ‘’SMEAR’’ YAPTIRIN
Rahim ağzı kanserinin erken tanısında en önemli test ‘’smear’’ adı verilen bir yöntemle rahim ağzından alınan salgıların mikroskop altında incelenmesidir. Bunu deneyimli bir hemşire bile yapabilir.
ÇİKOLATA YİYİN
Her gün az miktarda çikolata yiyenlerin, haftada üç gün başka tatlılar yiyenlere göre 2-3 misli fazla yaşadıklarını gösteren araştırmalar var. Çikolatada bulunan fenollerin kalp hasalıklarına karşı koruma sağladıkları biliniyor.
İBADET EDİN
Düzenli olarak kiliyse gidenler daha uzun yaşıyorlar. Dua etmek stresi ve sıkıntıları azaltarak kalp hastalıkları ve kansere karşı koruyuculuk sağlıyor.
BRİÇ KULUBÜNE YAZILIN
Yaşlılar için alışverişe çıkmak veya çeşitli kart oyunları egzersiz kadar yararlıdır. Burada esas önemli olan, hoşunuza giden, siz mutlu eden bir işi yapmanızdır.
SEBZE VE MEYVE YİYİN
Kanserlerin %49’ ı diyetle ilgili Günde en az beş kere sebze ve meyve yerseniz başta akciğer, mide-bağırsak, mesane ve meme kanserine yakalanma riskiniz azalır.
YEŞİL ÇAY İÇİN
Yeşil ve siyah çayda bulunan antioksidanlar özellikle kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki gösteriyor. Hatta, kalp krizinden sonra düzenli olarak çay içenlerde hayatta kalma şansı içmeyenlere göre %30 daha fazla.
EVE İŞ GETİRMEYİN
Eve iş getirmek stresi ve bu da kalp krizi ve yüksek tansiyon riskini artırıyor.
GEVŞEME TEKNİKLERİNİ UYGULAYIN
Yoga ve meditasyon gibi gevşeme tetkikleri ile stresinizi azaltmayı öğrenin. Bu şekilde yüksek tansiyonla ve depresyon gibi ruhsal sıkıntılarla daha iyi baş edebilirsiniz.
EVE BİR HAYVAN ALIN Evde kedi, köpek, maymun, kuş… gibi evcil hayvan besleyenler daha iyimser oluyorlar ve daha az strese maruz kalıyorlar. Hipertansiyonu olanlar için köpek en uygunu, ama akvaryum da işe yarayabilir.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi
