BİZE ULAŞIN
ANKARA (İHA) - Erken seçim kararının alınabilmesi için 1 Temmuz tarihinde 3 aylık yaz tatiline giren TBMM'nin 110 milletvekilinin imzasıyla toplanması ve acil bir erken seçim yasası çıkararak Yüksek Seçim Kurulu'na yetki vermesi gerekiyor.
MHP Genel Başkanı, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli'nin dün yaptığı '3 Kasım'da seçime gidelim' çağrısı Başkent'te dengeleri alt-üst etti. Türkiye siyasette yeni bir döneme girerken, seçimin kaçınılmaz olduğu vurgulanıyor. Ancak, erken seçim kararı alınabilmesi için Meclis'in 110 imza ile olağanüstü toplanması gerekiyor. Anayasa ve ilgili yasalara göre erken seçim kararı alınabilmesi için Meclise verilen yetki çerçevesinde Meclis'in erken seçim kararı ile ilgili yasa çıkaracak. Dolayısıyla çıkarılacak yasa ile 90 günlük seçim takvimi başlayacak. Ancak seçim için gerekli olan bu 90 günlük süreyi 'kısaltarak belirleme' yetkisi de Yüksek Seçim Kurulu'na verilebiliyor. Bu süre seçmen kütüklerinin belirlenmesi ve güncelleştirilmesi, askı süreleri, adaylarını ön seçimle belirleyecek partilerin bu işlerini tamamlaması, seçim sandıklarının yapılması, seçim kurularının oluşumu, oy pusulalarında partilerin sıralarının belirlenmesi, basımı ve yurtdışındaki vatandaşların oy kullanmalarının netleştirilmesi için kullanılıyor. Bu hazırlıkların tamamlanmasının andından geçici aday listeleri oluşturuluyor, ardından da kesin aday listeleri ilan ediliyor.
Erken seçim kararı ile birlikte Anayasa uyarınca 5 günlük süre içinde Adalet, İçişleri ve Ulaştırma Bakanları görevlerinden alınarak buralara Parlamento içi veya dışından bakanlar atanıyor.
TÜRKİYE 5 YILDA SEÇİME GİTMEDİ Öte yandan, Türkiye'de seçim tarihlerine bakıldığında olağanüstü (darbe dönemleri) hariç Türkiye'nin 5 yılda seçime gitmediği görülüyor. 3 veya 4 yılda bir seçime giden Türkiye'de her seçim döneminde partilerin ve seçmen sayılarının arttığına bir başka gözlem. 1950 seçimlerinde 3 parti seçime katılırken 18 Nisan 1999 seçimlerinde bağmısızlar hariç 20 parti seçime katıldı. Türkiye'de 1950 yılından bu yana yapılan seçimler, katılan partiler, seçmen sayıları ve milletvekili sayıları şöyle:
1950 Yılı Genel Seçimi Seçmen sayısı: 8.905.743
Kullanılan oy: 8.051.650
Geçerli oy: 7.953.055
Katılma oranı: yüzde 89.3
Partiler Oy Sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
DP 4.241.393 52.7 420
CHP 3.176.561 39.4 63
MP 250.414 3.1 1
Bağ. 383.282 4.83
1954 Yılı Genel Seçimi Seçmen sayısı: 10.262.063
Kullanılan oy: 9.095.617
Geçerli oy: 8.941.660
Katılma oranı: yüzde 86.6
Partiler Oy Sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
DP 5.151.550 57.6 505
CHP 3.161.696 35.4 31
CMP 434.085 4.9 5
KP 57.011 0.6 -
Bağ. 137.318 1.5 1
1957 Yılı Genel Seçimi Seçmen sayısı: 12.078.623
Kullanılan oy: 9.250.949
Geçerli oy: 9.138.412
Katılma oranı: yüzde 76.6
Partiler Oy Sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
DP 4.372.621 47.9 424
CHP 3.753.136 41.0 178
CMP 652.064 7.1 4
HP 350.597 3.9 4
Bağ. 4.994 0.1 -
1961 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 12.925.395
Kullanılan oy: 10.552.716
Geçerli oy: 9.307.558
Katılma oranı: yüzde 81.0
Partiler Oy Sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
CHP 3.724.752 36.7 173
AP 3.527.435 34.8 158
CKMP 1.415.390 14.0 54
YTP 1.391.934 13.7 65
Bağ. 81.732 0.8 -
1965 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 13.679.753
Kullanılan oy: 9.748.678
Geçerli oy: 9.307.558
