Ben, hemen hemen herkesin vücudunda görülebilen, büyüklükleri, şekilleri ve renkleri değişik olabilen bir takım oluşumlardır. Ben aldırma gereken durumlara uzman görüşü neticesinde karar verilmektedir. Bu, ben çeşitleri arasından tehlike oluşturanlarla ilgili bulgular rastlandığında başvurulan bir yöntemdir. Peki ben çeşitleri nelerdir? Ben aldırma nasıl bir uygulama ile gerçekleştirilir?
Herkesin vücudunda olabilen, deri altında koyu renkle kendini gösterebilen benler vardır. Bunlar doğumsal olabildiği gibi sonradan da oluşabilir. Büyüyebilir ya da küçülebilir. Viral benler, siğil şeklinde, boyunda ya da koltuk altında oluşabilen, üreyip çoğalabilen benlerdir. Bunların alınması gerekir, çünkü üreyebilir. Açık renk (akromik) benler, genellikle büyüktür ve tek bulunurlar. Doğuştan olan benlerdir.
BEN NEDEN OLUŞUR?
Benler genellikle doğuştan olurlar. Ama sonradan da edinilebilir. Derinin renk yapan hücreleri vardır. Bunlar derinin rengini veren melanin adlı bir maddeyi salgılar. Bu madde bazı yerlerde yoğun olarak toplanır ve benleri oluşturur. Doğuştan ya da sonradan oluşabilir. Tetikleyen şeylerden bir tanesi güneştir, güneş bunların koyulaşmasına neden olabilir.
Viral benler, vücudun bir çok yerinde bulunabilen, vücuda sapla tutunabilen benlerdir. Bunlara virüsler neden olmaktadır. Bu virüsler herkesin vücuduna gelebilir ancak bu ben herkesin vücudunda olmaz. Çünkü bu virüse karşı doğal bir direnç taşırız. Bu direncin olmadığı ya da kaybolduğu durumlarda, virüsler bu viral benleri oluşturmaktadır.
BENLERİN ARTIŞI ENGELLENEBİLİR Mİ?
Doğumsal ya da edinsel olan benlerin oluşması engellenemez. Büyümeleri ya da koyulaşmaları, güneşten korunma şeklinde engellenebilir. Engellenmeleri de estetik nedenler dışında istenen bir şey değildir. Ancak et beni adı verilen viral benlerin oluşması engellenebilir. Vücut direncini sağlam tutmak gerekir. Ardından lazer ya da elektrokoter adı verilen aletlerle yakılarak ya da ufak cerrahi müdahalelerle çıkartılarak temizlenmesi mümkün olabilir.
BENLERİN TAKİP EDİLMESİ GEREKİR Mİ?
Beni olan bir şahıs bize başvurduğu zaman, önce çıplak gözle o benin nelere neden olabileceğini saptamaya çalışırız. Daha sonra gerekli gördüklerimi, dermatoskop adı verilen bir aletle inceleriz. Bu aletle derinlemesine biçimde beni incelemek mümkün olabilir, tedavi edilip edilmemesi gerektiğini göstermektedir.
Riskli benleri takip etmek için bir takım cihazlar geliştirilmiştir. Bu cihazlar, bilgisayar yardımıyla dermatoskopla bakılmaktadır, elde edilen görüntü bilgisayar ekranında kaydedilir. Takibi gereken bir bense hastaya aynı işlem tekrar uygulanır. Cihaz böylelikle bendeki değişimleri gösterir.
Et benlerinin (viral ben) oluşumu çıplak gözle görülebilir. Bir tane bile çıksa onun alınması ve takip edilmesi gerekebilir. Çünkü bu bir tane, zamanla o bölgeyi kapsayacak hale gelebilir.
BENLER NASIL DEĞİŞİM GÖSTERİR?
Bir ben, aniden büyüyorsa, bu büyüme gözle ya da dermatoskop adı verilen aletlerle saptanabilir. Bu benlerin değişimini, bilgisayar sistemleriyle takip edilmelidir. Yuvarlak bir ben şekilsiz bir hale geliyorsa, bu benin de takibi gerekir. Bu tip değişimler dikkate alınması gereken değişimlerden bir tanesidir. Aniden koyulaşan bir ben, takip edilmeye değer bir bendir. Dermatoskop yardımıyla periyodik zamanlarda izlemek gerekir. Kaşınma, yanma gibi şeyler bir bene eşlik ediyorsa, bu benin izlenmesi gerekmektedir.