Katılma oranı: yüzde 71.3
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
AP 4.921.235 52.9 240
CHP 2.675.785 28.7 134
MP 597.818 6.3 31
YTP 346.514 3.7 19
TİP 276.101 3.0 15
CKMP 208.696 2.2 15
Bağ. 296.523 3.2 -
1969 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 14.788.552
Kullanılan oy: 9.516.035
Geçerli oy: 9.089.866
Katılma oranı: yüzde 64.3
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
AP 4.229.712 46.5 256
CHP 2.487.006 27.3 143
CGP 597.818 6.6 15
MP 292.961 3.2 6
MHP 275.091 3.0 1
TBP 254.695 2.8 8
TİP 243.631 2.8 2
YTP 197.929 2.2 6
Bağ. 511.023 5.6 13
1973 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 16.798.164
Kullanılan oy: 11.223.843
Geçerli oy: 10.723.658
Katılma oranı: yüzde 66.8
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
CHP 3.570.583 33.3 185
AP 3.197.897 29.8 149
DP 1.275.502 11.9 45
MSP 1.265.771 11.8 48
CGP 546.343 5.3 13
MHP 362.208 3.4 3
TBP 121.759 1.1 1
MP 62.377 0.6 -
Bağ. 303.218 2.8 6
6 Haziran 1977 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 21.207.303
Kullanılan oy: 15.358.210
Geçerli oy: 14.827.172
Katılma oranı: yüzde 72.4
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
CHP 6.136.171 41.3 213
AP 5.468.202 36.9 189
MSP 1.269.918 8.5 24
MHP 951.544 6.4 16
CGP 277.713 1.9 3
DP 274.484 1.9 1
TBP 58.540 0.4 -
Bağ. 370.035 2.5 4
1983 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 19.767.366
Kullanılan oy: 18.238.362
Geçerli oy: 17.351.510
Katılma oranı: yüzde 92.3
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
ANAP 7.833.148 45.1 212
HP 5.285.804 30.5 117
MDP 4.036.970 23.3 71
Bağ. 195.588 1.1 -
1987 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 26.376.926
Kullanılan oy: 24.603.541
Geçerli oy: 23.921.629
Katılma oranı: yüzde 93.3
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
ANAP 8.704.335 36.3 292
SHP 5.931.000 24.8 99
DYP 4.587.062 19.1 59
DSP 2.044.576 8.5 -
RP 1.717.425 7.2 -
MÇP 701.538 2.9 -
IDP 196.272 0.8 -
Bağ. 89.421 0.4 -
1991 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 29.978.837
Kullanılan oy: 25.157.089
Geçerli oy: 24.416.526
Katılma oranı: yüzde 83.9
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
DYP 6.600.644 27.0 178
ANAP 5.862.639 24.0 115
SHP 5.066.546 20.8 88
RP 4.121.292 16.9 62
DSP 2.624.310 11 10.8 7
SP 108.374 0.4 -
Bağ. 32.721 0.1 -
14 Aralık 1995 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 34.155.981
Kullanılan oy: 29.101.469
Geçerli oy: 28.126.993
Katılma oranı: yüzde 85.2
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
RP 6.012.450 21.3 158
ANAP 5.527.288 19.6 131
DYP 5.396.009 19.2 135
DSP 4.118.025 14.6 76
CHP 3.011.076 10.7 50
HADEP 1.171.623 4.1 -
Bağ. 133.895 0.48 -
YDH 133.889 0.48 -
MP 127.630 0.45 -
YDP 95.484 0.34 -
İP 61.428 0.22 -
18 Nisan 1999 Genel Seçimi Seçmen sayısı: 37.566.093
Kullanılan oy: 32.654.653
Geçerli oy: 31.160.436
Katılma oranı: yüzde 86.9
Partiler Oy sayısı Yüzde MV
-----------------------------------------------------------------
DSP 6.884.643 22.09 136
MHP 5.604.538 17.99 129
FP 4.799.312 15.4 111
ANAP 4.121.440 13.23 86
DYP 3.740.443 12.0 85
CHP 2.740.233 8.79 -
HADEP 1.477.675 4.74 -
BBP 458.688 0.2 -
Bağ. 288.822 0.93 3
ÖDP 261.096 0.84 -
DTP 179.922 0.58 -
LDP 127.178 0.41 -
DP 91.773 0.29 -
MP 79.494 0.26 -
BP 78.858 0.25 -
İP 57.900 0.19 -
EMEP 54.386 0.17 -
YDP 46.340 0.15 -
SP 39.815 0.13 -
DEPAR 36.177 0.12 -
BDP 24.992 0.08 -