HANGİ TÜR BENLER TEHLİKE OLUŞTURUR?
Bir benin tehlike oluşturması iki bölümde incelenir. Herkesin vücudunda bir ben vardır, her beni olan kişi tehlikededir demek değildir. Ancak benlerde bir takım değişimler olduğu zaman, tehlike olup olmadığını doktorun saptaması gerekir. Doktor saptadıktan sonra da alınabilen ve alınmayacak benler vardır.
Bir ben aniden büyüyorsa, dermatoloğa gitme zamanının geldiğini gösterir. Aniden koyulaşan bir ben, doktora başvurmanız gerektiğinin işaretçisidir. Benin şekilsiz bir hal alması, kaşınma, yanma gibi şeylerin eşlik etmesiyle doktora gidilmelidir. Bize gelen hastaları kendi kriterlerimize göre değerlendiririz ve tehlike oluşup oluşturmadığını tespit ederiz. Eğer tehlike oluşturuyorsa, izlenmesi gereken ve çıkartılması gereken benler olarak ayırıp gerekli müdahaleleri yapmaktayız."
BENLERİN TEHLİKE OLUŞTURMA RİSKİ KİMLERDE YÜKSEKTİR?
Özellikle açık renk ciltli ve açık renk gözlü insanlarda - ki Kuzey ülkelerde yaşamaktadırlar - benlerin tehlike oluşturma riski daha yüksektir. Balıkçı, çiftçi, inşaatçı gibi güneşte çalışan kişilerin vücutlarının daha risk altında olduğunu söylemek gerekir. Çünkü benlerin tabiatını değiştiren en önemli şey güneştir. Onun için güneşte çalışan kişilerin benlerini daha sık kontrol ettirmeleri gerekir. Bunun dışında çok fazla beni olan ciltler, koyu renk ciltler riskli gruba girmektedirler.
GÜNEŞ, BENLERİ NASIL ETKİLER?
Bir benin kansere dönüp dönmeyeceği önemlidir. Çünkü bazı benler, en habis cilt kanseri olan kanser türüne dönebilir. Bunu tetikleyen şeylerin başında, bir benin travmatize geçirmesi gelmektedir. En önemli travma güneştir. Örneğin, sutyen tokasının altına gelen kısım, avuç içi ve ayak tabanları en fazla travmaya uğrayan kısımlardır. Burada oluşan benler daha riskli olmaktadır. Güneş ışınları, benin melanin hücrelerindeki DNA tipini bozar ve bu bozulma benin kansere dönmesini kolaylaştırmaktadır. O yüzden beni olan kişilerin güneşle çok mesafeli olmaları gerekmektedir.
CİLTTEKİ BENLERİ ALDIRMAK ZARARLI MIDIR?
Ciltteki her beni aldırmak gerekli değildir. Aramızda beni olmayan kişi yok gibidir ve bu benleri aldırmak gereksizdir. Ancak bazı benlerin alınması gerekmektedir. Rengi koyulaşan, büyüyen, subjektif şikayetlerin eşlik ettiği, şekli bozulan benlerin alınması gerekir. Bu işlemin uygun şekilde yapılması çok önemlidir. Bu konuda dermatoloji, plastik cerrahi ve patoloji uzmanlarıyla oluşturulan bir ben konseyiyle hareket ederiz.
Dermatolog beni inceledikten sonra, alınması için uzman bir plastik cerraha yönlendirir. Plastik cerrah da aldığı parçayı patoloğa gönderir ve hızlı bir biçimde kötüye gidip gitmediği saptanır."
CİLTTEKİ BENLER NASIL ALINIR?
Ciltteki benlerin önce alınıp alınmamasının saptanması gerekir. Bu amaçla, inceleyip alınması gerekli görülen benin, bizim tarafımızdan ya da bu konuda uzman bir plastik cerrah tarafından alınması gerekmektedir. Bir ben çok riskliyse, bu benin etrafında rezerv bölge bırakarak, geniş bir şekilde ve derinine alınması gerekir. Bir parça bırakılırsa ve risk oluşmuşsa, ikinci bir ameliyata gerek bırakmamak için bu şekilde alınması çok önemlidir.
Yapılan operasyon eksik veya yarım yapılırsa, bu bölge travmatize olacağı için risk artmış olacaktır. O yüzden beni alma konusunda çok hassas olunması ve uzman ekiplerin çalışması gerekmektedir.
